Портал:Hrvatska/Članak meseca/Arhiva

Izabrane biografije

Januar

Rijeka

Rijeka (hrv. Rijeka, na drugim dijalektima hrvatskog jezika: Rika i Reka, sloven. Reka, ital. Fiume, mađ. Fiume, nem. Sankt Veit am Pflaumb) je treći po veličini grad u Hrvatskoj i administrativno središte Primorsko-goranske županije. U Rijeci živi 144.043 stanovnika. Sa okolinom koja obuhvata prostor bivše opštine Rijeka sa opštinama Viškovo, Čavle, Klana, Jelenje i Kostrena, i gradovima Kastav, Kraljevica i Bakar, Rijeka ima 191.647 stanovnika, dok u širem području grada živi 270.000 stanovnika (prema popisu stanovništva iz 2001. godine).

Grad se još u 19. veku zbog svog idealnog geografskog položaja i dubine mora u Riječkom zalivu, kao delu većeg Kvarnerskog zaliva Jadranskog mora, razvio u jednu od najvećih srednjoevropskih luka i moćno industrijsko središte. Danas je Rijeka najveća morska luka Hrvatske. Od industrijskih delatnosti veoma je razvijena brodogradnja. U gradu se nalaze dva velika brodogradilišta: 3. maj i Viktor Lenac. Rijeka je bila značajna i kao jedno od važnijih finansijskih središta bivše Jugoslavije.

U Rijeci se nalazi Hrvatsko narodno pozorište Ivan pl. Zajc sagrađeno 1885. i univerzitet u Rijeci, osnovano 1973.

dalje Arhiva

Februar

Položaj Dalmacije u Hrvatskoj

Dalmacija je istorijsko-geografski region na istočnoj obali Jadranskog mora, u Hrvatskoj, koja se proteže od ostrva Rab na severoistoku do ulaza u Bokokotorski zaliv na jugoistoku. Širina Dalmatinske Zagore, zaleđa Dalmacije, je u rasponu od 50 km na severu, ali se na jugu širina smanjuje na nekoliko kilometara.

Dalmacija je podeljena u četiri županije, a najvažniji gradovi regiona su Zadar, Šibenik, Split i Dubrovnik. Ostali veći gradovi u Dalmaciji su Biograd na Moru, Kaštela, Sinj, Solin, Omiš, Knin, Metković, Makarska, Trogir, Ploče, Trilj i Imotski.

Najveća dalmatinska ostrva su Dugi Otok, Ugljan, Pašman, Brač, Hvar, Korčula, Vis, Lastovo i Mljet. Najveće planine Dalmacije su Dinara, Mosor, Svilaja, Biokovo, Moseć i Kozjak. Reke Dalmacije su Zrmanja, Krka, Cetina i Neretva. U Dalmaciji se nalazi nekoliko nacionalnih parkova: kraški kanjon Paklenica, Kornatski arhipelag, slapovi Krke i ostrvo u ostrvu na Mljetu.

dalje

Mart

Trg bana Josipa Jelačića noću

Zagreb (hrv. Zagreb, mađ. Zágráb, nem. Agram) je glavni i po broju stanovnika najveći grad Republike Hrvatske. Izrastao je iz dva srednjovekovna naselja na susednim brdima, građanskog Gradeca i biskupskog Kaptola. Nalazi se na jugozapadnom rubu Panonske nizije na prosečnoj nadmorskoj visini od 122 m, podno južnih padina Medvednice, na levoj i desnoj obali reke Save. Položaj grada na mestu spajanja alpske, dinarske, jadranske i panonske regije omogućio je da Zagreb postane most između srednjoevropskog i jadranskog područja.

Godine 2006. u Zagrebu je živelo 784.900 stanovnika. U širem području grada živi oko 1,2 miliona ljudi. Kao najveći grad, Zagreb je kulturno, naučno, ekonomsko i administrativno središte Hrvatske. Zahvaljujući ulozi najvećeg saobraćajnog centra u Hrvatskoj, razvijenoj industriji sa dugom tradicijom i naučnim i istraživačkim ustanovama, Zagreb je ekonomski najrazvijeniji grad u Hrvatskoj.

dalje Arhiva

April

Pula iz vazduha

Pula (lat. Pietas Iulia, ital. Pola, sloven. Pulj, nem. Polei, istr. Pola) je najveći grad u Istarskoj županiji u Hrvatskoj. U Puli živi 58.594 stanovnika. Nalazi se na jugozapadnom delu istarskog poluostrva u dobro zaštićenom zalivu. Pula je administrativni centar Istre još od rimskog doba.

Iako su postojala i ranija naselja, prava istorija grada započinje s Rimljanima, pa se može reći da je područje grada u kontinuitetu naseljeno preko 2.000 godina. Kroz istoriju grad je menjao brojne vladare i doživljavao mnogobrojne uspone i padove. Moderni razvoj grada započinje u 19. veku kada Pula, radi prirodnih pogodnosti smeštaja u dobro zaštićenom i lako branjivom zalivu postaje glavna ratna luka Austrougarske Monarhije. U periodu od 1850. do 1910. stanovništvo Pule se sa oko nešto više od 1.000 povećalo na nešto više od 57.000 stanovnika. Uz demografski, grad doživljava urbani i industrijski razvoj. Propašću Monarhije započinje i demografski pad Pule, koji kulminira u prvim godinama nakon Drugog svetskog rata kada najveći broj etničkih Italijana, usled prisjedinjenja Istre s maticom napušta grad. U drugoj polovini 20. veka grad zahvaljujući dvije najvažnije privredne grane — brodogradnji i turizmu, doživljava novi napredak. Tek 1981. godine broj stanovnika biva izjednačen sa brojem stanovnika grada iz 1910.

