14. jul
датум
14. jul (14.7.) je 195. dan godine po gregorijanskom kalendaru (196. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 170 dana.
Događaji uredi
| jul | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 765 — Car Sjuan-cun iz dinastije Tang je pobegao iz prestonica Si'ana pošto su se An Lušanove snage približile gradu tokom An Luašnove pobune.
- 1789 — Narod u Parizu zauzeo zatvor Bastilju, simbol monarhije, u kom je bilo zatočeno svega nekoliko zatvorenika. Taj dan se smatra početkom Francuske revolucije i preokretom u evropskoj istoriji. Taj se dan proslavlja kao nacionalni praznik u Francuskoj.
- 1867 — Kod engleskog grada Redhila švedski izumitelj dinamita, Alfred Nobel, prvi put demonstrirao svoj izum.
- 1889 — Održan skup socijalističkih i komunističkih organizacija iz Nemačke i Francuske, poznat kao Druga internacionala. Pored osnivanja Druge internacionale, doneta je rezolucija o osmočasovnom radnom danu i o proslavi 1. maja kao dana međunarodne solidarnosti radnika.
- 1900 — Vojske Alijanse osam država su zauzele Tjencin tokom Bokserskog ustanka.
- 1901 — Otvoreno prvo radničko pozorište u Srbiji predstavama izvedenim u kafani „Radnička kasina“.
- 1902 — Osnovano je Srpsko prosvjetno i kulturno društvo „Prosvjeta“ u Sarajevu.
- 1933 — Nacionalsocijalisti u Nemačkoj, koji su u januaru pod vođstvom Adolfa Hitlera došli na vlast, zabranili sve opozicione stranke.
- 1933 — Počela je nacistička eugenika sa usvajanjem Zakona za sprečavanje nasledno obolelog potomstva koji je zahtevao obaveznu sterilizaciju svakog građanina koji pati od nekog navodnog genetskog poremećaja.
- 1958 — Pod vođstvom generala Abdula Karima u Iraku izvršen vojni udar u kom su ubijeni kralj Fejsal II i premijer Nuri el Said, čime je Irak postao republika.
- 1959 — Porinut je prvi brod na atomski pogon, USS Long Beach u Kvinsliju, u Masačusetsu. Brod je postizao brzinu od 30 čvorova na sat a imao je dva nuklearna reaktora.
- 1965 — „Mariner 4“, američka sonda lansirana 1964. godine, napravio je prve fotografije Marsa.
- 1969 — Posle poraza reprezentacije Hondurasa od Salvadora u kvalifikacijama za Svetsko prvenstvo u fudbalu 1970. i nereda usmerenih protiv salvadorskih migranata u Hondurasu, vojska Salvadora je napala Honduras.
- 1976 —
- Kineski građevinari završili železničku prugu nazvanu „Tanzam“, koja je povezala luku Dar es Salam u Tanzaniji i Zambiju.
- U Kanadi je ukinuta smrtna kazna.
- 1992 — Američki biznismen srpskog porekla, Milan Panić, postao prvi premijer Savezne Republike Jugoslavije.
- 1997 — Haški tribunal osudio Srbina Dušana Tadića na 20 godina zatvora zbog učešća u etničkom čišćenju Muslimana na području Prijedora, u severozapadnoj Bosni.
- 1999 — Posle 17 godina od kraja rata između Argentine i Ujedinjenog Kraljevstva za Folklandska Ostrva, obnovljeni letovi između Argentine i tih ostrva u južnom Atlantiku.
- 2000 —
- 25 godina po završetku Vijetnamskog rata SAD i Vijetnam sklopili trgovinski sporazum, koji je Vijetnamu otvorio vrata Svetske trgovinske organizacije.
- Sud u Majamiju doneo presudu po kome najveće američke kompanije za proizvodnju cigareta moraju platiti 145 milijadi dolara na ime odštete pušačima sa Floride zbog ugrožavanja zdravlja.
- 2001 — Vlada Srbije je saopštila da je otkriven kamion-hladnjača u akumulacionom jezeru hidroelektrane Perućac, gde je nađeno između 50 i 60 leševa za koje se pretpostavljalo da su žrtve rata između Savezne Republike Jugoslavije na jednoj i NATO pakta i pobunjenih Albanaca sa prostora Kosova i Metohije na drugoj strani.
- 2016 — Najmanje 84 ljudi izgubilo je život, a 100 je povređeno na šetalištu u Nici pošto je kamion uleteo među šetače tokom proslave Dana pada Bastilje. Vozač kamiona ubijen, u vozilo pronađene ručne granate i naoružanje.
