Портал:Narodnooslobodilačka borba/Ličnosti/Bosna i Hercegovina
Na ovoj stranici nalaze se biografije ličnosti vezanih za Narodnooslobodilački pokret u Bosni i Hercegovini, o kojima nije sakupljeno dovoljno podataka da bi bili napisani samostalni članci ili neke od ovih ličnosti nisu relevantne za opštu enciklopediju, već se samo spominju u okviru članka o Hronologiji revolucionarnog radničkog pokreta, Komunističke partije Jugoslavije i Narodnooslobodilačke borbe ili u člancima o istaknutim ličnostima radničkog pokreta, Narodnooslobodilačke borbe i narodnim herojima.
Milutin Jazbec uredi
Milutin Miša Jazbec (1916—1942) avio-mehaničar i strelac i jedan od pionira ratnog vazuduhoplovstva NOV i POJ.[1]
Radio je na aerodromu u Banja Luci, gde se povezao sa Narodnooslobodilačkim pokretom (NOP) i postao njegov saradnik. Zajedno sa pilotom Rudijem Čajavcem, 21. maja 1942. godine, avionom tima „Brege 19“, preleteli su iz Vazduhoplovstva NDH na pripremljeno letelište Urije, kod tada oslobođenog Prijedora. Ubrzo potom, 4. juna 1942. godine Jazbec i Čajavec su izvršili svoj prvi ratni zadatak — bombardovali su neprijateljske položaje u Orahovi, kod Bosanske Gradiške i jednu kolonu ustaške Crne legije, koja se kretala u pravcu Međeđe, kod Bosanske Dubice.
Tokom izvršavanja borbenog zadatka, bili su pogođeni od strane protivavionske odbrane, pa je ranjeni Čajavec morao prinudno da sleti u blizini sela Kadinjana, kod Laktaša. Nakon prinudnog sletanja, na teritoriju koju su kontrolisali četnici, Čajavec je izvršio samoubistvo da ne bi bio zarobljen, dok je Jazbec uspeo da umakne, ali su ga uhvatile ustaše i kao dezertera streljale u Zagrebu iste godine.
Rade Pravica uredi
| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1912. |
| Mesto rođenja | Bijelač, kod Trebinja, Austrougarska |
| Datum smrti | 27. jun 1942. (29/30 god.) |
| Mesto smrti | Ugarci, kod Trebinja, Nezavisna Država Hrvatska |
Radoslav Rade Pravica (1912—1942) revolucionar i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.[2]
Rođen je 1912. godine u selu Bijelač, kod Trebinja.
Tokom studija na Pravnom fakultetu u Beogradu, pripadao je revolucionarnom studentskom pokretu. Bio je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).
Bio je jedan od organizatora ustanka u južnoj Hercegovini i južnoj Dalmaciji. Nalazio se na dužnosti političkog komesara Šumske partizanske čete. Kao član Sreskog komiteta KPJ za Trebinje, tokom 1941. i 1942. godine, obavljao je razne političke i vojne dužnosti u južnoj Hercegovini.
U selu Zvijerina, kod Bileće, 29. maja 1942. godine bio je zarobljen prilikom upada trebinjskih i bilećkih četnika u partizansku bolnicu. Sledećeg dana je bio predat Italijanima u Trebinju, gde se u zatvoru susreo sa svojom sestrom Dragicom. Potom su bili u italijanskom zatvoru „Kazbek“ u Dubrovniku, gde su bili mučeni. Polovinom juna su bili vraćeni četnicima, koji su ih strašno mučili i potom streljali 27. juna 1942. godine u selu Ugarci, kod Trebinja, zajedno sa Stevom Bratićem.
Jovan Rupar uredi
| Lični podaci | |
|---|---|
| Datum rođenja | 22. avgust 1901. |
| Mesto rođenja | Donja Trusina, kod Berkovića, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 29. april 1944. (42 god.) |
| Mesto smrti | Donja Trusina, kod Berkovića, Nezavisna Država Hrvatska |
Jovan Rupar (1901—1944) vođa hercegovačkih ustanika i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.
Jovan Rupar je rođen 22. avgusta 1901. godine u selu Donja Trusina, više Dabarskog polja u Hercegovini. Pre Drugog svetskog rata je završio Trgovačku školu, ali se zbog nemogućnosti da nađe posao bavio zemljoradnjom u rodnom mestu. Kasnije je stupio u žandarmerijsku službu. Isticao se u ustancima protiv okupatora još prije formiranja organizovanih pokreta. Zalagao se za oslobađanje Hercegovine a i sve Jugoslavije od njemačkog okupatora i hrvatskih ustaša.
Za vreme Aprilskog rata 1941. godine, bio je mobilisan u Jugoslovensku vojsku, a posle njene brze kapitulacije, izbegao je zarobljeništvo i vratio se u rodno mesto. Pošto je i Hercegovina, bila uključena u sastav novostvorene ustaške Nezavisne Države Hrvatske, 1941. godine, tu su već prvih meseci okupacije otpočeli masovni pokolji Srba. Posle prvih ustaških pokolja, nad srpskim stanovništvom Dabarskog polja, juna 1941. godine, Jovan se zajedno sa ostalim narodom sklonio u obližnji zbeg. Tu je pozvao seljake na oružje i borbu protiv ustaša. Koristeći svoje znanje, stečeno u vojsci, obučavao je mlade seljake koji nisu služili vojsku. Učesnik Narodnooslobodilačke borbe je od 1941. godine.
Pod njegovom komandom, ustanici su na Trusini 3. jula 1941. godine razbili jake ustaško-domobranske snage. Tada je Jovan Rupar smrtonosno ranio poznatog ustaškog zločinca Mija Babića Đovanija, koga je Ante Pavelić poslao u Hercegovinu da uguši ustanak. Mijo je bio desna ruka Ante Pavelića, i najozloglašeniji ustaški komandant, te je njegova smrt u narodu dočekana kao nada i iskra ka slobodi.
Reference uredi
Literatura uredi
- Trebinjci pali u borbi za slobodu 1941—1945. Trebinje: SUBNOR Trebinje. 1974.
- Čuvari našeg neba. Beograd: Vojnoizdavački zavod. 1977.
