Ulica kralja Petra (Beograd)
  Ulica
KRALjA PETRA | |
|---|---|
  | |
| Opština | Stari Grad |
| Početak | Kosančićev venac |
| Kraj | Cara Dušana |
| Dužina | 1000 m |
| Nazvana | 1904. (1997) |
| Stari nazivi | Trgovačka, Dubrovačka, 7. jula |
 | |
|
Ulica kralja Petra sa zgradom Patrijaršije, Sabornom crkvom i zgradom OŠ Kralj Petar Prvi
 
| |
Ulica kralja Petra jedna je od najstarijih gradskih ulica u Beogradu. Proteže se pravcem koji povezuje obale dve beogradske reke, Save i Dunava, u dužini od 1 km. Nekada je predstavljala administrativni, kulturni i trgovački centar grada. U njoj se i danas nalaze mnogi značajni objekti.
Ulica kralja Petra predstavlja jedinstvenu izložbu beogradske arhitekture na otvorenom. Mešavina je najrazličitijih arhitektonskih pravaca: baroka, akademizma, secesije, modernizma, orijentalnog stila[1] i savremene arhitekture.
Ulica kralja Petra oduvek je bila stecište svih vera i nacija. Tu su se nalazile trgovačke radnje čiji su vlasnici bili Srbi, Cincari, Jevreji, Turci, Jermeni i Bošnjaci Muslimani.[2] Danas u ovoj ulici važno mesto imaju sve tri velike beogradske religije, hrišćanska, jevrejska i muslimanska. U ulici kralja Petra i njenoj neposrednoj blizini nalaze se Patrijaršija Srpske pravoslavne crkve, Saborna crkva, Jevrejski istorijski muzej Saveza jevrejskih opština Srbije i (na uglu sa Gospodar Jevremovom) jedina džamija u Beogradu - Bajrakli džamija.[1]
Ime ulice
urediOva ulica je više puta tokom istorije menjala ime. Do 1872. godine, prema pisanju Branislava Nušića, zvala se jednostavno Čaršija, a kasnije Trgovačka ulica. U to vreme delila se na tri dela: Glavna čaršija, Zerek i Dorćol. Glavna čaršija pružala se od Saborne crkve do raskršća Knez Mihailove i Kralja Petra ulice.[3][4] Zerek se zvao deo ulice od raskršća sa Uzun Mirkovom ulicom do ulice Cara Dušana[2] (ali i ceo kraj oko tog dela ulice). Dorćol je bio deo ulice od Dušanove prema Dunavu (današnja Dubrovačka ulica).
Godine 1872. dobija naziv Dubrovačka, a od 1904. zove se ulica Kralja Petra I sve do 1946, kada se donjem delu ulice, ispod ulice Cara Dušana, vraća naziv Dubrovačka, a gornji deo, od Dušanove ulice do Saborne crkve, dobija naziv ulica 7. jula. Godine 1995. gornji deo, od Dušanove, ponovo dobija naziv ulica Kralja Petra, dok donji deo ostaje Dubrovačka ulica.[5]
Istorija
urediPretpostavlja se da su se još u 1. i 2. veku nove ere na trasi ove ulice nalazili rimski forum, bazilika i terme.[5] U neposrednoj blizini Narodne banke otkriven je veći broj žrtvenika posvećenih Jupiteru, tako da se na ovom prostoru možda nalazio glavni hram a to bi značilo i forum. Ustanovljeni su slabo očuvana dva antička objekta na uglu sa Knez Mihailovom i jedan ispred broja 20. [6]
16. i 17. vek
uredi
Tokom 16. veka Beograd postaje jedan od najprometnijih trgovačkih centara evropske Turske i tada ga otkrivaju i dubrovački trgovci.[7] Oni su tokom 16. i 17. veka igrali veliku, a nekada i glavnu ulogu u privrednom životu Beograda pod Turcima, a najviše u trgovini. Dubrovčani su bili prisutni u Beogradu još za vreme vladavine despota Stevana Lazarevića,[8] ali se tek početkom 17. veka prvi dubrovački trgovci za stalno nastanjuju u Beogradu i osniva se prva Dubrovačka kolonija.[9] Beogradska kolonija dubrovačkih trgovaca nalazila se u tadašnjem predgrađu, na padini koja se spuštala do Dunava (deo grada poznat kao Zerek), u blizini glavne čaršije (današnja ulica Kralja Petra).[10] Dubrovčani su ovde podizali svoje kuće koje su bile zidane u mediteranskom stilu, od ćerpiča i drveta. Prizemlje ovih kuća bilo je namenjeno za trgovačke radnje a na spratu je bio stambeni prostor. Najčešće je svaka kuća imala i okućnicu, sa kaldrmisanom avlijom, a često i prostorom za baštu, voćnjak i vinograd. Uglavnom su gledale na čaršiju, a ekonomsko dvorište bilo je iza kuće.[11] Na vrhu Zereka (današnja raskrsnica ulica Kralja Petra i Uzun Mirkove) su se sve do 20-ih godina 20. veka nalazila dva dućana, koja su bila ostaci stare dubrovačke čaršije.[12]
19. vek
uredi| U novinskom članku jednih nemačkih novina iz 1834. godine navodi se sledeće: "Izvan bedema Beograda, kraj Save, mnogo se sad zida. Knez Miloš hoće, kao što se govori, novi Beograd ovde za svoju rezidenciju da osnuje."[13] |
Kako piše Branislav Nušić u knjizi Stari Beograd, sve do četrdesetih godina 19. veka centar grada bio je „plato nad Savom, na kome se danas uzdiže Saborna crkva”, što je upravo prostor oko ulice Kralja Petra. na tom prostoru su se, osim Saborne crkve nalazili i dvor, mitropolija, škola, pošta, prva knjižara,[1] prvi hotel,[14][15] a dalje niz ulicu i prva gradska apoteka.[5]
U to doba na obali Save odvijao se gradski život i trgovina, što je kneza Miloša privuklo da na ovom prostoru planira izgradnju gradskog centra. Kada je 1842. godine na presto stupio Aleksandar Karađorđević, nije imao svoj dvor jer su svi dotadašnji konaci bili svojina Obrenovića. Zato je država kupila kuću na Terazijama, koju je sazidao Stojan Simić, na močvarnom terenu koji je poravnat i nasut.[16] [a] Premeštanjem dvora na Terazijama počinju svoje kuće da grade i drugi ugledni Beograđani, pa se tako i centar prestonice premestio iz ulice Kralja Petra.[17]
Prva polovina 20. Veka
uredi
Početkom 20. veka su u ovoj ulici našle mesto i prva robna kuća, glavna zgrada Narodne banke Srbije, škola „Kralj Petar Prvi“, jedna od najstarijih beogradskih osnovnih škola.
Savremeno doba
urediDanas se u ulici Kralja Petra nalaze mnogi značajni objekti, među kojima su Patrijaršija, Biblioteka i Muzej Srpske pravoslavne crkve, Saborna crkva (ulaz je iz ulice Kneza Sime Markovića) i Konak knjeginje Ljubice (takođe ulaz iz ulice Kneza Sime Markovića). Tu se nalaze i Akademija SPC, dekanat Fakulteta primenjenih umetnosti, najstarija beogradska Kafana „?” (Kod znaka pitanja), a u donjem delu ulice, ispod Knez Mihailove, moderno zdanje tržnog centra „Rajićeva” (ulaz iz Knez Mihailove ulice), Jevrejski istorijski muzej Saveza jevrejskih opština Srbije, Aeroklub, Dom učenika i Bajrakli džamija, jedina džamija u Beogradu, u ulici Gospodar Jevremovoj, 20-ak metara od ugla sa ulicom Kralja Petra. U neposrednoj blizini ulice Kralja Petra, na Kosančićevom vencu, nalaze se i ostaci zgrade Narodne biblioteke (srušene u nemačkom bombardovanju 6. aprila 1941. godine) i kuća Mike Alasa.
