Kruščić
Kruščić (mađ. Veprőd, nem. Weprowatz) je naselje u Srbiji u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini u opštini Kula u Zapadnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1852 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 2353 stanovnika).
 Katolička crkva Svetog Stefana (Szent István) | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Zapadnobački |
| Opština | Kula |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1852 |
| — gustina | 42/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 36′ 32″ S; 19° 21′ 31″ I / 45.608833° S; 19.358666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 77 m |
| Površina | 44,6 km2 |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 25225 |
| Pozivni broj | 025 |
| Registarska oznaka | SO |
.svg)
Kruščić, pored mesne zajednice i mesne kancelarije ima i poštu, ambulantu, apoteku, biblioteku, jednu osnovnu školu — osnovna škola „Veljko Vlahović“, predškolsku ustanovu "Bambi" — odeljenje "Vrtuljak", Dom kulture "Kruščić", Dom Kulture "Košut Lajoš (Kossuth Lajos)", Dobrovoljno vatrogasno društvo, veterinarsku službu i fudbalski stadion.
Kruščić je selo sa dobro rešenom infrastrukturom i velikim poljoprivrednim kapacitetom, međutim, on nema dobre putne komunikacije i industrijske kapacitete koji bi zaposlili stanovništvo. Iz tih razloga broj stanovnika iz godine u godinu opada, da bi 1961. godine kada je broj stanovnika bio 3281 danas spao na 1852 stanovnika.
Ime uredi
Selo se pre Drugog svetskog rata zvalo Veprovac. Njegovo ime najverovatnije je vezano za naziv biljke „veprine” koja je bila vrlo rasprostranjena i koja je služila u građevinarstvu kao zamena za kanap kojim se vezala trska za pokrivanje kuća. Posle rata, za vreme kolonizacije, mesto su naselili kolonisti, većinom iz Kolašina i okoline. Ime sela je 1950. godine promenjeno u Kruščić po narodnom heroju Vukmanu Kruščiću (1909—1942), koga su 20. januara 1942. godine četnici Pavla Đurišića na prevaru uhvatili i ubili, s još tridesetak partizana.
Na mađarskom jeziku, selo je poznato kao Veprőd, na ukrajinskom i rusinskom jeziku selo je znano kao Крущіч, odnosno Крущич, a na nemačkom jeziku] kao Weprowatz.
Geografija uredi
Geografski položaj uredi
Selo Kruščić nalazi se u središnjem delu Bačke, tačnije u jugozapadnom delu opštine Kula. Geografska širina Kruščića iznosi 45 37 00, a njegova geografska dužina je 19 21 59. Atar Kruščića zauzima površinu od oko 4000 hektara i pripada isključivo jednom reljefnom elementu-lesnoj terasi. Lesna terasa u oblasti Kruščića ja veoma zaravnjena, s nadmorskom visinom od oko 87m. Teren je neznatno nagnut od severozapada ka jugoistoku, a variranje nadmorske visine nije više od jednog metra relativne visine. Drugu glavnu oznaku lesnoj terasi daje nanos lesa. U mikroreljefnim oblicima lesne terase u oblasti Kruščića rasprostranjene su okrugle plitke depresije, zatim, uzdužna, polukružna ili vijugava plitka udubljenja koja utiču na jedva primetnu zatalasanost ovog kraja. Pored ovih oblika nailazimo na depresije ispunjene stagnatnom vodom, južno i jugoistočno od Kruščića, koje su posledica plitke izdani. Javljaju se i suve depresije koje su samo za vreme kišnog perioda ispunjene vodom.
Na teritoriji Kruščića rasprostranjene su livadske crnice kao specifična vrsta tla, koja su pedogenetska karakteristika lesne terase. Pored livadskih crnica, u zoni Kruščića su zastupljena manje zaslanjena tla pod nazivom Solonjec.
