Zora Petrović

Zora Petrović (Dobrica, 17. maj 1894 — Beograd, 25. maj 1962) bila je srpska slikarka koja se ubraja u najznačajnije predstavnike ekspresionizma u slikarstvu Srbije između dva rata.

Zora Petrović
Zora Petrović slikar
Lični podaci
Datum rođenja	(1894-05-17)17. maj 1894.
Mesto rođenja	Dobrica, Austrougarska monarhija
Datum smrti	25. maj 1962.(1962-05-25) (68 god.)
Mesto smrti	Beograd, FNR Jugoslavija

Biografija

Srednju školu je pohađala u Pančevu 1907 — 1909. godine. Upisala se na Umetničko-zanatsku školu u Beogradu 1912—1914. u kojoj su joj predavali Milan Milovanović, Đorđe Jovanović i Marko Murat. Slikarstvo je studirala u Pešti kod profesora Deak-Ebnera, i učestvovala na kursevima profesora Retija u tzv. 'Barbizonu u Nađbanji'. Period od 1915. do 1919. provodi na Kraljevskoj Madžarskoj Zemaljskoj Slikarskoj Velikoj Školi kod profesora Lajoša Deaka Ebnera. U Beograd se vraća 1919. kada završava Umetničko-zanatsku slikarsku školu kod profesora Ljube Ivanovića i zapošljava se kao nastavnica u Realci u Beogradu, a od 1921. do 1944. predaje u Drugoj ženskoj gimnaziji 'Kraljica Natalija'. U Pariz 1925.-1926. godinu dana boravi u ateljeu Andre Lota. Radila je najpre kao učitelj crtanja, a u Slikarskoj školi Mladena Josića kao honorarna profesorka slikarstva od 1942. do 1944. Godine 1952. dobila je posao profesora na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu i tu radila do kraja života. Preminula je u Beogradu 25. maja 1962. i sahranjena u Pančevu.

Prvi put je izlagala 1921. godine u Somboru, a prvu samostalnu izložbu priredila je 1927. u Salonu prijatelja umetnosti Cvijeta Zuzorić na Kraljevskom trgu (sada Studentskom trgu). Učestvovala je na brojnim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Bila članica Društva srpskih umetnika 'Lada' (1924 — 1927), Umetničke grupe 'Oblik' (1928 — 1931), „Dvanaestorica“ (1938) i „Samostalni“ (1951 — 1954).

Slikarstvo

Makedonke (1952), Narodni muzej Kraljevo

Teme njenih slika su enterijeri, portreti, ali najčešće aktovi i žene iz naroda. Svi istoričari moderne srpske umetnosti svrstavaju slikarstvo Zore Petrović najpre, na početku njenog stvaralaštva, u poetsku figuraciju, a kasnije u koloristički ekspresionizam kome je ostala verna do poslednjih dela. Njeno slikarstvo zasniva se na naglašenom, brzom, širokom potezu četke preko platna bez nepotrebnog detaljisanja forme. Suprotno tome, figure na njenim slikama su deformisane, anatomski izobličene, ali pune unutrašnje snage i iskrenosti hromatskog zvuka. Slike su joj ispunjene gustom kolorističkom pastom i svetlom koje te oblike naglašava. Ove slikarske osnove Zora Petrović je postavila tridesetih godina i ostala je verna tom stilskom izrazu do kraja života. Njeni radovi mogu se videti u Narodnom muzeju u Beogradu, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu i u kolekciji Spomen-zbirka Pavla Beljanskog u Novom Sadu.

Samostalne izložbe

• 1927. Salon prijatelja umetnosti Cvijeta Zuzorić (na Kraljevskom trgu, sada Studentskom trgu), Beograd
• 1930. Umetnički paviljon, Beograd
• 1933. Umetnički paviljon Cvijeta Zuzorić, Beograd
• 1937. Umetnički paviljon, Beograd
• 1951. Umetnički paviljon, Sarajevo
• 1952. Umetnički paviljon, Beograd
• 1955. Umetnički paviljon na Kalemegdanu, Beograd
• 1957. Galerija Savremenog doma, Beograd
• 1958. Umetnički paviljon na Kalemegdanu, Beograd
• 1959. Mala galerija Ateljea 212, Beograd
• 1960. Umetnički paviljon na Kalemegdanu, Beograd
• 1962. Zrenjanin, Kikinda, (posthumno Subotica, Pančevo)

Literatura (izbor)

