1. sanitetski bataljon
1. sanitetski bataljon je bila sanitetska jedinica Vojske Republike Srpske, u sastavu Prvog krajiškog korpusa.
| 1. sanitetski bataljon | |
|---|---|
| Postojanje | 1991—1996. godina Mesto formiranja: Bosanska krajina |
| Formacija | bataljon |
| Jačina | 420 |
| Deo | Vojska Republike Srpske |
| Odlikovanja |  |
| Komandanti | |
| Komandant | Slobodan Vujičić |
Istorijat uredi
Prva mobilizacija izvršena već 10.jula 1991. u krugu kasarne Zalužani. Od 4 sanitetska bataljona koja su se nalazila na teritoriji Socijalističke republike BiH samo je izvršena mobilizacija 5. sanitetskog bataljona. U Zalužanima je bataljon bio do 25. avgusta 1991. Jedna hirurška ekipa iz sastava bataljona poslana je u Dom zdravlja u Dvor na Uni radi ukazivanja hirurške pomoći povređenim borcima sa područja Banije. Na ovoj lokaciji hirurška ekipa je ostala 15 dana i zbrinula 21 povrijeđeno lice.[1]
Druga mobilizacija 5. sanitetskog bataljona i prelaska iz mirnodopske u ratnu jedinicu izvršena je 16. i 17. septembra 1991. na formacijski mobilizacijskom mestu u Bronzanom Majdanu. Tu su formirane sve čete po formaciji iz opština Banja Luka, Mrkonjić grad, Sanski Most, Ključ, Gradiška i Kneževo. Nakon formiranja jedinice u Bronzanom Majdanu 5. Sanitetski bataljon se premešta u kasarnu "Vrbas", u jednu od zgrada školskog centra, gdje je tokom cijelog perioda do kraja rata ostao svojim glavnim delom. U ovim prostorijama formirana je ustanova sa 250 bolničkih kreveta, i adekvatnim ambulantama: hirurškom, internističkom, neurološkom i psihijatrijskom, laboratorijom, apotekom i pomoćnim odeljenja. Istovremeno u prostorijama Vojnomedicinskog centra je smješteno jedno hirurško odeljenje, drugo u prostorijama bolnice u Prijedoru, a treće u bolnici u Gradišci. Ova hirurška odeljenja su radila samostalno u pružanju adekvatne hirurške pomoći, ali su i medicinska osoblja tih ustanova aktivno učestvovala u radu, odnosno došlo je do objedinjavanja sanitetske i zdravstvene službe teritorije. Hirurška stanica formirana u Vojno medicinskom centru, od strane 1. sanitetskog bataljona, obavljala je svoju djelatnost od početka do kraja rata u VMC, a ljekari VMC su se uglavnom nalazili u ratnim sanitetskim jedinicama.[2]
Hirurška stanica u Gradišci djelovala je od septembra 1991. do aprila 1992. godine i primala je povređene iz Zapadne Slavonije. Dalje zbrinjavanje pripadnika Vojske Republike Srpske Krajine iz Zapadne Slavonije, osim u Bučju i Okučanima, vršio je 1. Snb u Banja Luci. Hirurška stanica u bolnici Prijedor vršila je zbrinjavanje povrijeđenih i oboljelih boraca sa Banije i Korduna, sve dok nije počeo rat u BiH. U zbrinjavanju povređenih boraca ključno mjesto pripada hirurškoj klinici Kliničkog centra Banja Luka, kojom je rukovodio profesor dr Milorad Stanišić. Prvi sanitetski bataljon je formirao 6 hirurških ekipa kojima su rukovodili: dr Petar Aćimovac, dr Nikica Andromako, dr Zdravko Marić, dr Brane Topić, dr Dragan Kostić, dr Jovan Ćulum i prof. dr Žarko Ećim. Pored ovih radili su i ljekari na specijalizaciji hirurgije i asistenti. U hirurškim stanicama radili su anesteziolozi dr Darko Golić, Zdravko Josipović, a u prvoj polovini rata i dr Stevo Mrđa. Uz njih u mobilnim hirurškim ekipama radili su i medicinski tehničari, instrumentari, bolničari, osoblje za pozadinsko obezbeđenje, kuvari i vozači sanitetskih automobila. Pored zbrinjavanja povrijeđenih pripadnika 1. Krajiškog korpusa 1. Snb je u značajnoj meri zbrinjavao povrijeđene borce Drugog krajiškog korpusa, kao i pripadanike drugih jedinica koje su iz istočnog dijela Republike Srpske Krajine dolazile na ratište u Krajinu i Posavinu. Nakon početka rata u BiH svi ljekari aktivne vojne starješine iz Vojne Bolnice Sarajevo (osim Komandanta 1. SnB) napustili su sanitetski bataljon, neki samovoljno, a neki po naređenju predpostavljene komande. Dužnost ovih ljekara preuzeli su ljekari Kliničkog centra i Doma zdravlja Banja Luka. U hirurškim mobilnim stanicama pružana je neodložna hirurška pomoć. Preostali povrijeđeni zbrinuti su kasnije ili su transportovani u Klinički centar Banja Luka ili 1.Snb. Oslobađanjem "Koridora života" za zapadni dio Republike Srpske i Republiku Srpsku Krajinu bilo je od vitalnog interesa. Komunikacija sa Srbijom za sanitetsku službu značila je rješenje za zbrinjavanje boraca sa najtežim povredama (a kasnije rehabilitacija u centrima u Srbiji), za koje u Republici Srpskoj nije bilo ni materijalnih ni kadrovskih mogućnosti. Od početka do kraja rata u Beograd je evakuisano oko 11.000 najteže povrijeđenih boraca i oko 2.000 boraca koji su išli na kontrolne redovne preglede.[3]