Klima uredi
Klimatske karakteristike naselja ne odstupaju bitno od normalnih vremenskih prilika tipičnih za Vojvodinu, zadržavajući sve oblike umereno-kontinentalne klime.
Letnja vazdušna strujanja su ne samo stabilna već i slabije izražena i ona u julu i avgustu donose pretežno stabilno, suvo i vedro vreme.
Zimske vremenske prilike su nestabilnije i podložne su čestim i jakim promenama praćenim suvim i vedrim i izrazitom manifestacijom jake i hladne košave.
Najviša srednja godišnja temperatura iznosi 14,4 C, a najniža 8,9 °C, dok je najniža srednjajanuarska temperatura -2,2 °C, a najviša julska 24,8 °C.
Istaknuto značenje Kruščiću pružaju severozapadni vetrovi, naročito izraženi u toku leta i proleća, kao i jugoistočni vetrovi koji se manifestuju zimi u obliku košave.
Godišnji tok padavina i njihov raspored po pojedinim mesecima daje bitne klimatske odlike naselju i ima prvorazredni značaj za poljoprivredu. Maksimalne količine padavina vezane su za mesec Jun, dok su minimalne minimalne vrednosti registrovane u mesecima Martu i Oktobru.
Hidrografija uredi
Najznačajniji hidrografski objekat Kruščića je Mali bački kanal, koji se spaja sa Velikim Bačkim kanalom kod Malog Stapara i sa Dunavom kod Novog Sada. Od ukupne dužine koja iznosi 69 km, Mali Bački kanal kod Kruščića protiče dužinom od oko 4,5 km. Širina donjeg dela korita iznosi oko 10 m, a dubina iznosi 140 i 200 cm. Mali Bački kanal prekopan je 1872. godine da bi se sprečila godišnja prolećna poplava, a i izgradnjom pumpne stanice služio je za navodnjavanje polja Kruščića u sušnim godinama. Nekada je nosio imena Franc Jozefov kanal i Kanal kralja Aleksandra. Osim primarne funkcije, Mali Bački kanal imao je i saobraćajnu funkciju zbog mogućnosti plovnosti. Zbog konfiguracije terena njegovo prokopavanje je bilo olakšano, dok je istovremeno terenska specifičnost umnogome otežavala njegovu saobraćajnu funkcionalnost.
Osim Malog Bačkog kanala hidrografsku sliku Kruščića upotpunjuju depresije ispunjene stagnatnom vodom kao i one veštačke nastale iskopavanjem zemljišta za potrebe građevinske industrije.
Istorija uredi
Kruščić ima veoma bogatu istoriju baš upravo zahvaljujući navedenim pogodnostima koje se ogledaju u : geografskom položaju, klimi, reljefu, hidrografskim odlikama, vrstama zastupljenog zemljišta i prisutnim biljnim i životinjskim svetom.
Verovatno su Sloveni dali naziv mestu Veprovac posle 1526. godine, nakon što su Turci osvojili to područje. Godine 1590. navodi se u zapisima Somborske nahije da 11 kuća plaća porez Turcima. Moguće je da je još ranije, u starougarskom periodu, već postojala seoska naseobina na omeđenom prostoru Veprovca. Notar Zónyi 1864. pominje topografski naziv PUSZTA-TEMPLOM (Pusta-crkva). Tako je nazvan brežuljak koji se pruža zapadno od pašnjaka (zajedničke livade), jer je tamo nekada postojala crkva. Još 1864. godine pronađeni su ostaci cigala, iskopine i kosti koje navode na zaključak da je tu nekada bilo groblje.
Kada je 1717. austrijska vojska pod vođstvom princa Eugena Savojskog, oslobodila zemlju od Turaka, započeo je plansku politika naseljavanja. Inicijator ponovnog naseljavanja područja koja su turskim ratovima opustošena bio je naslednik ugarskog kraljevstva Leopold I (1658-1705) područja koja su turskim ratovima opustošena. Godine 1689. stvorio je komisiju kojom je rukovodio kardinal Ferdinand grof Kolonić (Kollonitsch), sa pravom mnogobrojnih privilegija.
