Popučke

Popučke je naseljeno mesto grada Valjeva u Kolubarskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2627 stanovnika.

Popučke
Panorama Popučaka
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Grad	Valjevo
Stanovništvo
— 2011.	2.627
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 17′ 15″ S; 19° 56′ 47″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	161 m
Popučke Popučke na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	14221
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Geografija

Reljef i vode

Površina celog sela je 1476 ha, 89 ar, 89 m². Selo se nalazi na desnoj obali reke Rabas prema Lukavcu. Seoske kuće su pod padinama i jarugama, a spuštaju se i u dolinu same Kolubare. One su na severnoj strani od Krivošije, rečice koja protiče kroz selo. Seosko zemljište na kojem su kuće neravno je i bregovito, ali se vrlo blago spušta u Rabasku i Kolubarsku dolinu, koje su ravne i nenaseljene.

Glavnija uzvišenja su: Mramor do Zabrdice, Kremenica do Jasenice i Zlatarić po vrhu sela do Dupljaja.

Reka Krivošija

Ispod Mramora spušta se 4-5 km dugačka, vrlo duboka, 20-200 m široka jaruga koja je spušta u dolinu reke Rabas. Sa druge strane Mramora, postoji druga jaruga koja je kratka, uska i produžava se u korito seoskog potoka, kojim snežna i kišna voda otiču u Krivošiju.

U Popučkama ako ima izvora, ima ih po jarugama ili pri silasku samih bregova u ravnicu. Svaka kuća pored izvora ima i svoj bunar. Glavnije tekućice, pored pograničnih reka Kolubare i Rabasa su Krivošija, koja dolazi iz Zabrdice i Jasenice, teče kroz ravniji južni deo sela i uliva se u Kolubaru. Rečica, je naziv seoskog potoka kojim se kišna i snežna voda slivaju u Krivošiju.

Zemlje i šume

Popučke su jedno od najbogatijih rabaskih sela kvantitetom i kvalitetom svoje ziratne zemlje. Najbolje zemlje za kukuruz su oko Kolubare, a za strmne useve po brdima, oko sela i po brdskim i brežuljkastim padinama. Odlične livadske zemlje su oko Rabasa i ušća Ljubostinje, a osobito dobre zemlje za ispašu oko Krivošije i Rabasa. Kolubarski potesi zovu se: Kosirić, pri ušću Rabasa i Brašinovac na zapadu od ušća Krivošije.

Imaju malo svoje šume, više oranica. Po Kolubari, Rabasu, Krivošiji i Goriću imaju velike i najlepše zabrane lisnatog drveta, ali glavni deo sela trpi veliku oskudicu u drvima.

Tip sela

Popučke su selo razbijenog tipa. Gorić je na zapadnoj strani sela, izdvaja se iz sela kao zasebna i imovna i geografska celina. Sa pravim selom vezuje ga lak saobraćaj i blizina.

Zaseoci su: Brđanija, Gorić, Greda, Iverak, Jaruge, Krivošija, Livade 1, Livade 2 i Reka.

Popučke se graniče sa Lukavcem i Dupljajem, Jasenicom, Zabrdicom i Donjom Grabovicom.

Etimologija imena

Postoje dva predanja o tome kako je selo dobilo ime:

• Po prvom predanju, za vreme Turaka, kada su vođene borbe i dizani ustanci, poznata je bitka u dolini reke Rabas, gde je ćuprija bila urušena, pa su vojnici pokušavajući da prevaziđu ovu prepreku postavljali svoje puške preko te ćuprije kako bi preko njih prešli na drugu stranu. Po puškama, odatle Po-pučke, što je kasnije izgovaranjem dobilo svoj sadašnji oblik.
• Po drugom predanju, u davna vremena živeo je neki Ivan, strastan lovac, koji je jednog dana pošavši u lov kroz gustu, neprohodnu, prepunu srnama, košutama i divljači šumu, spazio jednu srnu na koju je odmah nanišanio i uprkos zabrani vile, koja se tog istog maha stvori pred njim, da ne puca, Ivan ne posluša i bi oslepljen. Dugo je tu stajao sve dok se ne nađe na nevolji da treba ići, te uze svoju pušku i po njoj dođe kući. Odatle priča kako slepi Ivan dođe kući „po pušci“, pa selo dobi ime Popučci, pa se to kasnije promeni u Popučke.