Ulicom kralja Petra
urediZahvaljujući svojoj dugoj istoriji u ulici Kralja Petra danas se nalaze mnogobrojni objekti proglašeni za spomenike kulture, kao i mnoge značajne institucije.
.jpg)
Potez do Knez Mihailove ulice - nekadašnja Trgovačka čaršija
uredi
.jpg)
br. 2
urediAkademija Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konservaciju, visoka škola za obrazovanje budućih ikonopisaca, konzervatora i restauratora hramova, ikonostase i crkava.[18]
br 4
urediZgrada umetničke škole u Beogradu, u kojoj se danas nalaze Dekanat, sekretarijat, stručne službe i odseci za primenjeno slikarstvo, konzervaciju i restauraciju, Keramiku i scenografiju Fakulteta primenjenih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu.[19] Zgrada je proglašena za spomenik kulture 1984. godine.
Odmah pored zgrade Fakulteta, ali sa ulazom iz ulice Kneza Sime Markovića (na broju 8) nalazi se i Konak Kneginje Ljubice, koji zbog svog istorijskog i arhiktetonskog značaja takođe ima status spomenika kulture od izuzetnog značaja.
br. 5
urediPatrijaršija, Biblioteka i Muzej Srpske pravoslavne crkve, oblekat proglašen za spomenik kulture. Sagrađen je u vemenu do 1932. do 1935. godine i predstavlja monumentalni objekat u kome je smešteno vrhovno upravno telo Srpske pravoslavne crkve. Sam objekat simbolizuje ustavljivanje upravnog crkvenog cenra u Beogradu, nakon dužeg perioda kada se on nalazio unutar državnih granica Turske, odnosno Austor-Ugarske. Po svojim arhitektonskim osobinama objekat pripada sferi romantičarskog duha. Oblici su bliski akademiziranoj varijanti srpsko-vizantijskog stila. Daleko veći značaj od same arhitekture ima sadržaj objekta u kome je smeštena i patrijaršijska Biblioteka i Riznica.[20]
Preko puta Patrijaršije, u ulici Kneza Sime Markovića (na broju 3) nalazi se Saborna crkva, posvećena Svetom Arhanđelu Mihailu, koja kao nepokretno kulturno dobro ima status spomenika kulture od izuzetnog značaja od 1979. godine.
br. 6
urediKafana „?” (takođe Kafana Znak pitanja) jedna je od najstarijih kuća u Beogradu i najstarija sačuvana beogradska kafana. Zgrada ima status spomenika kulture, a sa svojih skoro pa 200 godina starosti predstavlja i jedno od obeležja grada.
Nekada se, kako piše Branislav Nušiću knjizi Stari Beograd, na ovom mestu, na samom uglu (preko puta konaka) nalazila kuća čuvenoga Ećim-Tome. Do nje se nalazila kuća koju je sebi sazidao i u njoj živeo znameniti Petar Ičko (današnja Kafana „?”), a tu je bila i prva srpska pošta a zatim osnovna škola.[21]
br. 7
urediOsnovna škola „Kralj Petar Prvi“, delo arhitekte Jelisavete Načić u vreme podizanja bila je najmodernija školska zgrada za osnovnu nastavu ne samo u Beogradu već u celoj Srbiji. Izuzetno reprezentativna, što je bilo uslovljeno položajem u ovako važnoj ulici, u neposrednoj blizini Saborne crkve, Mitropolije i Konaka kneginje Ljubice, pokazatelj je društvenih i kulturnih prilika u Srbiji na početku 20. veka. Sama zgrada predstavlja značajno ostvarenje ne samo u arhitekturi školskih zgrada, već i u beogradskoj arhitekturi uopšte i 1965. godine proglašena je za spomenik kulture.