Austrijski oficir, savetnik carice Marije Terezije i administrator Kraljevsko-državnog Bačkog distrikta Franc Jozef de Redl 10. H 1758. napravio je u Somboru ugovor o naseljavanju jednog broja Mađarskih i Slovačkih porodica, te se već 1763. godine u Veprovcu nalazi 130 Mađarskih i Slovačkih kuća i novosagrađena rimokatolička crkva izgrađena od naboja. Dvadeset i jednu godinu kasnije objekat je zamenjen novom crkvom od čvršćeg materijala, koja i danas nadvisuje selo. Ova crkva izgrađena je u klasičnom baroknom stilu. Kolonisti su prvobitno dobijali zemlju samo na privremeno korišćenje, da bi kasnije, pod vlašču Josifa II (1780-1790), kuća i okućnica zajedno sa inventarom i zemljišnim posedom prešla u naslednu svojinu naseljenika. Slovaci su se početkom 19. veka asimilirali u Mađare.
U ovom uveliko živom selu su se 1786. godine naselili Nemci iz oblasti Rajne i Kinterbera, u posebnom delu koje je nazvano ¨Nemačko selo¨. Razlozi naseljavanja su bili različiti, uglavnom na osnovu odluka državnih službi. Po popisu stanovništva iz 1787. godine, Veprovac je imao 270 kuća (od toga 120 nemačkih ), u kojima su živele 353 porodice, to jest 1.731 stanovnik. Udeo Nemaca bio je oko 45%, Mađara i Slovaka oko 55%, znači, 780 Nemaca i 950 Mađara i Slovaka.
Do popisa stanovnika 1931. godine broj stanovništva sela se udvostručio. Popisano je 3.158 stanovnika, od toga 2.551 Nemaca (80,8%), 489 Mađara (15,5%), pripadnika slovenskih grupa (3,7%). Slovaci su se početkom 19. veka većinom asimilirali u Mađare.
I ¨Nemačko¨ i ¨Mađarsko selo ¨ su imali po dve prolazne ulice i svaka još po jednu dograđenu, nazvane ¨Nov red¨ u mađarskom, a ¨Poslednji red¨u nemačkom delu sela. Mnogobrojne poprečne ulice su delile selo na četvrtine.
Vremenom su izgrađene gradska kuća, škole i dve takozvane bolnice, koje kao takve nikad nisu korišćene. Veprovac se već 1908. priključio na željezničku mrežu, a na javnu električnu mrežu 1937. godine. Još 1868. godine je Veprovac imao svoju poštu. Prva apoteka je otvorena 1931. a prvi veterinar je došao u selo 1933. godine. Kada se prvi lekar doselio u Veprovac, ne zna se sa sigurnošću. Poznato je da je lekar opšte prakse 1912. godine otišao iz sela, pa su nakon toga naseljavani lekari koji su brinuli o zdravlju stanovništva.
Pored godišnjih poplava, bilo je i drugih nepogoda u Veprovcu. Godine 1868. izbio je ogroman požar koji je uništio skoro pola sela na šta podseća spomenik Svetom Florijanu izgrađen 1886. godine. A obnovljen je 2002. godine.
Civilno stanovništvo je, na sreću, skoro bez ikakvih žrtava prebrodilo Prvi svetski rat, ali su zato epidemije tifusa, kolere, 1918. godine grip, odnele mnogobrojne živote.
Da bi se sprečila godišnja prolećna poplava u zapadnoj Bačkoj, 1872. godine i u Veprovcu je izgrađen plovni kanal s pumpnom stanicom, koja nije samo odvodnjavala polja Veprovca, već je služila i za navodnjavanje.
Opština Veprovac se graničila sa mestima: Kula, Crvenka, Sivac, Kernei, Stapar, Silberek, Filipovo, Krstur. Atar je činio 6.831 katastarsko jutro, od toga 5.686 katastarskih jutara oranice.