Istorija

Poreklo stanovništva i osnivanje sela

Spomenik palim borcima Balkanskih i Prvog svetskog rata u Popučkama

Spomenik palim borcima NOB-a postavljen na zgradi škole.

*Napomena - slede podaci iz knjige IV, „Naselja srpskih zemalja“ objavljene od Jovana Cvijića 1907. godine u Beogradu:

Staro selo je bilo u Rečici, kuće su bile oko kuća Jankićevića na 300 m od sadašnje škole. Najstarija porodica u selu je Bulajića, čiji je poslednji potomak odavno preminuo. Kao što se za Bulajiće ne zna sa koje su se strane doselili, tako se ne zna poreklo i još nekih porodica, koje se smatraju starinicma i osnivačima sela. Te najstarije porodice su: Terzići, Simići i Šašići.

Terzići su poznata sveštenička kuća, u srodstvu su sa Jankićevićima i Simeunovićima. Slave Đurđic. Simića kuća je su srodstvu sa Pajićima i Kojićima. Slave sv. Jovana. Šašići su nekad bili jedna od najuglednijih porodica, koju su Turci mnogo rasejavali i koje ima po Pocerini. Slave sv. Nikolu.

U najranije doseljene porodice u selu računaju se Despotovići, koji su rod sa babolučkim Simeunovićima, doseljeni pred kraj 17. stoleća iz Kuča u Crnoj gori, pa prvo naseljeni u Lještanskom, okrugu užičkom i odatle sišli Valjevu i podelili se, pa jedni otišli u Zabrdicu i Babinu Luku, a oni došli ovde. Despotovićima su blizak rod Bogićevići i Milčevići. Slave sv. Nikolu.

Isto kad i Despot, doselio se i stari Miško (Milorad) s Povija na Čevu. Od ovog Miška su: Miškovići, Brankovići i Stanićevići. Slave sv. Arhanđela.

Malo posle Miška, ali pre austrijske okupacije, doselio se i Ranko sa svojom prodicom iz Budimlje u Starom Vlahu. Od Ranka su: Rankovići i Stojići. Slave sv. Jovana.

U doba austrijske okupacije, odmah prvih godina doselili su se iz Bariča, okruga beogradskog današnji Zazići ili Jelisavčići. Oni su se doselili u 2 kuće i rasturili po celom selu, osim Gorića. Od njih su: Jelisavčići (Zazići), Rašići, Nićiforovići, Čubrovići, Jeremići, Danilovići, Mirkovići i Kuznovići. Slave sv. Jovana.

Malo posle Zazića, ali posle austrijske okupacije, doselili su se iz Osata Radukići. S njima su u srodstvu i Milanovići, doseljeni kao majstori. Slave sv. Đurđa.

Kad i ovi, doseljeni su iz nikšićkih Rudina današnji Radojčići, s kojima su u srodstvu: Savići (opisani dole), Jerosimići, Petronijevići, Stanojevići, Živkovići i Jeremići. Slave sv. Đurđa.

Za vreme Kočine krajine sišao je Filip iz Zarožja u okrugu užičkom i od njega su Filipovići i Vojisavljevići. Slave sv. Jovana. Kad i Filip, sa Strmne Gore sišao je i Antonije i od njega su Antonijevići, koji slave sv. Nikolu. Sa njima je, iz Lelića, prešao predak današnjih Jakovljevića, koji takođe slave sv. Nikolu. U ovo doba tek se počeo naseljavati Gorić i u njega se prvo doselio predak današnjih Stojanovića iz Drobnjaka iz Previša, od porodice Tomića. Slave svetog Nikolu. U Gorić se tad doselila i porodica Zarića iz Budimlje u Starom Vlahu koji slave svetog Đurđa. U Popučke prešla je i Kozlička porodica iz Kozlice u Bačevcima iz porodice Đurića. Prvo su bili u Piromanu, pa se tek ovde doselili. Slave Đurđic.

U prvom ustanku doselili su se Bogdanovići iz Maoča u Polimlju - slave svetog Nikolu. Ravići su iz Suvodanja, doselila ih Baba Rava, slave svetog Tomu. Rosići su iz Branegovića od porodice Milićevića, slave sv. Đurđa. Grbići su s Njeguša u Crnoj Gori i slave svetog Stevana. Josipovići u Goriću su iz Zaruba od tamošnjih Pavića, slave sv. Martu. Jovanovići su iz Crvenog Dola na Čevu i slave sv. Lazara, dok su Mijailovići (Švabići) od nekog Banaćanina. Slave svetog Đurđa.

Doseljenici iz novijeg doba (nakon prvog ustanka do 1907. - tj. izlaska ove knjige u štampu;) su: Mijailović iz Babine Luke, Milosavljević iz Okleca, Milovanović iz Oglađenovca od tamošnjih Bražđana, Jelić iz Soltuše (okruga užičkog), Milosavljević iz Stojića u okrugu užičkom, Pavićević iz Štrbaca u Starom Vlahu, Aleksić u Goriću je iz Jasenice, Savić i Jelić iz Gorića su iz Crne Gore sa Čeva,sa tim što su Savići jedni od najpoznatijih,a može se reći i najrasprostranjenijih. Smatra se da će upravo njihovi potomci biti oni koji će očuvati selo. Danas su poznati kao Simbol Popučaka. Pantić je iz Osata, Đukić je iz Maoča u Polimlju, Pejić je iz Brezovice, Čkrbić je iz Kolašina, dok je Pantić iz valjevske Brezovice.

*PODACI UNETI IZ OVE KNjIGE ZAVRŠAVAJU SE 1907. GODINOM, TAKO DA NIKAKO NE ODRAŽAVAJU SLIKU POREKLA I RAZVOJA STANOVNIŠTVA NAKON POMENUTE GODINE, U NAREDNOM, VEĆ DUŽE NEGO STOGODIŠNjEM PERIODU!

Razvoj stanovništa

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Popučkama

Prema spisku valjevske eparhije, 1735. godine bilo je 13 domova u ovom selu. 1818. prema haračkim tefterima bilo je 113 porodica i 288 haračkih ličnosti. 1866. godine popis beleži 88 domova sa 774 stanovnika. 1890. bilo je 149 domova sa 1141 stanovnikom, dok je 1900. bilo 127 domova sa 1054 stanovnika.

Gorić se u prvo vreme zvao Kruščiš, ali je zbog tadašnje mnoge šume usvojen današnji naziv Gorić. Podaci iz 1900-ih kazuju da je sudnica bila u Lukavcu, crkva u Rabrovici, a da su Popučke pripadale Lukovačkoj opštini u srezu Valjevskom.

Crkva

Glavni članak: Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Popučkama

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg nalazi se u samom srcu sela i još uvek je u izgradnji. Kao što je ranije pomenuto, meštani Popučaka posećivali su crkvu u Rabrovici do skoro. Građena je po uzoru na crkvu iz Velikih Crljena. Projektovao ju je arhitekta Milosavljević, u srpsko-vizantijskom stilu. Spoljni gabarit iznosi 19,50 x 12 m². Ikone su rad Miće Paramentića.

Groblje je u sredini sela na brdu za Popučke, dok Gorić ima zasebno groblje.

• 
  Crkva Vaznesenja Gospodnjeg
• 
  Ulaz u crkvu

Demografija

U naselju Popučke živi 2117 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,1 godina (38,2 kod muškaraca i 40,0 kod žena). U naselju ima 871 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,99.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1.647 1953. 1.786 1961. 1.741 1971. 1.752 1981. 1.964 1991. 2.419 2.357 2002. 2.607 2.692

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			2.519	96,62%
Romi			27	1,03%
Jugosloveni			5	0,19%
Crnogorci			3	0,11%
Hrvati			1	0,03%
Rusi			1	0,03%
Bugari			1	0,03%
nepoznato			45	1,72%

Privreda

Poljoprivreda

Od stoke se gaje krave, svinje i živina, od povrća paradajz, paprika, grašak, boranija, pasulj, krompir, krastavac, luk, cvekla, rotkva. Od žitarica najviše pšenica, kukuruz, ovas, ječam i zob. Od voća, najviše ima šljive i to Madžarke pre svega, od koje se pravi rakija.

Železnički prelaz pruge Beograd-Bar u selu

Svi proizvodi se prodaju na pijaci. Većinom se samostalno nastupa. Zemljoradnička zadruga sela više ne funkcioniše, prostorije su zatvorene.

Saobraćaj

Selo Popučke se nalazi na putu Valjevo-Beograd na udaljenosti 10 km od Valjeva i 90 km od Beograda. Kroz Popučke prolazi regionalni put M4. Iz sela se može otići u dva pravca, na Ub i prema Šapcu. Većina puteva koja povezuju selo sa gradom je asfaltirana, ali podloga puteva je lošeg kvaliteta.