1. Milan Kašanin, Izložba slika G-đice Zore Petrović, Srpski književni glasnik, knj. XX, br. 7, pp. 548-549, Beograd, 1927, ponovo objavljeno u Milan Kašanin, Umetničke kritike, pp. 73-75, Kultura, Beograd, 1968
2. Milan Kašanin, Izložba slika g-đice Zore Petrović, Vreme, Beograd, 27. januar 1930
3. Isidora Sekulić, Prva reč pri otvaranju izložbe Zore Petrović, Srpski književni glasnik, pp. 130-140, Beograd, 1934, knj. XLI, br. 6, 16. januar, preštampano u Lazar Trifunović, Srpska likovna kritika, pp. 449-450, SKZ, Beograd, 1967
4. Đorđe Popović, Beogradski umetnici između dva rata: Zora Petrović, Republika, Beograd27. februar 1951
5. Miodrag B. Protić, Trideset godina umetničkog rada Zore Petrović, NIN, Beograd, 6. januar 1951
6. Momčilo Stevanović, Zora Petrović, Književne novine, Beograd, 19. januar, 1952, preštampano u Zbornik Narodnog muzeja, knj. IV, pp. 457-463, Beograd, 1964, i u Momčilo Stevanović, Studije, ogledi, kritike, pp. 92-98, MSU, Beograd, 1988
7. Pavle Vasić, Čovek pre svega. Slikarstvo Zore Petrović, Politika, Beograd, 25. decembar 1955, preštampano u Dr Pavle Vasić, Umetnički život, knj. I, pp. 233-234, Umetnička akademija u Beogradu, Beograd, 1973
8. Đorđe Đurđević, Susret sa Zorom Petrović, Republika, Beograd, 27. decembar 1955
9. Milivoje Mihailović, Zašto baš ovako? Zora Petrović, Mladost, Beograd, 7. januar 1959
10. Dragoslav Đorđević, Zora Petrović, Slikari i vajari, III kolo, pp. 9, Prosveta, Beograd, 1964
11. Dragoslav Đorđević, Zora Petrović, značajno ime naše umetnosti, Borba, pp. 27-28, Beograd, 5. januar, 1966

• Protić, Miodrag B. (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. str. 596 strana. CS1 održavanje: Neprepoznat jezik (veza)
• Trifunović, Lazar (1973). Srpsko slikarstvo 1900 - 1950. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. str. 533 strane. CS1 održavanje: Neprepoznat jezik (veza)

Priznanja

• 1955. Oktobarska nagrada grada Beograda, Beograd
• 1958. Orden rada sa crvenom zastavom, ukazom predsednika FNRF Josipa Broza Tita, Beograd
• 1961. izabrana za Dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti, Beograd

Vidi još

• Spisak srpskih slikara
• Umetnička grupa Oblik
• Toma Rosandić,
• Ljuba Ivanović,
• Milo Milunović,
• Sreten Stojanović,
• Petar Lubarda,
• Ivan Tabaković,
• Marko Čelebonović,
• Nedeljko Gvozdenović,
• Ljubica Sokić,
• Đorđe Andrejević Kun,
• Stojan Ćelić,
• Mladen Srbinović,
• Radomir Reljić i
• Nikola Janković

Literatura

• Dokumentacija Muzeja savremene umetnosti, Beograd
• dr. St. Stanojević, (ured) Narodna enciklopedija – srpsko- hrvatsko- slovenačka, Zagreb, 1925 — 1929
• Miodrag B. Protić, Savremenici I, Likovne kritike i esiji, Nolit, Beograd, 1955
• Miodrag B. Protić, Srpsko slikarstvo XX veka, Nolit, Beograd, 1970
• Ješa Denegri, Koloristički ekspresionizam četvrte decenije, pp. 22-23, Četvrta decenija, ekspresionizam boje, poetski realizam, Muzej savremene umetnosti, Beograd, 1971
• Lazar Trifunović, Srpsko slikarstvo 1900—1950, pp. 96-97, Nolit, Beograd, 1973
• Zora Petrović, katalog retrospektivne izložbe, Muzej savremene umetnosti, Beograd, 1978
• Zora Petrović, katalog izložbe, Galerija SANU, Beograd, 1995

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• http://www.arte.rs/sr/umetnici/zora_petrovic-48/
• Narodni muzej Beograd-Zbirke odeljenja za noviju umetnost
• Zora Petrović - umetnica sa ordenom Svetog Save („Večernje novosti“, 18. jun 2015)
• Format proleća – Zora Petrović (1894–1962) (1. septembar 2016)
• Skup u SANU o Zori Petrović („Politika”, 8. novembar 2019)