Opštinska uprava je rukovodila opštinom. Sačinjavali su je sudija (gradonačelnik), notar (opštinski sekretar), četiri porotnika, upravitelj doma za siročad, blagajnik, kao i 12 opštinskih odbornika.
Iz Zavičajne knjige Veprovca Nikole Urnauera može se saznati brojčano stanje stanovništva na dan 09.10. 1944. („Dan zbega“) kako broj zaposlenih, tako i socijalna i privredna, struktura stanovništva. Bilo je ukupno 606 zaposlenih: 256 seljaka, 209 radnika (od toga 64 grebenara) i 141 obrtnik i zanatlija. Od industrije Veprovac je imao ciglanu, kasnije je izgrađen mlin i dve kudeljare koje donose ekonomski procvat u Veprovac.
Bačka, koja je pripadala Austro-Ugarskoj, sve do kraja Prvog svetskog rata, raspala se nakon mirovnog sporazuma Alijanse sa Ugarskom, 4. juna 1920. godine, na novouređenu državu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca (kasnije Jugoslavija). Sada se drugačije razmišlja i drugačije uči. Svetska ekonomska kriza 1928-1934. je, sve u svemu, dobro podneta iako je neke teško pogodila. Nesvakidašnji privredni polet selo je doživelo sredinom 1936. godine, kada je Nemačka trgovačkim ugovorom Jugoslaviji garantovala otkup svih viškova životnih namirnica po tačno utvrđenoj tržišnoj ceni.
Kraj Drugog svetskog rata zapečatio je sudbinu svih Nemaca na jugu Evrope. To je 09.10.1944. godine za Veprovac značilo da je skoro polovina nemačkog življa napustila svoju domovinu. Druga polovina je ostala u nadi da joj se ništa loše neće dogoditi. Tu sudbonosnu zabludu su oni koji su ostali u svojim kućama platili neljudskom patnjom, progonom i smrću, tako da su i preživeli malo pomalo napustili svoju domovinu. Danas potomci ovih Nemaca žive na slobodnom Zapadu, delom u istim krajevima odakle su se njihovi preci nekada iselili.
Krajem 1945. godine i tokom 1946. godine selo Veprovac menja nacionalnu strukturu kolonizacijom stanovništva uglavnom iz Crne Gore. Posle odlaska nemačkog stanovništva zbog straha od odmazde 9.10.1944. To je ujedno najveći događaj u istoriji Veprovca dvadesetog veka. Uz Crnogorce, krajem pedesetih i početkom šezdesetih godina doseljavaju se i Srbi, Hrvati, Ukrajinci, Rusini i drugi, tako da danas Kruščić predstavlja sredinu sa raznolikim nacionalnim sastavom.
Obrazovanje uredi
Vrtić "Vrtuljak" uredi
Prema svedočenju gospodina Štanharta jednog od starosedelaca Kruščića prvi vrtić je u Kruščiću osnovana još daleke 1892. godine. Zgrada vrtića se nalazila u sadašnjoj Titovoj ulici broj 83. Vrtić je bio dobro opremljen, a posebnost mu je davao spoljni prostor koji je bio opremljen sa dva velika peščanika: jednim otvorenim i drugim prekrivenim trskom i vinovom lozom. U vrtiću je tada boravilo pedesetoro dece uzrasta 4, 5 i 6 godina. Vaspitni rad se odvijao na nemačkom jeziku. Deca su svoj obrok, užinu, donosila od kuće. Godini 1941. vrtić je preseljen u Prvomajsku ulicu u kuću koja je pripadala katoličkoj crkvi. U periodu od 1941/45 vrtić postoji kao oblik okupljanja dece nemačke i mađarske nacionalnosti. Rad se odvijao isključivo na mađarskom jeziku. Muzičke aktivnosti su organizovane u crkvi.
U periodu od 1945. godine do 1959. godine u Kruščiću nije postojao vrtić. 1959. godine u prostorijama seoske biblioteke otvara se vrtić. Objekat je adaptiran i prilagođen boravku dece uzrasta od 5 do 7 godina. U sastavu objekta se nalazila čajna kuhinja, radna soba, sanitarni čvor, hodnik i spoljni prostor pun zelenila. Rad se odvijao u jednoj smeni na srpskom jeziku. U godini 1983. vrtić je preseljen u zgradu OŠ "Veljko Vlahović" u Titovoj ulici broj 37 u jednu od učionica. 1990. godini vrtić je preseljen u učionicu koja je bila fizički odvojena od ostatka škole i prostor je prilagođen boravku dece predškolskog uzrasta. Prostor vrtića su činile radna soba, sanitarni čvor, hodnik sa garderoberom i zajednička kuhinja.
U ferbruaru 2005. godine započeta jer rekonstrukcija prostorija vrtića i nakon prvomajskih praznika počelo se sa radom u novom objektu. Svi radovi na rekonstrukciji su realizovani zahvaljujući razumevanju i dobroj volji ljudi iz okoline: Mesna zajednica Kruščić, Lovačko udruženje Srndać Kruščić, Žitomedia Kula, Dekor Kruščić, Grosist Doo Kula.
Osnovna škola "Veljko Vlahović" uredi
Istorijat uredi
Izgradnjom crkve u mestu 1772. godine otvorena je i prva škola za osnovno obrazovanje dece. Škola je bila pod upravom crkve. Godine 1800. izgrađena je, u nemačkom delu sela, jedna učionica za učenike nemačke pripadnosti. Ubrzo nakon toga sagrađena je i škola za učenike sa nastavom na srpskohrvatskom jeziku. Učenicima je bilo omogućeno izučavanje maternjeg jezika, a u nastavnom rasporedu imali su mađarski ili nemački jezik. Tokom Drugog svetskog rata nastava se izvodi na mađarskom i nemačkom jeziku, a posle rata na mađarskom i srpskohrtvatskom.
Dolaskom kolonista iz Crne Gore počinje sa radom četvororazredna osnovna škola pored koje radi i peti razred više Narodne škole, a potom je peti razred više Narodne škole pretvoren u prvi razred progimnazije.
Dana 5. septembra 1952. godine, po odluci nastavničkog veća, škola dobija naziv "Vuk Karadžić". Prve godine po dobijanju naziva, škola "Vuk Karadžić" imala je 19 odeljenja, 510 učenika, 12 učitelja, 1 nastavnika i 1 profesora. U 1971. godini škola ima: 19 odeljenja, 466 učenika, 11 učitelja, 6 nastavnika i 5 profesora. Škola je na objektivnom proveravanju znanja učenika (testiranju) osvojila prvo i treće mesto u Komuni. Sekcija gimnastičara 1968. Godine osvojila je prvo mesto u Srbiji na gimnastičkom višeboju.
Današnja škola nosi naziv po istaknutom revolucionaru i humanisti – Veljku Vlahoviću.
Škola ima jedanaest učionica. Opremljene kabinete za fiziku, hemiju, biologiju i informatku. Sportsku halu za izvođenje nastave fizičkog vaspitanja kao i košarkaški teren. Učenici škole postižu dobre rezultate na svim takmičenjima, tu su i mnogobrojne nagrade iz dečjeg dramskog stvaralaštva. U sklopu školske zgrade nalazi se i predškolska ustanova.
Investicijom Opštine Kula u 2006/2007. god. škola je sređena: zamenjeni su podovi, škola je okrečena, stavljena fasada i ograda, rekonstruisan je i stari deo krova. Osvetljeni su školski tereni za mali fudbal i rukomet. U narednom periodu očekuje nas nabavka moderne tehnike za unapređivanje nastave.
Himna škole uredi
“MOJA ŠKOLA”
Školo naša, dome svih nas
I slabih i odlikaša.
