Osječka oblast (Kraljevina SHS)
Osječka oblast je bila administrativna jedinca u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Proces osnivanja ove oblasti započeo je 1922. godine, nakon donošenja zakonskih i drugih propisa o upravnom preuređenju države, koji su između ostalog predviđali i stvaranje posebne oblasti sa središtem u Osijeku. Ovi propisi su sprovedeni u delo tek 1924. godine, kada je izvršeno ukidanje dotadašnjih županijskih uprava i uspostavljanje nove oblasne uprave. Osječka oblast je postojala do 1929. godine, kada je ukinuta, a njeno područje je uključeno u sastav Savske banovine. Administrativni centar oblasti bio je grad Osijek.[1]
| Osječka oblast | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1922. (dejure), 1924. (defakto)—1929 | |||||||||||
 Osječka oblast | |||||||||||
| Glavni grad | Osijek | ||||||||||
| Regija | Jugoistočna Evropa | ||||||||||
| Zemlja |  Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca | ||||||||||
| Površina | 13.383.5 km2 | ||||||||||
| Stanovništvo | 775.723 (1922) | ||||||||||
| Događaji | |||||||||||
| Status | Bivša oblast | ||||||||||
| Istorija | |||||||||||
• Uspostavljeno | 1922. (dejure), 1924. (defakto) | ||||||||||
• Ukinuto | 1929 | ||||||||||
| |||||||||||
Osječka oblast se u literaturi i publicistici pominje i kao Osiječka oblast (jezička varijanta) ili kao Slavonska oblast, po svom prostiranju na području Slavonije.
Istorija
urediNakon stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1918), dotadašnje županije na području Slavonije nastavile su da postoje kao administrativne jedinice u sastavu novostvorene pokrajinske uprave za Hrvatsku i Slavoniju. Tokom političkih rasprava o položaju Slavonije u okviru novog državnog uređenja, obnvljene su stare zamisli o upravnoj posebnosti ove oblasti.[2] Donošenjem Vidovdanskog ustava (1921) propisano je ujednačavanje državne uprave putem stvaranja novih administrativnih jedinica, koje su nazvane oblastima.[3] Rad na sprovođenju ove ustavne norme započeo je 1922. godine, kada su doneti zakonski i drugi propisi kojima je državno područje de jure podeljeno na 33 oblasti. Jedna od njih bila je i Osječka oblast, u koju je trebalo uključiti celokupna područja dotadašnjih županija Virovitičke i Požeške, kao i deo Bjelovarsko-križevačke županije.
Ove odluke su de facto sprovedene tek 1924. godine, kada je osnivanje Osječke oblasti sprovedeno u delo. Tada je izvršeno ukidanje dotadašnjih županijskih uprava i prenošnjenje njihovih poslova na novostvorenu oblasnu upravu u Osijeku. Osnivanjem ove oblasti, koja je obuhvatala prostor Slavonije, stvoreni su administrativni preduslovi za neometan regionalni razvoj na tom području. Tokom prvih godina (1924—1927), oblasnu uprvu su vodili ukazni činovnici, a samoupravna oblasna tela su konstituisana nakon oblasnih izbora, koji su održani 1927. godine. Tokom 1929. godine, oblasno uređenje je ukinuto u čitavoj državi, a područje Osječke oblasti je uključeno u sastav novostvorene Savske banovine.
Administrativna podela
urediOsječku oblast su činila celokupna područja dotadašnjih županija Virovitičke i Požeške, kao i veći deo Bjelovarsko-križevačke županije, osim kotareva Križevci i Čazma, koji su pripali Zagrebačkoj oblasti. Ovoj oblasti su pripadali srezovi (dotadašnji kotarevi): Bjelovar, Valpovo, Virovitica, Garešnica, Grubišino Polje, Daruvar, Donji Miholjac, Đakovo, Đurđevac, Koprivnica, Kutina, Našice, Nova Gradiška, Novska, Osijek, Pakrac, Slavonski Brod, Slavonska Požega i Slatina. Poseban položaj su imali gradovi: Osijek, Slavonski Brod, Virovitica, Koprivnica, Bjelovar i Slavonska Požega.
Reference
uredi- ^ Osječka oblast
- ^ Smodlaka 1920.
- ^ Dimić 2001, str. 111-117.
Literatura
uredi- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Smodlaka, Josip (1920). Nacrt jugoslovenskog ustava (PDF). Zagreb: Hrvatski štamparski zavod. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 01. 2019. g. Pristupljeno 04. 01. 2019.