Po oslobođenju Posavine hirurška stanica premještena je iz Prnjavora u Dom zdravlja Modriča, i tu je ostala oko 4 mjeseca, a zatim je prestala potreba za njenim radom. Sljedeća operativna dejstva na Ozrenu zahtjevala su formiranje hirurške stanice na Ozrenu i to u s. Tumare, u jednoj staroj napuštenoj školi. Uslovi za rad hirurške stanice u toj školi bili su izuzetno teški, tako da je obim rada morao biti redukovan na najneophodnije hirurške intervencije i to prvog reda hitnosti i obrada lakših povreda kako bi se takvi borci što pre vratili usvoje jedinice. Sa Ozrena se dosta često koristio helikoperski transport do 1. Snb u Banja Luci. Ova hirurška ekipa je ostala u s.Tumare oko tri i po mjeseca, a zatim je povučena i ranjenici su transportovani u bolnicu u Doboju tokom cijelog narednog perioda rata. Sanitetski bataljon u svom sastavu imao i pokretnu laboratoriju za proizvodnju svih vrsta infuzionih rastvora sa svoje potrebe, sanitetsku službu Drugog krajiškog korpusa, kao i za potrebe Kliničkog centra u Banja Luci i svih drugih zdravstvenih ustanova na području Bosanske Krajine kojima su ti rastvori bili potrebni. Laboratorija za proizvodnju infuzionih rastvora uspešno je radila od početka do kraja rata, sa lokacijom u jednoj hali preduzeća "Kosmos" u Banja Luci. Nakon operacije "Koridor" po naređenju Komandanta 1. KK, generala Momira Talića 1. Snb formira hirurške stanice u Tesliću i na Vlašićkom opertivnom pravcu u Kneževu. Ove hirurške stanice smještene su u prostorijama Domova zdravlja, ali su bile odvojene od prostorija civilne zdravstvene službe. Treba naglasiti da je zdravstveno osoblje civilne službe uvijek pružalo punu pomoć osoblju hirurške stanice, naročito u postoperativnoj njezi povrijeđenih boraca. Posle operacije proboja Koridora, 1. KK je imao veliki broj povrijeđenih boraca sa teškim povredama koji su evakuisani u Beograd na VMA i u Klinički centar Beograd. To su bili povrijeđeni borci čije hirurško lječenje traje dugo, gdje su više puta bile potrebne subspecijalističke hirurške intervencije, kako bi se smanjili stepeni invalidnosti. Nakon saniranja povreda, upućivani su na dalje lječenje u rehabilitacionim centrima Srbije: Melenci, Stari Slankamen, banja Junaković kod Subotice, banja Selters u Mladenovcu, Vrnjačka banja, Mataruška banja, Bogutovačka banja, Ribarska banja i drugi centri Srbije, posebno ortopedska klinika u Sokobanjskoj ulici u Beogradu.[4]
Tokom rata 1. Sanitetski bataljon izgubio je pet svojih pripadnika, a jednog pripadnika neposredno po uspostavljanju mira.[5] Završetkom rata prestala je potreba za postojanjem sanitetskog bataljona kao ratne jedinice. Jedinica je rasformirana, ali je ostao jedan dio pripadnika, jer je potreba za lječenjem teže povrjeđenih boraca i invalida na rehabilitaciji trajala do kraja 1996.godine. Medicinsko osoblje se vratilo u svoje matične ustanove, na svoja radna mesta, u Klinički centar Banja Luka i domove zdravlja sa teritorije 1.KK.[6]
Sastav bataljona uredi
Sanitetski bataljon je u svom sastavu imao:
- Komandu bataljona,
- Odjeljenje za vezu Komande bataljona,
- Prvu hiruršku četu,
- Drugu hiruršku četu,
- Medicinsku četu,
- Vod za sanitetsko snabdevanje,
- Četu sanitetskih automobila
- Pozadinsku četu,
- Vod (sa laboratorijom) za izradu infuzionih rastvora
Komandna bataljona uredi
Komanda 1. sanitetskog bataljona po formaciji imala je:
- Komandant sanitetskog bataljona - pukovnik dr Slobodan Vujičić,
- Pomoćnik komandanta za lečenje - potpukovnik dr Momir Pušac Momir, (poslije kraćeg vremena postavljen na dužnost predsjednika vojno-ljekarske komisije i na toj dužnosti je ostao do kraja rata,
- Pomoćnik komandanta za pozadinu - potpukovnik Velimir Majstorović,
- Pomoćnik komandanta za sanitesko snabdjevanje potpukovnik Dragan Arambašić ,
- Pomoćnik komandanta za moral i personalne poslove - major Svetislav Savićević,
- Referent za bezbjednost - kapetan Milan Veselinović,
- Referent za saobraćaj - poručnik Sergej Đukić,
- Pomoćnik referenta za saobraćaj - Perica Purić
- Referent za pravne poslove - pravnik Novak Petraš,
- Referent za personalne poslove - stariji vodnik Jovo Vulin,
- Rukovodilac materijalnih sredstava - st. vodnik Slavko Stojnić,
- Referent za opšte poslove - odelenje za vezu - st. vodnik Nedeljko Polić,
- Komandant za obezbeđenje jedinice - zastavnik Rade Lazić.
Reference uredi
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 41. ISBN 978-99955-619-4-9.
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 43. ISBN 978-99955-619-4-9.
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 44—45. ISBN 978-99955-619-4-9.
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 45—46. ISBN 978-99955-619-4-9.
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 65. ISBN 978-99955-619-4-9.
- ^ Dikić, Branko, ur. (2013). Sanitetska služba 1. Krajiškog korpusa u Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1991.-1995. Banja Luka: Udruženje "Zdravlje za sve". str. 67. ISBN 978-99955-619-4-9.
