Feketić
Feketić (mađ. Bácsfeketehegy; nem. Feketitsch, Schwarzberg) je selo u opštini Mali Iđoš, u Severnobačkom okrugu, u Vojvodini. Prema popisu iz 2011. bilo je 3980 stanovnika.
Feketić | |
|---|---|
.jpg) Pogled na Feketić | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Severnobački |
| Opština | Mali Iđoš |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  3.980 |
| — gustina | 67/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 39′ 52″ S; 19° 41′ 56″ I / 45.6645007° S; 19.6990135° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 96 m |
| Površina | 59,3 km2 |
.svg)  Feketić Feketić na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 24323 |
| Pozivni broj | 024 |
| Registarska oznaka | SU |
Geografija uredi
Feketić se nalazi na nekoliko brežuljaka između kojih protiče krivudava rečica Krivaja koja nije plovna, smešten u ravničarskom kraju na Telečkoj visoravni, nadmorska visina 96 m.
Regionalnim putem Novi Sad-Subotica spojen je s naseljima Lovćenac (0,3 km) i Srbobran (12 km), a takođe je povezan asfaltnim putem sa Vrbasom (12 km) i zemljanim sa napuštenim selom Tomanovićevo (6 km). Nalazi se na 2 km od auto-puta E-75 (Beograd-Subotica) koji pripada Koridoru 10, kao i na 4 km od železničke stanice Lovćenac.
Poštanski broj naselja je 24323, a telefonski pozivni broj je 024 (spada u Severnobački okrug).
Istorija uredi
Ovde je otkriveno srednjovekovno arheološko nalazište tokom 2019. godine.[1]
Naselje se prvi put spominje 1465. godine pod nazivom Feketeeđhaz (Feketeegyház, Crna Crkva), kao posed plemićke porodice Maroti koji kasnije kralj Matija Korvin daruje Milošu Belmoševiću. Godine 1580. javlja se u dokumentima pod nazivom Feketeheđ (Feketehegy, Crno Brdo).
Nedavno je ponovo usvojen mađarski naziv sela korišćen pre Prvog svetskog rata, Bácsfeketehegy (Bačko Crno Brdo). Godine 1924. rešenjem Ministarstva unutrašnjih dela promenjeno je dotadašnje ime naselja Feketić u Crno Brdo.[2]
Naziv Feketić prvi put se pominje u turskim izvorima 1652. godine. Zbog nadiranja Turaka srpske porodice su bile primorane da se sele na sever, a selo je vremenom opustelo i kao takvo pripalo vlastelinstvu u Kuli. Turci posle Senćanske bitke (1697) napuštaju Bačku u kojoj preostalo stanovništvo pretežno čine Srbi koji tada postaju graničari. Carica Marija Terezija organizuje u 18. veku doseljavanje Nemaca iz okoline Rajne u Bačku, a 1818. godine prvi od njih dolaze u Feketić i vremenom čine trećinu stanovništva sela.
Najstariji feketićki Mađari su potomci Kumana doseljenih iz oblasti Nađkunšag (Nagykunság), u današnjoj Mađarskoj. Za njima su 1785. godine došli kolonisti iz oblasti Kunheđeš (Kunhegyes) i Tisabura (Tiszabura) koji su odmah sagradili reformatorsku crkvu i organizovali rad škole. Matična knjiga iz tog perioda je sačuvana do danas.
Za vreme Mađarske revolucije 1848/49. feketićki Mađari beže na sever bojeći se odmazde Srba iz Srbobrana i kada su se nekoliko meseci kasnije vratili, zatekli su opljačkane i spaljene kuće, koje su morali ponovo da izgrade.
Posle Prvog svetkog rata raspala se Austrougarska monarhija, a u novoformiranoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca (kasnije Kraljevina Jugoslavija) se škola odvaja od crkve i uvodi se srpski kao državni jezik.
Godine 1920. porodice srpskih dobrovoljaca iz Like, Dalmacije i Hercegovine nastanjuju se na obližnjem imanju Tomanovićevo. Početkom Drugog svetskog rata mađarske vojne vlasti ih interniraju i na njihovo mesto dovode Mađare iz Bukovine koji beže 1944. godine pred naletom Sovjetske armije, a internirani Srbi se vraćaju na svoja ognjišta. Zbog nedostatka infrastrukture naselje zamire jer se stanovništvo preseljava uglavnom u Feketić.
