Petar Pešić
Petar Pešić (Niš, 26. septembar 1871 — Beograd, 6. septembar 1944) bio je general srpske vojske, serdar crnogoske vojske a u vojsci Kraljevine Jugoslavije bio je armijski general. Tokom svoje vojne karijere bio je ministar vojni, načelnik generalštaba vojske Kraljevine Jugoslavije i senator.
| Petar Pešić | |
|---|---|
 Armijski general Petar Pešić kao ministar vojske i mornarice 1923. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 26. septembar 1871. |
| Mesto rođenja | Niš, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 6. septembar 1944. (72 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Okupirana Srbija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1894 — 1929. 1940 — 1941. |
| Čin |   Armijski general |
| Učešće u ratovima | Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat |
| Odlikovanja | Orden Karađorđeve zvezde |
.svg)
Biografija uredi
Rođen je 26. septembra 1871. godine u Nišu, od oca Todora, trgovca i majke Perside rođene Krajnalija. U vojsku je stupio 1889, kao pitomac 22. klase niže škole Vojne Akademije. Dalje školovanje je nastavio kao pitomac 5. klase više škole Vojne akademije. Po okončanju školovanja bio je na stažiranju u Francuskoj od 1900 do 1901. godine. Završio je i generalštabnu pripremu.[1]
Oženio se 1907. godine, Danicom, kćerkom generala Vasilija Mostića i Sofije. Imao je sestru Danicu i brata Jovana koji je bio oficir, pitomac 32. klase Vojne akademije (preminuo 1. marta 1913).[1]
Aktivna služba uredi
Po završetku školovanja 1892. godine, unapređen u čin artiljerijskog potporučnika i prvim rasporedom određen je 1894. za vodnika u artiljeriji. Izabran za ordnonasa komandanta Aktivne vojske, kralja Milana, 15. oktobra 1897. godine. Nakon odlaska kralja Milana sa položaja, nastavio službu kao ordonans oficir kralja Aleksandra Obrenovića od 29. jula do 7. decembra 1900. godine. Načelnik Štaba Moravske divizijske oblasti bio je od 1901 do 1903. godine. Dana 10. aprila 1903. godine, imenovan je za vršioca dužnosti komandanta 2. bataljona 7. pešadijskog puka da bi već 6. oktobra iste godine bio premešten za ađutanta načelnika Glavnog generalštaba. Za načelnika Štaba Timočke divizijske oblasti postavljen je 10. aprila 1904. godine, a nakon toga samo par meseci kasnije od 30. juna, postavljen je za komandanta 2. bataljona 20. pešadijskog puka. Pored redovne dužnosti bio je od 29. oktobra 1904. pomoćni profesor Taktike na Vojnoj akademiji. Punih osam godina (1904—1912) bio je član Centralnog komiteta za granične akcije. Dalje službovanje je nastavio kao Načelnik Štaba Dunavske divizijske oblasti i komandanta artiljerijskog bataljona. Na tom položaju proveo šest godina (1904—1910). U tom periodu pored redovnih dužnosti imenovan je 14. maja 1906. godine, za ordonansa princa Đorđa a 29. januara 1907. i za redovnog profesora Taktike na Vojnoj Akademiji da bih princa 1910. godine, nakon ovih dužnosti, postao komandant pešadijskog puka. Ađutant Glavnog inspektora vojske (Aleksandra) bio je od 3. marta 1911 — 1912. godine.[1][2]
Balkanski ratovi i Prvi svetski rat uredi
Tokom Balkanskih ratova imenovan pomoćnikom načelnika Štaba 1. armije. Septembra 1912. godine, upućen u Lucern da napravi ugovor vojnoj saradnji sa Crnom Gorom za rat protiv Turske. Maja 1913. godine, upućen u Grčku da sklopi vojnu konvenciju za rat protiv Bugarske a 10. septembra, poslat u Atinu na mesto vojnog izaslanika i na tom položaju se zadržao do 28. jula 1914. godine.
