Demokratska Federativna Jugoslavija

Za druge upotrebe, pogledajte Jugoslavija (višeznačna odrednica).

Demokratska Federativna Jugoslavija (skraćeno DF Jugoslavija ili DFJ) je država koja je predstavljala prelazni period izemđu monarhije (koja formalno nije bila ukinuta) i socijalističke republike. Njome je vladala Privremena vlada Demokratske Federativne Jugoslavije, sa tročlanim Namesništvom.

Demokratska Federativna Jugoslavija Demokratska Federativna Jugoslavija Demokratična federativna Jugoslavija Jugoslavija
Zastava Grb
Geografija
Kontinent		Evropa
Regija		Balkan i Panonska nizija
Prestonica		Beograd
Društvo
Službeni jezik		srpskohrvatski slovenački makedonski
Politika
Oblik države		Ustavna monarhija Jednopartijska država
— Kralj		Petar II Karađorđević
— Premijer		Josip Broz Tito
Istorija
Istorijsko doba		Savremeno doba
— Status		Bivša država
Događaji
— Osnovana Privremena vlada DFJ		7. mart 1945.
— Proglašenje DFJ		10. avgust 1945.
— Proglašenje FNRJ		29. novembar 1945.
Geografske i druge karakteristike
Valuta		Jugoslovenski dinar
Zemlje prethodnice i naslednice Demokratske Federativne Jugoslavije
Prethodnice:		Naslednice:
	Kraljevina Jugoslavija	FNR Jugoslavija

Ime

Iako je naziv Demokratska Federativna Jugoslavija ušao u zvaničnu upotrebu tek od 10. avgusta 1945. godine, postojale su dve faze upotrebe ovog naziva:

1) period DFJ sa dve jugoslovenske vlade (29. novembar 1943 — 7. mart 1945), tokom koga su postojale paralelno kraljevska jugoslovenska vlada van zemlje i Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije u zemlji koji je sebe smatrao revolucionarnom vladom (obe vlade su sebe smatrale jedinom legalnom vladom). NKOJ je u tom periodu koristio DFJ kao naziv zemlje.

2) prelazni period, tokom koga je postojala zajednička NKOJ-kraljevska vlada (na papiru) od 7. marta do 29. novembra 1945. godine. Tokom tog perioda obe strane (kraljevska i NKOJ) su prihvatile naziv zemlje kao DFJ, pa se zbog toga u tom periodu DFJ može smatrati zadnjom fazom kraljevine i prvom fazom socijalističke Jugoslavije. FNR Jugoslavija je proglašena 29. novembra 1945. godine, a istom prilikom je i proglašena republika odnosno ukinuta monarhija.

Pozadina

Odlukama Drugog zasedanja AVNOJ-a od 29. novembra 1943. godine, postavljeni su principi za osnivanje federativne države jugoslovenskih naroda posle Drugog svetskog rata, pod vođstvom Komunističke partije Jugoslavije. Predviđeno je da Jugoslavija bude federacija 6 republika: SR Slovenija, SR Hrvatska, SR Bosna i Hercegovina, SR Srbija, SR Crna Gora i SR Makedonija. Ova država bi pravno zamenila Kraljevinu Jugoslaviju, uz neka teritorijalna proširenja (Istra, Primorska).

Istorijat

Ime se pojavljuje nakon što je kralj Petar II Karađorđević pristao na formiranje kraljevskog namesništva, koje je zatim dalo mandat Josipu Brozu Titu za formiranje privremene vlade. Vlada je formirana 7. marta 1945. godine, a u nju su ušli članovi NKOJ-a i šest istaknutih građanskih političara. Novu vladu priznale su Sjedinjene Američke Države, Sovjetski Savez, Ujedinjeno Kraljevstvo i ostale zemlje članice Antifašističke koalicije.

Nova vlada nije se zaklela „kralju i narodu“, kako su se zaklinjale vlade Kraljevine Jugoslavije, nego samo „narodu“. Ime države promenjeno je, iako monarhija (makar zvanično) nije ukinuta. Ostala je na snazi odluka AVNOJ-a o zabrani povratka kralja u zemlju, te dogovoreno rešavanje tog pitanja demokratskim putem po završetku rata.

Deklaracija o proglašenju Federativne Narodne Republike Jugoslavije

Pošto je 7. avgusta 1945. godine u Beogradu otpočelo Treće zasedanje AVNOJ-a, kralj Petar II je odlučio da proglasom od 8. avgusta opozove svu trojicu kraljevskih namesnika. Međutim, namesnici se nisu povinovali opozivu, a Privremena vlada je zaključkom od 10. avgusta i formalno anulirala kraljevu odluku.

Demokratska Federativna Jugoslavija je zvanično proglašena 10. avgusta 1945. godine na Trećem zasedanju AVNOJ-a u Beogradu. Posle izbora za ustavotvornu skupštinu novembra iste godine, država je 29. novembra preimenovana u Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju a monarhija zvanično ukinuta.

Administrativna podela

U Demokratskoj Federativnoj Jugoslaviji bilo je konstituisano šest federativnih država:

• Federalna Država Bosna i Hercegovina
• Federalna Država Slovenija
• Federalna Država Srbija
• Federalna Država Hrvatska
• Federalna Država Crna Gora
• Demokratska Federalna Makedonija

Vidi još

• Privremena vlada DFJ
• Kraljevina Jugoslavija
• Federativna Narodna Republika Jugoslavija
• Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija
• Hronologija DFJ i KPJ 1945.

Literatura

• Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU. 
• Djilas, Aleksa (1991). The Contested Country: Yugoslav Unity and Communist Revolution, 1919-1953. Harvard University Press. 
• Pavlowitch, Stevan K. (1985). Unconventional Perceptions of Yugoslavia 1940–1945. New York: Columbia University Press. 
• Pavlowitch, Stevan K. (2008). Hitler's New Disorder: The Second World War in Yugoslavia. New York: Columbia University Press. 
• Pavlović, Stevan K. (2009). Hitlerov novi antiporedak: Drugi svetski rat u Jugoslaviji. Beograd: Clio. 
• Petranović, Branko (1964). Političke i pravne prilike za vreme privremene vlade DFJ. Beograd: Institut društvenih nauka. 
• Petranović, Branko (1980). Istorija Jugoslavije 1918-1978. Beograd: Nolit. 
• Petranović, Branko (1988). Istorija Jugoslavije 1918-1988. 2. Beograd: Nolit. 
• Radojević, Mira (2002). „Srpsko građanstvo između demokratije i komunizma 1945. godine”. Dijalog povjesničara-istoričara. 6. str. 267—276. 
• Radojević, Mira (2004). „O federalizaciji Jugoslavije 1945. godine”. Dijalog povjesničara-istoričara. 8. str. 203—218.