Radovan Vukanović
Radovan Vukanović (Rogami, kod Podgorice, 1. jun 1906 — Beograd, 26. avgust 1987), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.
| radovan vukanović | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Radovan Vukanović | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 1. jun 1906. | |||||||||
| Mesto rođenja | Rogami, kod Podgorice, Knjaževina Crna Gora | |||||||||
| Datum smrti | 26. avgust 1987. (81 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija | |||||||||
| Profesija | vojno lice | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | pre rata | |||||||||
| Učešće u ratovima | Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1958. | |||||||||
| Čin | general-pukovnik | |||||||||
| U toku NOB | komandant Četvrte proleterske crnogorske udarne brigade komandant Treće udarne divizije komandant Drugog udarnog korpusa NOVJ | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Biografija uredi
Rođen je 1. juna 1906. u selu Rogami, kod Podgorice. Gimnaziju je završio u Podgorici 1925. godine, a zatim je studirao pravo u Beogradu. Pošto nije mogao da se zaposli u državnoj službi, radio je kao privatni činovnik kod raznih preduzeća i ustanova u Podgorici, Zelenici, Bileći, Danilovgradu, Beogradu i Pančevu.
Zbog svog političkog rada, nekoliko puta je hapšen. Prvi put je uhapšen 1926. ali je zbog nedostatka dokaza pušten. Ponovo je, 1929. godine, dva puta hapšen, i predavan Sudu za zaštitu države, ali je posle šest meseci zatvora oslobođen. Na partijskom radu najviše je proveo u Crnoj Gori, do oktobra 1937. godine, kada je bio organizacioni sekretar Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru.
Krajem 1937. godine, pošto je bio otpušten iz Činovničke zadruge u Podgorici i prognan iz mesta, otišao je u Beograd i zaposlio se u Savezu nabavljačkih zadruga državnih službenika. U Beogradu je bio angažovan na radu u Radničkoj partiji, „Crvenoj pomoći“ i Sindikatu privatnih nameštenika. Zbog štrajka u Savezu nabavljačkih zadruga državnih službenika 1940. godine, uhapšen je i otpušten sa posla.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Posle zatvora, u martu 1941. godine, mobilisan je i upućen na vežbu u 38. Njegošev puk u Podgorici. Kapitulacija Kraljevine Jugoslavije zatekla ga je u ovom puku, na frontu prema Italijanima u rejonu Skadra, gde je kao đak-narednik komandovao mitraljeskim vodom. Pri povlačenju sa fronta, angažovao se na odnošenju i skrivanju oružja. Posle kapitulacije, dolazi u rodno selo i aktivno učestvuje u pripremama ustanka u okolini Podgorice, a naročito u Piperima.
U prvim borbama protiv Italijana, u Trinaestojulskom ustanku i kasnije, bio je komandir čete, pa komesar Piperskog bataljona, a zatim načelnik Štaba Zetskog partizanskog odreda. U borbama na Pljevljima, 1. decembra 1941. godine, bio je zamenik komandanta Crnogorskog odreda za operacije u Sandžaku, a od Glavnog štaba NOP odreda Crne Gore bio je određen da deo toga Odreda, odvede u Srbiju. Posle formiranja Prve proleterske brigade, postavljen je za komandanta njenog Drugog crnogorskog bataljona. Na ovoj dužnosti ostaje do početka novembra 1942. godine, kada je primio dužnost komandanta Četvrte proleterske (crnogorske) brigade.
Krajem marta 1943. godine, došao je na dužnost komandanta Treće udarne divizije. Sa malim prekidima, u junu 1943. godine (kada je komandant divizije bio Sava Kovačević), na ovoj dužnosti ostaje do kraja jula 1944. godine, kada je primio dužnost komandanta Drugog udarnog korpusa. U operacijama za oslobođenje Sarajeva, komandovao je grupom korpusa (Drugi, Treći i Peti korpus), a posle, do kraja rata, bio je pomoćnik Koče Popovića, komandanta Druge armije JA. U toku rata, biran je, 1944. godine za većnika AVNOJ-a i člana CASNO-a.
Posleratni period uredi
Posle završetka rata, maja 1945. godine, postavljen je za komandanta Šeste armije u Sarajevu. U periodu od 1946. do 1948. godine bio je na školovanju na Višoj vojnoj akademiji „Vorošilov“ u Moskvi. Posle završetka školovanja, bio je komandant Niške i Skopske armijske oblasti, od 1948. do 1952. godine, a potom načelnik Uprave pešadije JNA i načelnik Više vojne akademije JNA, do juna 1958. godine, kada je penzionisan u činu general-pukovnika JNA.
Posle penzionisanja iz Jugoslovenske narodne armije (JNA), bio je izvesno vreme direktor i odgovorni urednik Novinske ustanove „Službeni list FNRJ“. Za narodnog poslanika Skupštine Socijalističke Republike Crne Gore, biran je u dva mandata. Pored više objavljenih tekstova iz Narodnooslobodilačkog rata, u raznim publikacijama, napisao je i objavio knjige:
- „Na ratnoj stazi“, 1966. godine
- „Ratni put Treće divizije“, 1970. godine, za koju je dobio Trinaestojulsku nagradu, i
- monografiju „Drugi udarni korpus NOVJ“.
Preminuo je 26. avgusta 1987. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden ratne zastave, Orden partizanske zvezde prvog reda, Orden zasluga za narod prvog reda, Orden bratstva i jedinstva prvog reda, Orden partizanske zvezde drugog reda, kao i dva Ordena za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.
Literatura uredi
- Jugoslovenski savremenici: Ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina, 784. str.
- Vojna enciklopedija (knjiga deseta), Beograd 1975. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
