20. maj

20. maj (20.5.) je 140. dan godine po gregorijanskom kalendaru (141. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 225 dana.

Događaji

maj
P	U	S	Č	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30
31

• 325 — U današnjem Izniku počeo je sa radom Nikejski sabor, prvi vaseljenski sabor u istoriji hrišćanstva.
• 1347 — Rimski narodni tribun Kola di Rienco proglasio Rimsku republiku proteravši vlastelu iz grada. Već naredne godine Rienco je bio prisiljen da napusti Rim. Njegov lik inspirisao je Riharda Vagnera za operu „Rienco“.
• 1349 — Na državnom saboru u Skoplju donet je Dušanov zakonik, kojim su utvrđena opšta načela uređenja srpske države.
• 1498 — Portugalski moreplovac Vasko da Gama stigao u luku Kalikat, na jugozapadu Indije, otkrivši novi morski put oko Rta dobre nade.
• 1867 — Britanska kraljica Viktorija položila je u Londonu kamen temeljac za Rojal Albert hol.
• 1873 — Levi Štraus i njegovi partneri patentirali su farmerke.
• 1875 — Predstavnici sedamnaest država su potpisali konvenciju o metru kojom je osnovana institucija za koordiniranje međunarodne metrologije i razvoj metarskog sistema.
• 1882 — U Beču potpisan ugovor o Trojnom savezu Nemačke, Austrougarske i Italije.
• 1902 — Američke trupe napustile su Kubu nakon što je u toj zemlji uspostavljena republikanska vlast. Prvi predsednik republike bio je Tomas Estrada Palma.
• 1922 — Najmanje 90 ljudi je poginulo kada je britanski brod „Egipat“ potonuo nakon sudara u gustoj magli s francuskim brodom „Sena“. Brod je nosio i zlato i srebro u vrednosti od milion funti.
• 1925 — Završen šahovski turnir u Baden-Badenu, Nemačka pobedom Aleksandra Aljehina.
• 1927 — Potpisivanjem mirovnog sporazuma u Džedi s kraljem Ibn Saudom, Ujedinjeno Kraljevstvo je priznalo Saudov suverenitet nad Hidžasom i Nedždom, koji su se kasnije ujedinili u Saudijsku Arabiju.
• 1941 —
  • Italija je u Drugom svetskom ratu anektirala Boku kotorsku sa delom dubrovačkog kotara i nazvala je Pokrajina Kataro.
  • Nemački padobranci izvršili su invaziju na Krit.
• 1956 — Amerikanci izvršili prvu eksploziju hidrogenske bombe bačene iz aviona iznad pacifičkog ostrva Bikini.
• 1980 — U Kvebeku, na referendumu o nezavisnosti od Kanade, 60% birača glasalo je protiv otcepljenja.
• 1985 — Film „Otac na službenom putu“ jugoslovenskog režisera Emira Kusturice osvojio je „Zlatnu palmu“ na 38. međunarodnom festivalu u Kanu.
• 1989 —Skupština Srbije donela odluku o raspisivanju zajma za privredni preporod Srbije. Zajam nikada nije vraćen zajmodavcima, a srpska privreda je u narednoj deceniji doživela kolaps.
• 1995 — Zairska vlada je uspostavila karantin u regionu pogođenom smrtonosnim ebola virusom.
• 1997 — Turska vojska saopštila da je ubila 1.300 Kurda u jednonedeljnoj ofanzivi unutar severnog Iraka.
• 1999 — Vazdušni napadi NATO-a su u Beogradu za posledicu imali razrušenu bolnicu, poginula tri pacijenta i nekoliko oštećenih ambasadorskih rezidencija.
• 2000 —
  • Na donatorskoj konferenciji za Bosnu i Hercegovinu održanoj u sedištu EU u Briselu prikupljeno 850 miliona dolara. Za obnovu te bivše jugoslovenske republike nakon trogodišnjeg rata (1992—95), ukupno je prikupljeno 5,1 milijarda dolara.
  • Tajvan inaugurisao predsednika Čen Shui-biana, što je po prvi put u kineskoj istoriji da demokratski izabran opozicioni lider polaže zakletvu kao lider države.
• 2002 — Istočni Timor zvanično proglasio nezavisnost, nakon više od četiri i po veka strane dominacije i 32 meseca vlasti administracije UN.
• 2003 — Bivši pilot Jugoslovenske narodne armije Emir Šišić osuđen u Rimu na doživotnu robiju, zbog pogibije petorice diplomata, od kojih su četvorica bili italijanski državljani. Šišić je u januaru 1992. na području Hrvatske oborio helikopter Evropske zajednice, koji je neprijavljen leteo u zoni ratnih dejstava. Apelacioni sud preinačio je tu kaznu na 15 godina zatvora, što je kasnije potvrdio i Kasacioni sud u Rimu.
• 2018 — Svetski dan pčela, uspostavljen od strane Organizacije ujedinjenih nacija 2017. godine, a obeležava se od 2018. godine.

