Википедија

Mitropolit skopski Josif

Josif (Cvijović, Drežnik, 28. avgust (jk) 1878 — Beograd, 3. jul 1957) bio je episkop bitoljski od 1920. do 1931. i mitropolit skopski od 1932. do 1957. godine.

Josif Cvijović
Lični podaci
Datum rođenja(1878-08-28)28. avgust 1878.
Mesto rođenjaDrežnik, kod Užica, Kneževina Srbija
Datum smrti3. jul 1957.(1957-07-03) (78 god.)
Mesto smrtiBeograd, NR Srbija, FNR Jugoslavija
Potpis

Biografija uredi

Rođen je u selu Drežnik kod Užica[1], od oca Krste i majke Jelisavete. Osnovnu školu završio je u Požegi i šest razreda gimnazije u Užicu. Pravoslavnu bogosloviju je završio u Beogradu. Oženio se i rukopoložen je u čin đakona 15. septembra 1903, a u čin sveštenika 1. oktobra 1903. godine. Bio je sveštenik u makoviškoj, i zatim dragojevačkoj parohiji. Kada je ostao udovac zamonašio se 15. septembra 1913. godine u manastiru Rakovica. Završio je Duhovnu akademiju u Kijevu i magistrirao tezom „Uloga srpskog sveštenstva u oslobađanju svoga naroda“. Po povratku iz Kijeva predavao je jedno vreme u Bogosloviji u Beogradu, i rukovodio Monaškom školom u manastiru Rakovica.

Učestvovao je u balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu gde je bio vojni sveštenik u četničkom odredu Vojvode Vuka. Poslat je u diplomatsku misiju u Bizerti, zatim u Rusiju, a od 1917. bio je rektor u Srpskoj pravoslavnoj bogosloviji u Oksfordu gde je radio zajedno sa jeromonahom Nikolajem Velimirovićem. Po završetku rata postao je rektor Prizrenske bogoslovije i sa tog mesta je izabran 19. decembra 1920. za episkopa bitoljskog. U Bitolju je osnovao bogosloviju gde je predavao jeromonah, kasnije svetitelj, Jovan Šangajski. Godine 1931. ujedinjene su eparhije Ohridska i Bitoljska i sedište je postavljeno u Bitolj, a episkop objedinjene Ohridsko-bitoljske eparhije bio je dotadašnji episkop ohridski Nikolaj (Velimirović).

Tokom 1930. i 1931. godine zajedno sa jeromonahom Justinom Popovićem poslat je u Prikarpatsku Rusiju koja je tada pripadala Čehoslovačkoj. Njihov zadatak je bio da pravoslavce koji su nasilno pounijaćeni vrate u pravoslavlje. Od 1596. godine, posle Brest-Litovske unije, poljski kralj Sigismund III i papa su nametali pravoslavnima uniju. Posle Prvog svetskog rata zahvaljujući demokratskom predsedniku Masariku njima je bio omogućen povratak u pravoslavlje.

Izabran je sa mesta episkopa bitoljskog za mitropolita skopskog i ustoličen u Skoplju 1. januara 1932. godine. U Skoplju je pokrenuo časopis „Hrišćansko delo“. U Skoplju se tada osniva Crkveni muzej Južne Srbije zaslugom Radoslava Grujića, kao i prva Galerija fresaka u tadašnjoj državi. Uz njegovu i zaslugu patrijarha Varnave dobrotvorka Persa Milenković se odlučila da podigne manastir Vavedenje u Beogradu. U svom rodnom selu Drežniku mitropolit Josif je podigao školu i crkvu.

Po izbijanju Drugog svetskog rata iz Skoplja su ga proterali Bugari 5. maja 1941. godine. Došao je u Beograd kada su već bili uhapšeni patrijarh Gavrilo i episkop žički Nikolaj. Okupljeni oko njega svi prisutni episkopi, niški Jovan, šabački Simeon, braničevski Venijamin, zvorničko-tuzlanski Nektarije, vikarni Arsenije i Valerijan, sastavili su Sinod koji je delovao u ratnim uslovima od 1941. do 1947. godine. Predsednik ovog Sinoda u odsustvu patrijarha bio je mitropolit skopski Josif.