Svi u tvoje ime
Dižemo glas
Budi uz nas, budi uz nas.
Sva nam se posveti,
A mi ćemo te voleti,
Školo naša, školo naša.
Vizija škole uredi
Želimo da postanemo škola u kojoj će fizičko vaspitanje, sportske aktivnosti, zdravstveno vaspitanje i vannastavne aktivnosti biti važni modeli ka ostvarenju društveno korisnih ličnosti. Kroz nastavu i sport, talentovanost učenika će se potvrditi, radne sposobnosti razvijati, humanost naglasiti, a emocionalna ravnoteža postići. Vodilja tog procesa su edukovani nastavnici.
Misija škole uredi
Osnovna škola „Veljko Vlahović„ je mala seoska škola čija je misija da podstiče kod učenika ljubav prema knjizi i sportu, da podstiče profesionalni razvoj nastavnika, da neguje prijatnu atmosferu u školi, da održava vezu između škole i okruženja.
Demografija uredi
U naselju Kruščić živi 1884 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (38,4 kod muškaraca i 42,7 kod žena). U naselju ima 773 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,04.
Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 6 | 8 | ||
| 80+ | 17 | 34 | ||
| 75—79 | 29 | 50 | ||
| 70—74 | 54 | 83 | ||
| 65—69 | 60 | 73 | ||
| 60—64 | 69 | 79 | ||
| 55—59 | 57 | 58 | ||
| 50—54 | 81 | 78 | ||
| 45—49 | 105 | 81 | ||
| 40—44 | 110 | 84 | ||
| 35—39 | 89 | 73 | ||
| 30—34 | 68 | 64 | ||
| 25—29 | 75 | 75 | ||
| 20—24 | 101 | 76 | ||
| 15—19 | 85 | 67 | ||
| 10—14 | 88 | 72 | ||
| 5—9 | 58 | 42 | ||
| 0—4 | 58 | 46 | ||
| Prosek : | 38,4 | 42,7 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 1.006 | 350 | 568 | 44 | 42 | 2 |
| Ženski | 983 | 210 | 561 | 171 | 39 | 2 |
| UKUPNO | 1.989 | 560 | 1.129 | 215 | 81 | 4 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 464 | 215 | 0 | 0 | 81 |
| Ženski | 249 | 115 | 0 | 0 | 37 |
| UKUPNO | 713 | 330 | 0 | 0 | 118 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 3 | 42 | 21 | 8 | 32 |
| Ženski | 0 | 0 | 33 | 9 | 2 |
| UKUPNO | 3 | 42 | 54 | 17 | 34 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 7 | 13 | 8 | 3 |
| Ženski | 0 | 2 | 6 | 17 | 17 |
| UKUPNO | 0 | 9 | 19 | 25 | 20 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 5 | 1 | 0 | 25 | |
| Ženski | 2 | 1 | 0 | 8 | |
| UKUPNO | 7 | 2 | 0 | 33 | |
Privreda uredi
Od privrednih kapaciteta u Kruščiću postoji živinarska farma i firma Copex, kao i nosioci razvoja uz neznatan broj zanatskih i trgovinskih radnji i ugostiteljskih objekata.
Ulice uredi
U Kruščiću postoje sledeće ulice:
- 1. Maj
- 7. Jula
- 22. oktobra
- Doža Đerđa (Dózsa György)
- Ise Sekickog
- Ive Lole Ribara
- Josipa Kramera
- Kamenka Rajića
- Lenjinova
- Maršala Tita
- Milana Grozdića
- Novaka Pejčića
- Panjkovićev salaš (Odžački put)
- Petefi Šandora (Petőfi Sándor)
- Preka
- Salaši
- Vinaji salaš (Krsturski put)
- Vladimira Nazora
- Vojvode Mišića (Klaonička)
Reference uredi
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Spoljašnje veze uredi
- Mesna zajednica Kruščić|Zvanična internet prezentacija
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
