Bitka na Drini (1876)

Bitka na Drini (vođena 3. jula-15. septembra 1876), jedno od ratišta prvog srpsko-turskog rata (1876-1877).^[1]

Pozadina

Srbija je objavila rat Turskoj 30. juna 1876, pošto su mobilizacija, koncentracija i strategijski razvoj srpske narodne vojske uspešno izvršeni. Ukupno je mobilisano 162 bataljona pešadije, 36 baterija, 21 eskadron konjice (oko 124.000 ljudi i 160 topova) operativne vojske, uz još oko 5.000 dobrovoljaca. Srpske snage bile su podeljene na četiri odvojena ratišta: Moravska vojska (71 bataljon^[a], 17 baterija i 15 eskadrona) imala je zadatak da napreduje dolinom Južne Morave i zauzme Niš, Timočka vojska (34 bataljona^[b], 6 baterija i 2 eskadrona) imala je da prodre u Bugarsku, Ibarska vojska (32 bataljona^[v], 6 baterija i 2 eskadrona) imala je da prodre u Sandžak i zauzme Novi Pazar i Sjenicu, dok je Drinska vojska trebalo da brani granicu na Drini.^[1]

Drinska vojska

Drinska vojska, pod komandom generala Ranka Alimpića, bila je u trenutku objave rata okupljena kod Lešnice. Sastojala se od 11 bataljona pešadije, 4 baterije, 2 eskadrona, jednog inžinjerijskog bataljona i Dobrovoljačkog korpusa. Dobrovoljački korpus formiran je 14. maja 1876. u Šapcu od dobrovoljaca iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Vojvodine i Makedonije, a u njegovom sastavu nalazio se i odred Italijana-Garibaldinaca, među kojima je bilo i Francuza, Nemaca, Čeha, Belgijanaca i Norvežana.^[2] Pred početak operacija srpska Vrhovna komanda odlučila je da Drinska vojska preduzme ofanzivu prema Bijeljini.^[1]

Ratne operacije

Bujuklić-ada

Srpsko-turski ratovi (1876—1878) na mapi Kneževine Srbije. Mesta koja su pripadala Turskoj pre 1878. obeležena su zeleno.

Drinska vojska je 3. jula prešla Drinu preko Bujuklića ade i, posle bezuspešnog napada na Bijeljinu, povukla se na desnu obalu. Posada iz sela Crna Bara zauzela je noću 4/5. jula Bosansku Raču i onemogućila turskom garnizonu u Bijeljini dalje snabdevanje iz Austrije. Zbog toga je turski garnizon pokušao 5. jula da povrati Bosansku Raču, ali ga je Drinska vojska dočekala kod sela Međaša i u sedmočasovnom boju odbacila prema Bijeljini, a zatim utvrdila Bosansku Raču i položaje kod sela Popova. Turske snage iz Bijeljine (oko 10.000 nizama, redifa i bašibozuka) ponovo su napale 20. jula glavninu Drinske vojske, ali su u tročasovnom boju na reci Starači odbijene i delom gonjene. Pored toga Turci su do 12. avgusta izveli više bezuspešnih napada na Mali Zvornik, Ljuboviju, radaljska utvrđenja, Runjevu glavicu, Sakar i Šepak. Radi presecanja turske veze između Bijeljine i Brčkog i dizanja naroda na ustanak, komandant Drinske vojske uputio je u pozadinu turskih snaga kod Bijeljine dva bataljona pešadije i pola brdske baterije, koji su se posle borbe s jačim turskim snagama 10. avgusta na Janjaru povukli na polazni položaj. Veće borbe vođene su sa Turcima 12. avgusta na Bujuklića adi, kod sela Batkovića 6-8. septembra i kod Malog Zvornika 12. septembra. Pošto su Turci u međuvremenu ojačali svoje snage u Bijeljini, Drinska vojska se, po odobrenju Vrhovne komande, povukla noću 14/15. septembra na desnu obalu Drine.^[1]

Napomene

^ Od toga 2 inžinjerijska bataljona.
^ Od toga jedan inžinjerijski.
^ Od toga jedan inžinjerijski.

Izvori

^ ^a ^b ^v ^g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 9, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1975), str.117-119
^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 2, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1971), str. 496

Literatura

Opačić, Dr Petar; Skoko, Dr Savo (1981). Srpsko-turski ratovi 1876 - 1878. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod. str. 339.
Opačić, Petar; Skoko, Savo; Vukčević, Slavko i Ratković-Kostić, Slavica (1998). Bitke i bojevi u Srpsko-turskom i Crnogorsko-turskom ratu 1876 - 1878. i Srpsko-bugarskom ratu 1885. [Znamenite bitke i bojevi srpske i crnogorske vojske: od Careva Laza 1712. do Dobropoljske bitke 1918.], Knj. 2. Novi Sad: Pravoslavna reč; Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 622. ISBN 86-335-0038-8.
Babac, Dušan M. (2011). Srpska vojska u ratovima za nezavisnost 1876 - 1878. Beograd: Medija centar "Odbrana". str. 247. ISBN 978-86-335-0325-9.
Đuzepe Barbanti-Brodano, Garibaldinci na Drini 1876, Srpska književna zadruga, Beograd (1958)
Jovan B. Krestić, Prvi srpsko-turski rat 1876. u dopisima Šarla Betana, Istorijski institut Beograd (2010)

[2] Od toga 2 inžinjerijska bataljona.

[3] Od toga jedan inžinjerijski.

[4] Od toga jedan inžinjerijski.

[:0-1] v ^g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 9, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1975), str.117-119

[5] Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 2, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1971), str. 496

[1]

[a]

[b]

[v]

[2]