U fiskulturnoj sali Osnovne škole „Kralj Petar Prvi“ je izvajan Meštrovićev Pobednik, a 1923. godine odigrana i prva košarkaška utakmica.[1]
Pre nego što je izgrađena nova školska zgrada na tom mestu se nalazila stara zgrada škole u kojoj je bilo smešteno i Čitalište beogradsko, osnovano 1846. godine.[22] U to vreme deo Gračaničke ulice koji vodi prema Kalemegdanu bio je sokak i u njemu se nalazila kuća i radnja knjigovesca Vinklera, kod kojega je stanovao i umro 1847. godine Joakim Vujić.[23]
br. 11-13
urediKuća trgovca Milorada Pavlovića podignuta je 1884. godine. Čine je dva objekta pod zajedničkim krovom i jedinstveno obrađene fasade. Pretpostavlja se da je autor objekta arhitekta Jovan Ilkić. Trgovački karakter Ulice Kralja Petra uslovio je da u prizemlju budu trgovačke radnje, a na spratu po jedan reprezentativan stan. Fasada je akademski oblikovana. Po svojim osobenostima ovaj objekat svrstan je među reprezentativne građanske kuće Beograda s kraja 19 veka i zaštićen kao spomenik kulture.[24]
br. 12
urediZgrada Narodne banke Srbije danas predstavlja sedište guvernera Narodne banke Srbije. Od svog nastanka 1890. do 2006. godine bila je glavna zgrada Narodne banke Srbije i Jugoslavije.
Nekada se na prostoru gde se danas nalazi Zgrada Banke nalazio prvi beogradski hotel „Kod jelena”. Novinar lista „Vreme”, u članku iz 1938. godine, piše o prošlosti ovog dela grada: „Na uglu današnjih ulica Kralja Petra i Gračaničke bio je stari han, gde su odsedale kiridžije, kočijaši i drugi. Na tom mestu podigao je knez Mihailo 1841. godine zgradu za hotel, pošto u to doba nije bilo nijednog uređenog hotela u Beogradu. To je gostionica 'Kod jelena' sa kafanom na uglu pomenutih ulica u prizemlju; u gornjim spratovima bile su gostinske sobe. Figura jelena stajala je na konzoli, no ona je propala za vreme požara koji se desio 15. i 16. aprila 1849. godine. Ova zgrada poznata je pod imenom 'Staro zdanje'”. Kasnije je u ovoj zgradi bio „Grand hotel” i „Ilirska kasina”[21] a zatim, od 1884. godine, u njoj je bila smeštena Železnička direkcija. Zgrada je srušena u proleće 1938. godine.[14]
br. 15
urediKuća trgovca Crvenčanina podignuta je 1887. godine na uglu ulica Kralja Petra i Cara Lazara. Po svojoj koncepciji prostornog rešenja, gde se prvi put u arhitekturi Beograda pojavljuje mezanin iznad prizemlja, ovaj objekat predstavlja neobičan primer arhitektonskog rešenja svog vremena. Položaj u jednoj od najstarijih trgovačkih ulica Beograda uslovio je da prizemlje i mezanin budu namenjeni trgovini, a spratovi stanovanju. Objekat je istaknuti predstavnik akademskog stila 19. veka i jedno od značajnih ostvarenja poznatog beogradskog arhitekte Jovana Ilkića. Zaštićen je kao spomenik kulture.[25]
br. 16
urediRobni magazin, zdanje sagrađeno 1907. godine u stilu secesije, a prema projektu inženjera Viktora Azriela bilo je prva modna robna kuća u Beogradu. Vlasnik robne kuće bio je bankar i narodni poslanik Bencion Buli, čiji je mlađi brat Hugo Buli 1896. godine doneo prvu fudbalsku loptu u Srbiju.[1] Zgrada Robnog magazina proglašena je za kulturno dobro 1966. godine.