Uprava

Mesna kancelarija postoji od posle Drugog svetskog rata, kada si i ostale mesne kancelarije počele da se otvaraju. Obavlja sve poslove vezane za građanstvo, izdavanje izvoda iz matičnih knjiga: rođenih, umrlih, venčanih, uverenja o državljanstvu. Mesna kancelarija radi samo za potrebe sela Popučke. Nalazi se u zaseoku Iverku, u zgradi zajedno sa poštom.

Školstvo

Škola u Popučkama

Glavni članak: OŠ „Sveti Sava” Popučke

Škola postoji od 1. septembra 1999. kao samostalna, a pre toga je bila u sastavu OŠ „Valjevski NOP odred“, poznatije kao VII škola koja se nalazi u Novom naselju u Valjevu. Ime škola nosi po Svetom Savi i ima 8 razreda. Škola ima jednu biblioteku koja broji 8200 naslova, izdaje školski list i organizuje priredbe.

Zdravstvo i kultura

U selu postoji zdravstvena ambulanta, gde jednom nedeljno dolazi lekar iz Doma zdravlja Valjevo, u čijem je okviru ova ambulanta. Nema zubne ambulante, stomatologa, niti zubnog tehničara. Postoje dve privatne veterinarske ambulante sa po dva veterinara i dva veterinarska tehničara.

Selo nema dom kulture niti obdanište.

Sport

Aktivan je fudbalski sportski klub „Polet Popučke“, sa terenom za velik fudbal i svlačionicama. Zvanično se takmiči u Međuopštinskoj ligi Kolubara(Grupa Zapad)

Postoji teren za male sportove na Iverku, odbojku, košarku, mali fudbal; ograđen, betoniran, sa rasvetom. Postoji rukomet sekcija kluba „Polet Popučke“. U samom selu sportski turniri se ne organizuju.

Znameniti Popučanci

• prof. dr Radivoje Grbić, bivši dekan Medicinskog fakulteta u Beogradu
• dr Božidar Simić, jedan od prvih lekara u Srbiji

Galerija

• 
  Ulaz u crkvu u Popučkama
• 
  Kapija na ulasku u portu crkve
• 
  Seosko groblje u Popučkama
• 
  Pošta u Popučkama
• 
  Put Beograd-Valjevo na prolazu kroz selo
• 
  Magistralni put M4
• 
  Ulaz u seosku školu
• 
  Ulica
• 
  Vodenica u dolini Kolubare
• 
  Panorama
• 
  Panorama
• 
  Panorama

Dalji demografski podaci

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	14			14
80+	10			28
75—79	33			47
70—74	39			60
65—69	59			85
60—64	81			55
55—59	50			59
50—54	114			88
45—49	122			127
40—44	123			120
35—39	74			88
30—34	71			76
25—29	107			90
20—24	106			90
15—19	102			92
10—14	75			66
5—9	69			73
0—4	44			56
Prosek :	38,2			40,0

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 292 314 395 451 571 734 871

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 166 204 174 191 86 43 2 2 2 1 2,99

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.105	329	686	44	37	9
Ženski	1.119	204	675	187	46	7
UKUPNO	2.224	533	1.361	231	83	16

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	571	97	0	10	183
Ženski	372	66	0	0	110
UKUPNO	943	163	0	10	293
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	12	67	44	15	42
Ženski	2	9	54	7	10
UKUPNO	14	76	98	22	52
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	32	11	15	13
Ženski	1	15	8	20	60
UKUPNO	2	47	19	35	73
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	7	0	0	22
Ženski	2	0	0	8
UKUPNO	9	0	0	30

Literatura

• Božić, Jovanka; Mitrović, Milovan; Vuletić, Vitomir (2010). Valjevska sela. Valjevo: Istorijski arhiv (Valjevo : Grafičar). ISBN 978-86-80613-14-7.  COBISS.SR 180948236
• Pavlović, Ljubomir (1907). Kolubara i Podgorina, fototipsko izdanje u knjizi Kolubara i Podgorina: naselja, poreklo stanovništva, običaji; ur. Borislav Čeliković (2011). Beograd: Službeni glasnik: SANU.  COBISS.SR 188266508
• Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: Eksport pres.  COBISS.SR 1024016515
• Radojčić, Milorad (2002). „Sto godina škole u Popučkama” (PDF). Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu. 36: 17—56. 

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Znameniti nastavnici i učenici škole u Popučkama