Stojan Ljubić
Stojan Ljubić (Vujanovo, kod Bojnika, 2. april 1916 — Kosančić, kod Bojnika, 15. decembar 1943) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| stojan ljubić | |
|---|---|
 Stojan Ljubić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 2. april 1916. |
| Mesto rođenja | Vujanovo, kod Bojnika, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 15. decembar 1943. (27 god.) |
| Mesto smrti | Kosančić, kod Bojnika, Srbija |
| Profesija | student prava |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1941. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 9. maja 1945. |
Biografija
urediRođen je 2. aprila 1916 Vujanovu, kod Bojnika. Poticao je iz zemljoradničke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a gimnaziju je pohađao u Leskovcu i Beogradu, gde je maturirao. U toku školovanja pristupio je omladinskom revolucionarnom pokretu. Tokom studija na Pravnom fakultetu u Beogradu, pripadao je revolucionarnom studentskom pokretu. Bio je učesnik demonstracija i štrajkova, koje je organizovala studentska omladina, a 27. marta 1941. bio je aktivan učesnik antifašističkoih manifestacija povodom podrške odbijanja Trojnog pakta. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljen je 1941. godine.[1]
Aprilski rat i okupacija Jugoslavije 1941. zatekli su ga u Beogradu, gde je prvih meseci okupacije aktivno učestvovao u Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP) vršeći akcije i diverzije protiv okupatora. U jesen 1941. upućen je u Posavski partizanski odred, gde je bio na dužnosti komandira Treće čete Prvog bataljona. U toku Prve neprijateljske ofanzive, Posavski odred se povlačio prema Užicu, gde su dve čete odreda, zajedno sa Radničkim bataljonom, učestvovale u borbi na Kadinjači, 29. novembra 1941. godine. U ovoj borbi Ljubić je ranjen.[1]
Posle povlačenja u glavnine partizanskih snaga u Sandžak i njihove reorganizacije, odlukom KPJ upućen je u rodni kraj. Po dolasku u Jablanicu, bio je postavljen za komanira tada formirane Oranske partizanske čete, koja je pod njegovom komandom vodila uspešne borbe protiv okupatora i četnika Koste Pećanca, krajem 1941. i početkom 1942. godine. U ovom periodu, koristio se ilegalnim imenom Stole Vujanovski.[1]
Tokom 1942. radio je na organizacionom jačanju Jablaničkog, a potom i Jablaničko-pasjačkog partizanskog odreda. Svoje stečeno ratničko iskustvo, prenosio je na nove borce, kojima je održao niz predavanja iz vojne teorije. Ovo je bilo značajno za osposobljavanje vojnog kadra i boraca za oružane akcije. Kao zamenik političkog komesara Jablaničko-pasjačkog odreda, učestvovao je u formiranju partijskih aktiva i organizacija na terenu Puste Reke. Februara 1943. prilikom formiranja Prvog južnomoravskog partizanskog odreda postavljen je za komandanta Prvog leskovačkog bataljona Kosta Stamenković. Kada je nešto kasnije u odredu formiran Prvi udarni bataljon, postavljen je za njegovog komandanta.[1]
Početkom oktobra 1943. kada je formirana Prva južnomoravska udarna brigada, postavljen je za komandanta njenog Prvog bataljona, a kada je krajem novembra iste godine formirana Druga južnomoravska brigada postavljen je za zamenika komandanta. Kada je 8. decembra 1943. dotadašnji komandant brigade Dragoslav Petrović Gorski prešao na dužnost komandanta Operativnog štaba, Ljubić je preuzeo komandu nad brigadom. Kako bi zaustavili ofanzivu četničkih snaga, pod komandom majora Mladena Mladenovića Vikotra, Operativni štab je naredio Štabu Druge južnomoravske brigade, da svoje jedinice rasporedi na položajima zapadno i jugozapadno od Kosančića, na uzvišenjima ispred Obilića. Pošto su se četnici utvrdili u Kosančiću, Operativni štab je doneo odluku da i opkoli i u protiv udaru uništi. Napad na četnike počeo je 15. decembra 1943, a u borbenom stroju su se našli komandant brigade i šolitički komesar Vladimir Bukilić Mićo.[2]
Dok se deo Štab majora Mladenovića i deo četničkih snaga povlačio iz sela, iz utvrđenih položaja u samom selu pružan je snažan otpor, kako bi se njima omogućila odstupnica preko dela koji nisu zaposele partizanske snage. U želji da što pre slome četnički otpor i zaroblje njihov Štab, partizanske snage su započele borbu prsa u prsa, a u ovaj okršaj uključili su se komandant i politički komesar brigade. Komandant Stojan Ljubić tada se našao sa grupom bombaša iz Drugog bataljona, koji su opsedali kuću sa čijih prozora nije prestajala četnička paljba. Četnici su koristili tavan kuće i odozgo bacali bombe, koje su partizane sprečavale u nastupanju. Prilikom napada bombaša, Ljubić je bio smrtno ranjen, nakon čega ga je grupa boraca izvukla sa bojišta i predalo bolničarima, ali je on preminuo. Njegova pogibija bila je podstrek borcima da krenu u juriš u kome su četničke snage razbijene.[1][2]
Odlukom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), a na predlog maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita, na dan kapitulacije Trećeg rajha 9. maja 1945. za osvedočena herojska dela na bojnom polju proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije. Istom odlukom, za narodne heroje proglašena je grupa partizanskih rukovodilaca iz Srbije, među kojima su bili — Branko Krsmanović, Milan Blagojević, Ratko Pavlović Ćićko, Milinko Kušić i Veljko Dugošević.[3][1]
Osnovna škola u Kosančiću nosi njegovo ime.[4]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ Narodni heroji 1 1982, str. 474.
- ^ a b Gončin 1996, str. 50–59.
- ^ Zbornik NOR 1949, str. 638.
- ^ „Zvanični sajt”. OŠ Stojan Ljubić Kosančić. Pristupljeno 17. 1. 2024.
Literatura
uredi- Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, tom II, knjiga I — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. Beograd: Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije. 1949. COBISS.SR 58734343
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Gončin, Miorad (1996). Četvrta srpska udarna brigada. Beograd: Institut za savremenu istoriju / Republički odbor SUBNOR Srbije. COBISS.SR 116401671