br. 18
urediNa uglu ulice Kralja Petra i Knez Mihailove nalazi se palata „Sloga”, jedno od četiri zdanja koje je veliki srpski dobrotvor i zadužbinar Nikola Spasić ostavio u nasleđe srpskom narodu.[26]
Pre izgradnje Spasićevog zdanja na ovom uglu nalazila se zgrada Društva „Sloga”, na imanju koje je nekada pripadalo knezu Aleksandru Karađorđeviću i bilo deo Kneževe bašte.[27][b] Na gornjem spratu ove zgrade nalazila se jedna od najznamenitijih javnih ustanova toga vremena, Građanska kasina.[28][29] Upravni odbor Spasićeve zadužbine je staru zgradu srušio i podignuto je današnje velelepno zdanje koje izlazi na četiri ulice, sa prizemljem u kojem se nalazilo 14 lokala i četiri sprata sa 38 stanova.[30]
Pre uređenja Kneževe bašte, u doba Ustanka, na ovom mestu nalazio se Karađorđev konak.[31]
Potez između ulica Kneza Mihaila i Uzun Mirkove
uredi
Prekoputa palate „Sloga”, između ulica Kneza Mihaila i Uzun Mirkove, nalazi se jedna od tri zgrade zaštićene kao nepokretno kulturno dobro „Građanske kuće u ulici Knez Mihailovoj”. Reč je o zadužbini Nikole i Evgenije Kiki, porodičnoj kući koju je ova porodica ostavila u nasleđe Beogradskoj trgovačkoj omladini.
Na neparnoj strani ovog dela ulice, smešten između palata građenih početkom 20. veka, nalazi se ulaz u moderni Tržni centar Rajićeva, otvoren septembra 2017. godine,[32] čija je izgradnja trajala više od decenije.[1] Do početka 21. veka na mestu tržnog centra nalazila se neugledna površina koja se koristila kao okretnica trolejbusa.[33]
br. 41
urediZgrada trgovca Stamenkovića podignuta je 1907. godine prema projektu arhitekata Andre Stevanovića i Nikole Nestorovića. Pripada karakterističnoj grupi stambenih objekata građenih u Beogradu do Prvog svetskog rata, na kojima je ostvaren spoj akademske koncepcije i secesijske dekoracije. Vertikalna podela glavne fasade postignuta je naglašenim pilastrima s karakterističnim reljefno obrađenim završetkom i dekoracijom u vidu ženskih glava, od kojih se naniže spuštaju trake geometrijskog profila. Slobodne površine fasada pokrivene su zelenim keramičkim pločicama, zbog kojih je objekat popularno nazivan „zgrada sa zelenim pločicama“. Fasada s bogatom secesijskom dekoracijom predstavlja visok domet ovog arhitektonskog stila u Beogradu. Zgrada je zaštićena kao spomenik kulture.[34]
-
Zadužbina Kiki, ugao Kralja Petra i Knez Mihailove -
Zgrada u Kralja Petra 39
Potez od Uzun Mirkove do ulice Cara Dušana - nekadašnji Zerek
uredi
Prema pisanju Branislava Nušića, „Zerekom se zvala današnja Ulica kralja Petra od raskršća sa Uzun-Mirkovom ulicom pa naniže sve do Dušanove ulice”. U 19. veku to je bila centralna i najživlja ulica starog Beograda. Dok su u delu oko Saborne crkve bile različite ustanove (što se do danas nije mnogo promenilo), radnje trgovaca na veliko i magacina, dotle su se na Zereku okupile zanatlije i radnje trgovaca na malo. Osim toga u delu oko Saborne crkve preovlađivalo je hrišćansko stanovništvo (Srbi i Cincari) dok je Zerek predstavljao mešavinu svih vera i mnogih nacija.[2] Zato se danas na tom potezu, između uglavnom trgovačkih i ugostiteljskih objekata, nalaze i neki najznačajniji nehrišćanski verski objekti u Beogradu.
br. 36
urediNa uglu sa Uzun Mirkovom ulicom nalazi se Zgrada Aero kluba, sagrađena 1934-1935. godine za nacionalnu ustanovu vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije prema projektu arhitekte i pilota Vojina Simeonovića. Da bi objekat bio što reprezentativniji izrada bronzanih orlova na fasadi kod glavnog ulaza poverena je vajaru Petru Palavičiniju. Izrada vitraža na glavnom stepeništu, sa temom „Dedal i Ikar”, bila je poverena slikaru Vasi Pomorišcu. Slikaru Kosti Hakmanu poverena je izrada portreta kralja Aleksandra u prirodnoj veličini, ali ta slika nije sačuvana.[35] Zgrada poseduje značajne kulturno-istorijske i arhitektonske vrednosti, kao nacionalna ustanova vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije i autorsko delo arhitekte Vojina Simeonovića i predstavlja reprezentativan primer art dekoa u Beogradu i poseban doprinos evropeizaciji beogradske arhitekture, pa je 2007. godine Zaštićen je kao spomenik kulture. U delu zgrade prema ulici Kralja Petra smeštenaa je Memorijalna galerija Petra Dobrovića[36]
br. 71 a
urediZgrada Jevrejske opštine u kojoj se nalazi i Jevrejski istorijski muzej, institucija koja prikazuje istorijska kretanja i kulturu jevrejskih zajednica na tlu bivše Jugoslavije, od prvih jevrejskih naseobina iz rimskog perioda do kraja Drugog svetskog rata.