U Prvom svetskom ratu, poslat u Crnu Goru, i postavljen 29. jula 1914. za pomoćnika načelnika Štaba Crnogorske Vrhovne komande. Po ostavci generala Božidara Jankovića (20. aprila 1915), Vrhovna komanda postavlja pukovnika Pešića za načelnika štaba Crnogorske vrhovne komande i delegata srpske Vrhovne komande u Crnoj Gori. Na tom položaju ostaje do 20. januara 1916. godine, da bi nakon toga bio imenovan za pomoćnika načelnika Štaba Srpske Vrhovne komande. U tom periodu (od januara do februara) upućen za delegata u Šantij na Konferenciju delegata savezničkih vrhovnih komandi da izdestvuje da se srpska vojska preoruža i opremi.[1][2]
Služba u novonastaloj državi i politički angažman uredi
Nakon završetka rata, u periodu od januara do septembra, imenovan šefom vojne misije pri jugoslovenskoj delegaciji na Pariskoj mirovnoj konferenciji 1919. godine. Dana 20. septembra 1919. postavljen za zastupnika načelnika Štaba Vrhovne Komande, da bi od 6. maja 1920. godine, imenovan za pomoćnika i zastupnika načelnika Glavnog generalštaba. Dana 10. marta 1921. postavljen za komandanta Savske divizijske oblasti, potom 20. jula, premešten za pomoćnika komandanta IV armijske oblasti a 8. decembra iste godine, postao je načelnik Glavnog generalštaba. U Pašićevim vladama od 4. novembra 1922. do 30. jula 1924. godine, postavljen za Ministra vojske i mornarice. Nakon toga ponovo imenovan načelnikom Glavnog generalštaba i počasnim ađutantom kralja. Na tom položaju ostao je do 11. aprila 1929. godine kada je penzionisan.[1][2]
Poslanik u Belgiji, postao je 20. aprila 1929. godine a 4. aprila 1930. godine i poslanik u Čehoslovačkoj. Ponovo je 15. marta 1931. godine, vraćen za poslanika u Belgiji i na tom položaju je ostao do 28. februara 1935. godine. Nakon ovih funkcija ostao bez angažmana pune četiri godine. Kraljevski senator je postao 1939. godine. Reaktiviran iz penzije, 7. novembra 1940. godine i ponovo postavljen u vladi Cvetković-Maček za ministra vojske i mornarice. U toj vladi bio je zagovornik pristupanja Trojnom paktu. Vojnim pučem od 27. marta 1941. godine, smenjen sa položaja i ponovo penzionisan. Nakon Aprilskog rata, ostao pasivan politički i okupaciju proveo u Beogradu.[1][2]
Smrt i sahrana uredi
Zajedno sa suprugom poginuo 6. septembra 1944. godine, prilikom Američkog bombardovanja Beograda. Sahranjen je na Novom Groblju u Beogradu.[1][3]
Bibliografija uredi
- Rešavanje taktičkih zadataka, Beograd 1900.
- Elementi taktike i takičke radnje, 1904.
- Taktika konjice, 1906.
- Duh savremenog ratovanja, 1910.
- Srpska taktika, 1912.
- Taktika I i II, Beograd 1921.
- Solunski front i vojnopolitička akcija, Beograd 1921.
- Proboj Solunskog fronta, 1922.
- Naš rat sa Turcima 1876—1877. godine, 1925.
Oficirsko napredovanje uredi
Unapređen je u čin: potporučnika 1892; poručnika 1896; kapetana druge klase 1899; kapetana prve klase 1901; majora 1904; potpukovnika 1909; pukovnika 1913; generala 22. oktobra 1918 i armijskog generala 21. oktobra 1923.
Odlikovanja uredi
Odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima III i IV stepena, Ordenom belog orla IV stepena, Ordenom Svetog Save III stepena, Ordenom Takovskog krsta IV stepena a od inostranih se ističu francuski Orden Legije časti i ruski Orden Svetog Stanislava.[2]
Reference uredi
Literatura uredi
- Rastoder, Šerbo; Andrijašević, Živko M. (2006). Istorijski leksikon Crne Gore. Podgorica: Daily Press. ISBN 978-86-7706-165-4.
- Bjelajac, Mile (2004). Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918—1941. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije. ISBN 978-86-7005-039-6.
- Ivetić, Velimir (2000). Načelnici generalštaba 1876—2000. Beograd: NIC Vojska.
