Veljko Zeković
Veljko Zeković (Nikšić, 28. decembar 1906 — Beograd, 9. septembar 1985) bio je pravnik, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Crne Gore i narodni heroj Jugoslavije.
| veljko zeković | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Veljko Zeković | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 28. decembar 1906. | |||||||||
| Mesto rođenja | Nikšić, Kraljevina Crna Gora | |||||||||
| Datum smrti | 9. septembar 1985. (78 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija | |||||||||
| Profesija | pravnik | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | 1934. | |||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1945. | |||||||||
| Čin | general-major u rezervi | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Biografija uredi
Rođen je 28. decembra 1906. godine u Nikšiću. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom gradu. Školovanje je nastavio na Pravnom fakultetu u Beogradu. Tamo je bio učesnik mnogih studentskih i radničkih štrajkova i demonstracija. Zbog toga ga je policija nekoliko puta hapsila i zatvarala.
Članom Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je 1934. godine. Politički je delovao u Nikšiću, kao član sekretar Mesnog komiteta KPJ. Bio je jedan od organizatora i rukovodilaca političkih i drugih akcija KPJ u Nikšiću i okolini.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Nakon okupacije Jugoslavije 1941. godine, rukovodio je pripremama za oružani ustanak na teritoriji Nikšićkog sreza. Jula 1941, bio je imenovan za člana novoformiranog Okružnog komiteta KPJ za Nikšić (za srezove Durmitorski, Nikšićki i Hercegnovski). Aktivno je učestvovao u Trinaestojulskom ustanku, a nastavio je da deluje i nakon gušenja ustanka od strane okupatorskih snaga. Angažovao se na stvaranju jedinica Durmitorskog i Nikšićkog odreda, kao i na stvaranju ogranaka organizacija omladine, žena i narodne vlasti.
Od formiranja Nikšićkog odreda do aprila 1942. godine, bio je zamenik političkog komesara. U to je vreme odred dejstvovao na teritoriji sreza Nikšić i u istočnoj Hercegovini, te vodio borbe s italijanskim, ustaško-domobranskim i četničkim snagama, stvorena je slobodna teritorija i pružana pomoć partizanskim snagama u Hercegovini.
Zeković je aprila 1942. bio imenovan za sekretara Okružnog komiteta KPJ za Nikšićki okrug. Kao istaknuti partijski i vojno-politički rukovodilac, februara 1942. godine, učestvovao je na Ostroškoj skupštini, kada je formiran Glavni narodnooslobodilački odbor za Crnu Goru i Boku. Od povlačenja glavnine partizanskih jedinica iz Crne Gore u Bosnu, od juna 1942, pa do aprila 1943. godine, ilegalno je delovao na teritoriji Nikšićkog okruga.
Bio je većnik Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke. Od 1944. godine je bio član Izvršnog odbora, a zatim sekretar Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja (CASNO). Tokom rata je postao i član Biroa Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru.
Posleratni period uredi
Posle rata, bio je ministar trgovine i snabdevanja u Prvoj Vladi NR Crne Gore od 1945. do 1946. godine. Između 1946. i 1967, vršio je više dužnosti na nivou Federacije. Bio je pomoćnik ministra trgovine i snabdevanja Savezne vlade (1946—1947), načelnik Uprave za kadrove Centralnog komiteta KPJ, sekretar Savezne vlade za Personalnu službu (1947—1953), član, sekretar (1953—1963), pa potpredsednik Saveznog izvršnog veća (SIV, 1963—1965), predsednik Zakonodavno-pravne komisije Savezne skupštine SFRJ (1967—1969), član Saveznog odbora SSRN Jugoslavije, član Saveta federacije (1967—1969) i ostalo.
Više je puta bio biran za poslanika Skupštine SR Crne Gore i Savezne skupštine SFRJ. Biran je za člana Centralnog komiteta SK Crne Gore. Za člana Centralnog komiteta KPJ/SKJ bio je biran od Petog do Osmog kongresa SKJ. Bio je general-major JNA u rezervi.
Umro je 9. septembra 1985. u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden narodnog oslobođenja, Orden jugoslovenske zastave sa lentom, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem i Orden za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.
Literatura uredi
- Jugoslavenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana — Beograd — Titograd: Partizanska knjiga — Narodna knjiga — Pobjeda. 1982.
- Srpski biografski rečnik (knjiga treća). „Matica srpska“, Novi Sad 2007. godina.