Rođenja uredi
- 1743 — Gavrila Deržavin, ruski pesnik i političar. (prem. 1816)
- 1816 — Žozef Artur Gobino, francuski aristokrata, diplomata, mislilac i teoretičar rasizma. (prem. 1882)[1]
- 1862 — Gustav Klimt, austrijski slikar, predstavnik simbolizma i jedan od osnivača Bečke secesije. (prem. 1918)[2]
- 1868 — Gertruda Bel, engleska spisateljica, putnica, administratorka, arheološkinja i špijunka. (prem. 1926)
- 1896 — Buenaventura Duruti, španski revolucionar i anarhista. (prem. 1936)
- 1910 — Vilijam Hana, američki animator, reditelj i producent, suosnivač studija Hanna-Barbera. (prem. 2001)
- 1913 — Džerald Ford, američki političar, 38. predsednik SAD i 40. potpredsednik SAD. (prem. 2006)[3]
- 1918 — Ingmar Bergman, švedski reditelj, producent i scenarista. (prem. 2007)[4]
- 1923 — Ivan Gubijan, jugoslovenski atletičar (bacač kladiva), prvi jugoslovenski osvajač olimpijske medalje. (prem. 2009)
- 1923 — Dejl Robertson, američki glumac. (prem. 2013)
- 1928 — Nensi Olson, američka glumica.
- 1930 — Dragoljub Mićunović, srpski filozof i političar, predsednik Demokratske stranke (1990—1994).
- 1942 — Havijer Solana, španski političar.
- 1952 — Džoel Silver, američki producent.
- 1960 — Džejn Linč, američka glumica, spisateljica, pevačica i komičarka.
- 1966 — Metju Foks, američki glumac.
- 1971 — Hauard Veb, engleski fudbalski sudija.
- 1973 — Ali Baget, američki model.
- 1978 — Rožer Grimau, španski košarkaš.
- 1979 — Sergej Ignaševič, ruski fudbaler.
- 1981 — Halid el Taker, fudbaler iz Saudijske Arabije.
- 1983 — Igor Andrejev, ruski teniser.
- 1983 — Miloš Mirković, bosanskohercegovačko-srpski košarkaš.
- 1984 — Samir Handanovič, slovenački fudbalski golman.
- 1985 — Fibi Voler Bridž, engleska glumica, producentkinja i scenaristkinja.
- 1987 — Sara Kaning, kanadska glumica.
- 1990 — Džejms Naneli, američki košarkaš.
- 1991 — Šabaz Nepijer, američko-portorikanski košarkaš.
Smrti uredi
- 1223 — Filip II Avgust, francuski kralj (1180—1223). (rođ. 1165).[5]
- 1790 — Ernst Gideon fon Laudon, austrijski feldmaršal.
- 1808 — Nikodim Svetogorac, svetogorski monah, bogoslov i svetitelj Pravoslavne Crkve
- 1817 — Ana Lujza Neker, francuska književnica poznata kao Madam de Stal. (rođ. 1766).
- 1882 — Bili Kid, američki kriminalac i odmetnik. (rođ. 1859).
- 1887 — Alfred Krup, nemački industrijalac i proizvođač oružja. (rođ. 1812).
- 1904 — Pol Kruger, južnoafrički burski političar, predsednik Transvalske republike (1883—1900). (rođ. 1825).
- 1910 — Marijus Petipa, francusko-ruski baletan, učitelj baleta i koreograf. (rođ. 1818).
- 1954 — Hasinto Benavente, španski dramski pisac i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1922. godine. (rođ. 1866).
- 1971 — Mak Dizdar, bosanskohercegovački i jugoslovenski pesnik, književnik i novinar.(rođ. 1917)[6]
- 1991 — Pavel Morozenko, sovjetski glumac. (rođ. 1939).
- 1998 — Ričard Makdonald, suosnivač najvećeg lanca restorana u svetu, „Mekdonalds“. (rođ. 1909)
Praznici i dani sećanja uredi
Vidi još uredi
- ^ „Arthur de Gobineau”. Edinburgh: Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 18. 12. 2020.
- ^ „Gustav Klimt”. Edinburgh: Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 25. 9. 2020.
- ^ „Gerald Ford”. Edinburgh: Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 17. 12. 2020.
- ^ Birgitta Steene (2005). Ingmar Bergman: A Reference Guide. Amsterdam University Press. str. 23. ISBN 978-90-5356-406-6.
- ^ Elizabeth Missing Sewell (1876). Popular history of France, to the death of Louis xiv (na jeziku: engleski). Oxford University.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 153.