Nakon Drugog svetskog rata nemačko stanovništvo je kompletno iseljeno, a u njihove kuće se 1946. godine doseljavaju kolonisti iz Crne Gore, Bosne i sa Kosova i Metohije (ukupno 1.751), a najviše ih je iz područja Bokokotorskog zaliva.
Selo zadržava poljoprivredni karakter. U početku je bilo nekoliko zemljoradničkih zadruga koje se kasnije udružuju u PD „Feketić“. Obućarska zadruga prerasta u fabriku „Antilop“. Trgovina je takođe bila zasnovana na zadružnoj osnovi.
U današnje vreme u toku je proces privatizacije trgovinskih i skoro svih privrednih organizacija.
Kultura uredi
U Feketiću je oduvek bio bogat kulturni život, naročito na polju duhovnosti i muzike. Danas omladinu okuplja više kulturno-umetničkih društava, obnovljena biblioteka sa oko 8.000 knjiga, novoosnovani internet centar „Teledom/Teleház", rukometni i fudbalski klub, kao i brojne nevladine organizacije. Planira se i osnivanje Zavičajnog muzeja Feketića.
Zanimljive programe ispunjene tradicijom imaju manifestacije „Dani naselja“, „Dani feketićke višnje“[3], „Dani berbe grožđa“ i dr.
U selu izlazi i lokalni mesečnik "Fecske" (Lasta).
Demografija uredi
Stanovništvo uredi
U Feketiću se govori srpski i mađarski jezik. U selu postoji dvojezična osnovna škola, smeštena od 1979. godine u modernoj zgradi sa sportskim objektom, kao i dvojezično zabavište osnovano još 1894. godine. Do pre nekoliko decenija u selu su postojali i porodilište i dom za decu bez roditelja. O komunalnim objektima, njihovoj izgradnji i održavanju se stara Mesna zajednica Feketić.
U naselju Feketić živi 3384 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,3 godine (37,5 kod muškaraca i 41,0 kod žena). U naselju ima 1527 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,84 (popis 2002).
Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 10 | 7 | ||
| 80+ | 30 | 77 | ||
| 75—79 | 58 | 99 | ||
| 70—74 | 85 | 120 | ||
| 65—69 | 81 | 124 | ||
| 60—64 | 113 | 125 | ||
| 55—59 | 122 | 122 | ||
| 50—54 | 157 | 148 | ||
| 45—49 | 184 | 160 | ||
| 40—44 | 172 | 176 | ||
| 35—39 | 128 | 124 | ||
| 30—34 | 119 | 109 | ||
| 25—29 | 156 | 129 | ||
| 20—24 | 159 | 154 | ||
| 15—19 | 161 | 162 | ||
| 10—14 | 159 | 148 | ||
| 5—9 | 135 | 124 | ||
| 0—4 | 103 | 96 | ||
| Prosek : | 37,5 | 41,0 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.735 | 547 | 1.061 | 63 | 60 | 4 |
| Ženski | 1.836 | 353 | 1.060 | 348 | 74 | 1 |
| UKUPNO | 3.571 | 900 | 2.121 | 411 | 134 | 5 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 853 | 418 | 0 | 1 | 182 |
| Ženski | 502 | 155 | 0 | 0 | 150 |
| UKUPNO | 1.355 | 573 | 0 | 1 | 332 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 3 | 75 | 57 | 19 | 23 |
| Ženski | 0 | 3 | 46 | 19 | 2 |
| UKUPNO | 3 | 78 | 103 | 38 | 25 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 12 | 26 | 10 | 5 |
| Ženski | 3 | 6 | 19 | 45 | 38 |
| UKUPNO | 4 | 18 | 45 | 55 | 43 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 11 | 0 | 0 | 10 | |
| Ženski | 7 | 5 | 0 | 4 | |
| UKUPNO | 18 | 5 | 0 | 14 | |
Reference uredi
- ^ Isakov, Aleksandra (11. 8. 2019). „Nalazište iz srednjeg veka otkriveno kod Feketića”. Politika. Pristupljeno 20. 8. 2019.
- ^ "Vreme", Beograd 3. avgust 1924. godine
- ^ Feketićka višnja zvanično priznata sorta („Večernje novosti“, 27. jun 2013)
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