U Gospodar jevremovoj 13, na uglu Jevremove i Kralja Petra, nalazi se Kuća Mihaila Đurića, 1997. godine proglašena za spomenik kulture. Kuća Mihajla Đurića predstavlja vredno arhitektonsko ostvarenje s početka 20. veka i značajan pokušaj stvaranja srpskog nacionalnog stila u arhitekturi u tom periodu.[37]
U Gospodar Jevremovoj ulici 11, odmah pored Kuće Mihaila Đurića, a vidljiva iz Kralja Petra, nalazi se Bajrakli džamija, jedina preostala beogradska džamija, od stotinak koliko ih je bilo za vreme Osmanskog carstva.[1]
br. 83
urediDom učenika „Petar Drapšin” je monumentalno zdanje, sagrađeno 1926. godine. Zgrada Doma je podignuta kao višespratni stambeni objekat na uglu ulica Kralja Petra i Gospodar Jovanove. Arhitektura je eklektička, u duhu akademizma, anaročito se u pogledu arhitektonske dekoracije ističe ulaz u zgradu. Godine 1998. urađena je rekonstrukcija fasade, a 2009. i unutrašnja rekonstrukcija objekta.[38]
Vidi još
urediNapomene
uredi- ^ To je bio stari dvor, koji je posle ubistva kralja Aleksandra Obrenovića porušen.
- ^ Posle ubistva kneza Mihaila Obrenovića izdato je saopštenje da su zaverenici bili povezani sa Karađorđevićima. Bivši knez je optužen da je obezbedio novac i oružje i da je bio podstrekač. namesnička vlada donela je odluku da se zauvek zabrani povratak Karađorđevića u Srbiju i da im se oduzme sva pokretna i nepokretna imovina u Srbiji. Prodaja imanja otpočela je neposredno po izricanju presude Beogradskog varoškog suda, a spisak imanja u Beogradu, početna cena, redosled i vreme njihove rasprodaje na javnim licitacijama objavljen je u Srpskim novina. Kneževa bašta bila je najznačajniji, a time i najskuplji posed. Ona je obuhvatala prostor ograničen današnjim ulicama Vuka Karadžića, Kneza Mihaila, Kralja Petra i Cara Lazara.[27]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ e „Ulica kralja Petra”. Vodič kroz Beograd. Pristupljeno 31. 3. 2018.
- ^ a b v Nušić 1984, str. 16
- ^ Kaćanski, Vladislav St. (2008). Stari izgled Beograda. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 163.
- ^ Nušić 1984, str. 12
- ^ a b v „Kralja Petra Prvog”. zvanična prezentacija. Grad Beograd. Pristupljeno 2. 4. 2018.
- ^ Pop-Lazić, Stefan. Nekropole rimskog Singidunuma. str. 8 (PDF str. 2), elibrary.matf.bg.ac.rs
- ^ Samardžić 2007, str. 7-10.
- ^ Samardžić 2007, str. 21-22.
- ^ Samardžić 2007, str. 26.
- ^ Samardžić 2007, str. 28.
- ^ Samardžić 2007, str. 31-32.
- ^ Nušić 1984, str. 20
- ^ Nušić 1984, str. 7
- ^ a b Nikolić, Zoran (10. 8. 2016). „Beogradske priče: Tihi odlazak "Starog zdanja"”. Večernje Novosti on-lajn. Pristupljeno 3. 4. 2018.
- ^ "Vreme", 18. mart 1938, str. 8. digitalna.nb.rs
- ^ Mišić 2013, str. 3.
- ^ Nušić 1984, str. 7,9
- ^ „O Akademiji”. zvanična prezentacija. Visoka škola - Akademija Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konservaciju. Pristupljeno 5. 4. 2018.
- ^ „Lokacije”. zvanična prezentacija. Fakultet primenjenih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu. Arhivirano iz originala 19. 04. 2018. g. Pristupljeno 5. 4. 2018.
- ^ „Zgrada Patrijaršije”. Spomenici kulture u srbiji. Pristupljeno 5. 4. 2018.
- ^ a b Nušić 1984, str. 13
- ^ Istorija Beograda 2 1974, str. 775-776
- ^ Nušić 1984, str. 14
- ^ „Kuća Milorada Pavlovića”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 20. 4. 2018.
- ^ „Kuća trgovca Crvenčanina”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 20. 4. 2018.
- ^ Boric, Tijana (10. 11. 2002). „Zadužbine Nikole Spasića i njegovog fonda u Knez Mihailovoj ulici” (PDF). ARHITEKTURA I U RBANIZAM. 10. Arhivirano iz originala (PDF) 12. 04. 2018. g. Pristupljeno 12. 4. 2018.
- ^ a b Gordić 2010, str. 33
- ^ Nušić 1984, str. 102
- ^ „Na današnji dan osnovana je Građanska kasina”. Srpski legat. Pristupljeno 12. 4. 2018.
- ^ „Sve kuće Nikole Spasića”. SG:INFO. Gradska opština Stari grad. Arhivirano iz originala 20. 09. 2018. g. Pristupljeno 12. 4. 2018.
- ^ Gordić 2010, str. 31
- ^ „Rajićeva Shopping Center”. Dan u Beogradu. Pristupljeno 12. 4. 2018.
- ^ Bulatović, Radmila (12. 9. 2014). „Deceniju posle: Počeli radovi u rupi u Rajićevoj”. Blic (On-line). Pristupljeno 12. 4. 2018.
- ^ „Zgrada trgovca Stamenkovića”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 20. 4. 2018.
- ^ Stevanović, D. (25. 10. 2008). „Dom za pilote i udavače”. Politika. Pristupljeno 20. 4. 2018.
- ^ „Zgrada Aero kluba”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 20. 4. 2018.
- ^ „Kuća Mihaila Đurića”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 21. 4. 2018.
- ^ „Dom učenika Petar Drapšin”. Mirandre - Regionalni biznis lider. Pristupljeno 20. 4. 2018.
Literatura
uredi- Nušić, Branislav (1984). Stari Beograd. Beograd: Prosveta.COBISS.SR 57704204
- Samardžić, Radovan (2007). Dubrovčani u Beogradu. Beograd: Srpska književna zadruga. ISBN 978-86-379-0964-4.COBISS.SR 138032908
- Gordić, Milojko (2010). „Beogradska imanja kneza Aleksandra Karađorđevića” (PDF). Nasleđe. Pristupljeno 12. 4. 2018.COBISS.SR 179100428
- Mišić, Biljana (2013). Zgrada Starog dvora (PDF). Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. ISBN 978-86-81157-94-7. Pristupljeno 3. 4. 2018.COBISS.SR 204088844
- Istorija Beograda. 2. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti i dr. 1974.COBISS.SR 122258439
- Istorija Beograda. 3. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti i dr. 1974.COBISS.SR 122258695
Spoljašnje veze
uredi- Nušić, Branislav. „Zerek”. Stari Beograd. Arhivirano iz originala 15. 03. 2015. g. Pristupljeno 31. 3. 2018.
- Nušić, Branislav. „Trgovačka čaršija”. Stari Beograd. Arhivirano iz originala 08. 03. 2019. g. Pristupljeno 31. 3. 2018.
- Mlađenović, Vanja. „Ulicom kralja Petra – Beograd u malom”. 011 info. Pristupljeno 22. 4. 2018.