Danas je Pula poznata je po svojoj blagoj klimi, mirnome moru i netaknutoj prirodi. Grad je uz brodogradnju i turizam poznat i po dugoj tradiciji vinarstva i ribarstva.

dalje Arhiva

Maj

Sisački Stari most, jedan od simbola grada.

Sisak je grad u središtu današnje Hrvatske. Sedište je Sisačko-moslovačke županije, a nalazi se na ušću Kupe, Save i Odre, 57 kilometara jugoistočno od Zagreba

Grad se nalazi na površini od 422,75 km², sa 35 samostalnih naselja na nadorskoj visini od 98 m. U Gradu Sisku živi 52.236 stanovnika (2001), od toga u samom Sisku živi 36.785 stanovnika.

Na području današnjeg grada postajala su naselja pre oko 2.000 godina.

Sisak je jedan od retkih gradova kod kojih uz kontinuitet trajanja naselja možemo pratiti i kontinuitet njegovog naziva: Segesta, Segestika (u vreme kada su grad naseljavali Japodi), Siscija (za vreme Rimskog carstva), Siscijum u ranom srednjem veku, Sissek, Sziszek (mađarsko ime u doba Austrougarske), pa sve do današnjeg naziva Sisak.

dalje Arhiva

Jun

Administrativna karta Šibensko-kninske županije.

Šibensko-kninska županija je jedna od 20 županija Republike Hrvatske. Nalazi se u središnjoj Dalmaciji, a njeno sedište je u Šibeniku. Ostala veća mesta su Knin, Drniš i Skradin. Administrativno se sastoji od 5 gradova i 15 opština, nastalih iz nekadašnjih velikih opština Šibenik, Knin i Drniš. U današnjim granicama Županija postoji od 1997. godine, te danas zauzima površinu od 2.994 km². Prema podacima iz 2001. godine u njoj je živeo 112.891 stanovnik, dok je na Popisu 2011. godine broj opao na 109.320 stanovnika.

Nalazi se na kraškom području, a u svom jadranskom delu, teritorijalno obuhvata 285 ostrva, ostrvaca i hridi. Uz to, i vrlo razvedenu obalu, kao i brojne kulturno-istorijske znamenitosti, Županija je jedno od vrlo razvijenih turističkih područja Hrvatske. Osim turizma, u plodnim kraškim poljima razvijena je i poljoprivreda, a u gradskim središtima i preduzetničkim zonama i industrija. U njoj se sa 1.831 m visine nalazi najviši vrh Hrvatske — Dinara, na istoimenoj planini, kao i nacionalni parkovi Kornati i Krka. Uz njih, područje Županije delomično zahvata i dva parka prirode Vransko jezero i Velebit.

dalje Arhiva

Jul

Požar u blizini Pule 2007.

Požari u Hrvatskoj 2007. godine predstavljaju niz požara, koji su pogodili priobalje Hrvatske tokom leta te godine. Nakon talasa vrućina tokom leta 2007., koji je zahvatio celi jug i istok Evrope, suša i jugo su pogodovali požarima, koji su se proširili širom Hrvatske. Uništili su veliki dio flore i faune: među žrtvama su bile i ptice, koje su izgorele u plamenu, jer nisu znale kako da izbegnu opasnost. Prema policijskim podacima, na priobalju je od 1. juna do 8. avgusta buknulo 750 požara, od čega 177 u Splitsko-dalmatinskoj županiji. Požarom je zahvaćena površina od 159.000 hektara. Policija je zbog požara podnela 18 kaznenih prijava i privela 12 osoba. Među privedenima je i neimenovani 56-godišnjak, koji se sumnjiči da je podmetnuo čak sedam požara te neki pastiri, koji su palili travu za ovce.

Nakon stradanja dvanaest vatrogasaca u požaru na Kornatima 30. avgusta, hrvatski premijer Ivo Sanader je proglasio dan žalosti u celoj zemlji.

Na videlo su izbile i otvorene kritike organizacije vatrogasne službe i neodgovornost državne uprave, ali i optužbe za slabu opremljenost, pošto je tada cela Hrvatska imala samo četiri kanadera, od kojih je jedan poslat u pomoć Grčkoj.

dalje Arhiva

Avgust

Portal:Hrvatska/Članak meseca avgust 2009.

Septembar

Portal:Hrvatska/Članak meseca septembar 2009.

Oktobar

Portal:Hrvatska/Članak meseca oktobar 2009.

Novembar

Portal:Hrvatska/Članak meseca novembar 2009.

Decembar

Pogled na Paklene otoke s Hvara

Pakleni otoci ili Paklinski otoci su srednjedalmatinski arhipelag od dvadesetak ostrva, ostrvaca i hridi koji se nalazi uz jugozapadnu obalu ostrva Hvar i pred ulazom u luku grada Hvara. Ime su dobili prema paklini — vrsti borove smole, koja se koristila u brodogradnji. Ostrva su građena od krečnjaka kredne starosti. Pružaju se paralelno sa reljefnim strukturama na ostrvu Hvar, od kojeg su odvojena Paklenim kanalom. Iako se na Svetom Klementu, najvećem ostrvu arhipelaga, nalaze tri naselja: Momića Polje, Vlaka i Palmižana, ona nemaju administrativni status naselja. Takođe, ostrva nemaju stalnih stanovnika. Od 1972. godine arhipelag je pod zaštitom države u kategoriji značajnog pejzaža. U uvali Palmižana na Svetom Klementu nalazi se istoimena ACI marina.

dalje Arhiva