Tokom rata organizovao je ekipu Srpske pravoslavne crkve koja je sarađivala sa Komesarijatom za izbeglice Tome Maksimovića. Posle Drugog svetskog rata Srpska pravoslavna crkva je ostala bez imanja i prihoda, pa je mitropolit Josif u zgradi Patrijaršije 1946. osnovao Zavod za izradu sveća. Rukovođenje Srpskom pravoslavnom crkvom preuzeo je patrijarh Gavrilo po povratku iz logora Dahau u Beograd 1946. godine. Mitropolit Josif je sa saradnicima napisao „Izveštaj Svetog Arhijerejskog Sinoda Svetom Arhijerejskom Saboru SPC o radu od 1941. do 1947. godine“, to je tekst na oko 500 kucanih strana koji svedoči o teškom ratnom periodu i koji je Sabor SPC 1947. usvojio.

Posle Drugog svetskog rata vlast mu nije dozvolila da se vrati u Skoplje i preuzme upravljanje svojom eparhijom. Nastanio se tada u Vranju da bi upravljao delom Skopske eparhije kome je Vranje pripadalo. Međutim i odatle je proteran. Bio je od aprila 1945. do novembra 1946. administrator Mitropolije crnogorsko-primorske. U drugoj polovini 1950. je uhapšen i držan u zatvoru bez suđenja, kasnije je pritvoren u manastiru Žiča. Posle puštanja na slobodu, krajem novembra 1951,[2] bio je skoro 18 meseci administrator Eparhije žičke u odsustvu vladike Nikolaja. Kada je oboleo živeo je u manastiru Vavedenje u Beogradu gde je i umro 3. jula 1957. godine. Sahranjen je u manastirskom dvorištu pored mitropolita zagrebačkog Dositeja.

Nasleđe uredi

Posle Drugog svetskog rata na području Makedonije uspostavljena je kanonski nepriznata Makedonska pravoslavna crkva — Ohridska arhiepiskopija sa kojom je 2002. Niškim sporazumom pokušano prevazilaženje raskola iz čega je nastala Pravoslavna ohridska arhiepiskopija.

Mitropolit Josif je napisao „Memoare“, 1. izdanje „Svetigora“, Cetinje, 2006. godine, 391 strana, COBISS.SR 1536958185. Drugo izdanje je bilo 2008. godine. Njegov đakon Dobrivoje Kapisazović je napisao knjigu „Anegdote iz života mitropolita srpskog Josifa Cvijovića (1878-1957) sa kratkim biografskim podacima“, izdao autor, Beograd 1982. godine, 93 strane. Osim toga u izdanju „Svetigore“ izašla je 2007. knjiga „Mudri orač njive Gospodnje: spomenica Josifa Cvijovića episkopa bitoljskog i mitropolita skopskog“, 445 strana. ISBN 978-86-82797-73-9..

U Drežniku je povodom 130 godina od rođenja, 28. avgusta 2008. godine, svečano otvoren Spomen-dom posvećen životu i radu mitropolita Josifa. Ovom skupu prisustvovala je i Mileva Karakašević, Josifova unuka. Josif je sa suprugom Milevom imao dve ćerke, starija je rođena maja 1904. i od nje ima potomstvo. Mlađa ćerka je rođena septembra 1905. i umrla 1. novembra 1905. a 21. novembra 1905. umrla je i Josifova supruga.

Galerija uredi

  •  
    Vladika Josif u Bitolju
  •  
    Vlada Zečević i mitropolit Josif novembra 1944.
  •  
    Pasoš mitropolita Josifa za put u Sovjetski Savez 1948.
  •  
    Josifov svojeručni epitaf.
  •  
    Grob mitropolita skopskog Josifa Cvijovića na groblju svete obitelji Vavedenje u Beogradu
  •  
    Natpis sa druge strane nadgrobne spomen ploče

Reference uredi

  1. ^ "Politika", Beograd 1938. godine
  2. ^ METROPOLITAN JOSIF FREE; Serbian Church Leader Released From House Arrest by Tito (New York Times, Nov. 29, 1951)

Literatura uredi

  • Mitropolit skopski Josif: „Memoari“, Svetigora, Cetinje, 2008. godine
  • Sava Vuković: „Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka“, Evro Beograd, Unireks Podgorica, Kalenić Kragujevac, 1996. godine; tekst „Josif (Cvijović) mitropolit skopski 1932-1957“ str. 261-263.
  • Srpska pravoslavna crkva 1920-1970, spomenica o 50-godišnjici vaspostavljanja Srpske patrijaršije, Beograd 1971.

Spoljašnje veze uredi


episkop bitoljski
1920—1931.
Nikolaj Velimirović (kao ohridsko-bitoljski)
mitropolit skopski
1932—1957.
Jovan Ilić (administrator dela Skopske eparhije)
Jovan VI (arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski)
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Митрополит_скопски_Јосиф&oldid=27700224”