Rođenja

• 1734 — Anton Janša, slovenački slikar i dvorski pčelar Marije Terezije. (prem. 1773)
• 1799 — Onore de Balzak, francuski književnik i dramaturg. (prem. 1850)
• 1806 — Džon Stjuart Mil, engleski filozof i politički ekonomista. (prem. 1873)
• 1811 — Alfred Domet, engleski pesnik, novozelandski političar. (prem. 1887)
• 1817 — Šarl Dadan, francusko-američki pčelar. (prem. 1902)
• 1818 — Vilijam Fargo, pionir američkih špeditera. (prem. 1881)
• 1860 — Eduard Buhner, nemački hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1907). (prem. 1917)
• 1880 — Aleksandar Lifka, jedan od pionira kinematografije u Srednjoj Evropi. (prem. 1952)
• 1883 — Fejsal I od Iraka, prvi irački kralj. (prem. 1933)
• 1889 — Andra Franičević, srpski dečji pesnik. (prem. 1967)
• 1901 — Maks Eve, holandski šahista, matematičar i pisac. (prem. 1981)
• 1908 — Džejms Stjuart, američki glumac. (prem. 1997)
• 1915 — Moše Dajan, izraelski vojni vođa i političar. (prem. 1981)
• 1921 — Olga Ivanović, srpska glumica. (prem. 2001)
• 1942 — Dejvid Proval, američki glumac.
• 1944 — Džo Koker, engleski muzičar. (prem. 2014)
• 1946 — Šer, američka muzičarka i glumica.
• 1960 — Toni Goldvin, američki glumac, pevač, producent i reditelj.
• 1967 — Goša Kucenko, ruski glumac, producent i reditelj.
• 1968 — Milica Milša, srpska glumica.
• 1968 — Timoti Olifant, američki glumac i producent.
• 1976 — Luis Bulok, američki košarkaš.
• 1977 — Leo Franko, argentinski fudbaler.
• 1981 — Iker Kasiljas, španski fudbalski golman.
• 1982 — Petr Čeh, češki fudbaler.
• 1985 — Kris Frum, britanski biciklista.
• 1986 — Rok Stipčević, hrvatski košarkaš.
• 1992 — Katarina Grujić, srpska pevačica.
• 1992 — Enes Kanter, turski košarkaš.
• 1992 — Damir Džumhur, bosanskohercegovački teniser.
• 1994 — Nataša Kovačević, srpska košarkašica.

Smrti

• 1506 — Kristifor Kolumbo, italijanski moreplovac.
• 1834 — Mari Žozef de Lafajet, francuski general i državnik.
• 1920 — Venustijano Karansa, meksički predsednik
• 1958 — Đuro Salaj, jedan od osnivača KPJ i prvi predsednik Jedinstvenih sindikata Jugoslavije.
• 2013 — Rej Manzarek, američki muzičar i reditelj.

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Spomen pojave Časnog Krsta u Jerusalimu
  • Svetog mučenika Akakija
  • Prepodobne oce gruzijske

Reference

== Vidi još ==

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma