Milun Minić
Milun Minić — Šumadinac (Preljina, kod Čačka, 31. mart 1906 – Ošljane, kod Knjaževca, 20. septembar 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| milun minić | |
|---|---|
 Milun Minić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 31. mart 1906. |
| Mesto rođenja | Preljina, kod Čačka, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 20. septembar 1942. (36 god.) |
| Mesto smrti | Ošljane, kod Knjaževca, Srbija |
| Profesija | pravnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | početka 1941. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 6. jula 1953. |
Biografija uredi
Rođen je 31. marta 1906. godine u selu Preljini, kod Čačka od oca Vladimira i majke Jelke. Poticao je iz imućne seljačke porodice. Zbog Prvog svetskog rata, osnovnu školu je završio tek u školskoj 1921/22. godini. Pošto je zbog okupacije izgubio nekoliko godina, odlučio se da gimnaziju polaže privatno. Maturirao je 1928. godine u Čačanskoj gimnaziji. Oslobođen je polaganja usmenog dela ispita zbog odličnog uspeha u osmom razredu i odlično urađenih pismenih zadataka na višem tečajnom ispitu.[1] Nakon toga se upisao na Pravni fakultet u Beogradu, gde je diplomirao 1933. godine.[2]
Nakon diplomiranja vratio se u rodni kraj. Zbog urođenog nedostatka — desna ruka mu je bila kraća od leve, bio je oslobođen od služenja vojske. Nakon nekoliko meseci od diplomiranja dobio je prvi službu — postao je pripravnik u Sreskom sudu u Gornjem Milanovcu.
Politički rad uredi
Još u toku studija, na Beogradskom univerzitetu, učestvovao je u revolucionarnom studentskom pokretu, ali nije bio član Komunističke partije. Nakon dolaska u Gornji Milanovac, povezao se sa ljudima iz opozicije, pa je u vreme majskih izbora 1935. godine agitovao i pozivao narod da glasa za listu Udružene opozicije.[2]
Zbog agitacije za listu Udružene opozicije, ali i svojih političkih stavova, vlasti su ga često premeštali iz jednog u drugo mesto. Službovao je u Kosovskoj Mitrovici, Guču, Čačku i drugim mestima. U vreme angažovanja Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) na sprovođenju politike narodnog fronta, Milun je počeo da stupa u kontakt sa istaknutim revolucionarima iz čačanskog kraja, a pre svega sa Milkom i Milošem Minićem. Preko njih je dobijao instrukcije za rad među ljudima.[2]
Zbog angažovanja na sprovođenju politike narodnog fronta, za koju je vlast znala sumnjala da je povezana s komunistima, Milun je ponovo bio premešten. Ovaj put dalje od rodnog kraja — u Knjaževac, u istočnoj Srbiji. Godine 1939. ponovo je bio premešten, ali u obližnje selo Andrejevac, gde je radio kao sudija Sreskog suda. Kao pošten sudija, veoma brzo je stekao simpatije među obližnjim stanovništvom. U novoj sredini, povezao se sa članovima Komunističke partije, a početkom 1941. godine je bio primljen u njeno članstvo.[2]
Nakon okupacije Jugoslavije, aprila 1941. godine, zajedno sa ostalim članovima KPJ i SKOJ-a, aktivno je radio na sakupljanju oružja i municije.
Dva dana nakon napada Nemačke na Sovjetski Savez, 22. juna 1941. godine, kao javno antifašistički orijentisan bio je uhapšen. Saslušavan je zato što je u selu Debelica 24. juna 1941. godine, nakon povratka iz sela Manjinca, govorio okupljenima da „ima boraca u šumi”, te da se svi moraju boriti protiv Nemaca.[3]
Bio je zatvoren u zgradi Sreskog suda u Andrejevcu, gde je pre rata radio, ali je uspeo da pobegne i prebaci se u Knjaževac, iskoristivši trenutno odsustvo pisara Jelena Mišića. Prvo je pobegao u Kraljevo Selo, a zatim preko Jelašnice u Knjaževac. Jedno vreme se krio na terenu Donjeg Zuniča, odakle je otišao u Radičevac, pa u Novo Korito. [4]
Kada je u blizini sela Štrbac 8. avgusta 1941. godine bio formiran Zaglavsko-timočki partizanski odred, bio je među njegovim prvim borcima.[2]
Iako sa kraćom desnom rukom, isticao se u svim akcijama Odreda. U noći 5/6. septembra 1941. godine, uz pomoć partizana Ace Đorđevića, usepo je da u selu Radičevac razoruža 24 žandarma. Ovu akciju je izveo veoma smišljeno — grupa žandara, među kojima i komandir žandarmerijske stanice je mislila da se ispred njih nalazi veća partizanska jedinica i predala se. Potom je Milun primorao komandira da ga vodi od zasede do zasede i tako je razoružao sve žandarme. O ovoj veoma uspešnoj akciji pisao je i „Bilten Glavnog štana NOPOJ” broj šest od 18. septembra 1941. godine, u odeljku pod nazivom „Borbe i akcije”:[2]
| „ | Partizan M. iz Knjaževačkog odreda, u izvršenju dobivenog zadatka, naišao je na više patrola u jačini od 24 žandarma i finansa. On se nije ni za trenutak zbunio, iako mu je pretila velika opasnost. Njegova jedina misao bila je — časno izvršiti dobiveni zadatak. I on ga je izvršio. Svojim odličnim držanjem i prisebnim snalaženjem, naš partizan M. pridobio je neke seljake na svoju stranu i, ne oklevajući, prešao u napad. Patrole su bile razoružane, žandarmi i finansi pobijeni, a partizanski odred pojačao je svoje naoružanje sa novim puškama, municijom i ostalom ratnom spremom. Partizan M. je primer hrabrosti i odlučnosti, prisebnosti i savesnog izvršavanja postavljenog mu zadatka. M. zaslužuje našu pohvalu.[5] | ” |
Ubrzo posle ove akcije, organizovao je i izveo još jedan podvig — sa dvojicom drugova izvršio je napad na Andrejevac, 8. septembra 1941. u kome se nalazio Sresko načelstvo Timočkog sreza. [6] Najpre su rasterali žandarme, a potom su spalili arhivu Sreskog načelstva i Poreske uprave i demolirali poštu. Ova i druge akcije, veoma su popularno odjeknule među narodom timočkog sreza. Sve više je rasla popularnost partizana, a posebno Miluna, koga su zvali „Šumadinac”. Zbog njegove aktivnosti i popularnosti, nemačka komanda u Zaječaru je izdala objavu kojom se traži 15 ljudi. Među njima je bilo i ime Miluna Minića, sudije iz Andrejevca. Na ovoj objavi, stajao je natpis — Ko jednu od gore navedenih osoba, živu ili mrtvu, preda Okružnoj komandaturi, dobiće nagradu od 5.000 do 10.000 dinara.[2]
Nakon ove objave, Milun je bio povučen sa ovog terena i prebačen na teren sela Donje Zuniče, Jelašnice i Jakovca. Odlukom Okružnog komiteta KPJ za Zaječar, 8. oktobra 1941. godine, od Boljevačkog i Zaglavsko-timočkog odreda formiran je Knjaževačko-boljevački partizanski odred, koji je imao tri čete. Milun je bio član Štaba odreda i komandovao je jednom četom. Sa ovim Odredom, Milun je učestvovao u akcijama — uništenja rudnika „Dobra sreća”, uništenju železničkog mosta na Grliškoj reci, uništenju železničkog mosta u selu Vratarnici, napadu na Andrejevac, napadu na rudnik „Podvis”, razbijanju četnika iznad sela Radičevac, razoružavanju finansa i drugo.[2]
Pogibija uredi
U toku leta 1942. godine, za vreme tzv. „Aćimovićeve ofanzive”, partizanska četa pod Milunovom komandom je vršila akcije na obroncima Stare planine. Krajem septembra 1942. godine, njegova četa je vršila napade na žandarmerijske stanice nedićeve Poljske straže. S tim ciljem, četa je u toku noći 19/20. septembra 1942. godine stigla u selo Ošljane, kod Knjaževca. Jedan pripadnik četnika Koste Pećanca, osujetio je partizanski napad i to dojavio komandiru žandarmerijske stanice. Nedićevci su spremno dočekali partizanski napad, pa je Milun već na samom početku napada bio teško ranjen. Ne mogavši da se dalje bori i videvši da je dalji napad uzaludan, naredio je povlačenje.[2]
U zoru 20. septembra 1942. godine, nedaleko od mesta gde je bio ranjen, Milun je kako ne bi pao živ neprijatelju u ruke, izvršio samoubistvo. Nedićevci nisu znali ko je bio ubijeni partizan, pa su njegovo telo odneli u Andrejevac i izložili ga u dvorištu seoske ambulante, gde su seljaci morali da dođu kako bi prepoznali poginulog partizanskog komandanta.[2]
Jula 1945. godine narod sela Andrejevca je na narodnom zboru doneo odluku da se ovo selo ponese naziv Minićevo u čast Miluna Minića.[2] Godine 1974. Minićevo i Preljina, rodno mesto Miluna Minića, su se pobratimili, a ta tradicija je opsatala do današnjih dana.[7] Njegovo ime danas nose ulice u Čačku, Zaječaru i Knjaževcu, kao i u selu Grljan.[8] U parku u centru Minićeva 1954. godine mu je podignuta spomen-bista.[9] U selu Ošljare, ne mestu gde je poginuo je podignut kameni-beleg.[10] Takođe, njegova spomen-bista nalazi se i u rodnoj Preljini. Ona je svečano otkrivena na Dan ustanka naroda Srbije 7. jula 1974. godine, a njen autor je vajar Živorad Maksimović.[11]
Ukazom predsednika Federtivne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 6. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]
U toku Narodnooslobodilačkog rata, poginuo je i Milunov rođeni brat Radoslav Rade Minić (1910—1943). On je živeo u Čačku, gde je radio kao obućar. Nakon oslobođenja Čačka, 1. oktobra 1941. godine, bio je član gradskog Narodnooslobodilačkog odbora. Kasnije se nalazio na dužnosti sekretara Okružnog komiteta KPJ za Čačak. Nedićevci su ga uhvatili 27. februara 1943. godine u selu Vapi, zajedno sa još četvoricom članova OK KPJ za Čačak, među kojima je bio i Momčilo Vilimanović. Nakon toga, oni su predati Nemcima i poslati u logor na Banjici. Radoslav je streljan 14. maja 1943. godine na stratištu u Jajincima.[12]
Reference uredi
- ^ Grupa autora (1967). Među prvima, knjiga 2; Rade Panajotović "Milun Minić Šumadinac". Zaječar: Novinska ustanova "Timok". str. 112.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k Narodni heroji Jugoslavije 1982, str. 561.
- ^ Grupa autora (1967). Među prvima, knjiga 2; Rade Panajotović "Milun Minić Šumadinac". Zaječar: Novinska ustanova "Timok". str. 116.
- ^ Grupa autora (1967). Među prvima, knjiga 2; Rade Panajotović "Milun Minić Šumadinac". Zaječar: Novinska ustanova "Timok". str. 117.
- ^ Zbornik NOR 1949, str. 65.
- ^ Grupa autora (1967). Među prvima, knjiga 2; Rade Panajotović "Milun Minić Šumadinac". Zaječar: Novinska ustanova "Timok". str. 121.
- ^ „Solarismedia Bor:Ovo je selo Miluna heroja”. Arhivirano iz originala 26. 04. 2018. g. Pristupljeno 21. 06. 2017.
- ^ planplus.rs
- ^ Popović 1981, str. 56.
- ^ Popović 1981, str. 57.
- ^ Popović 1981, str. 120.
- ^ Nedović 2009, str. 380.
Literatura uredi
- Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, tom II, knjiga I — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. Beograd: Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije. 1949.
- Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: Narodna armija.
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
- Nedović, Radisav S. (2009). Čačanski kraj u NOB 1941-1945. — Slobodari na stratištima. Čačak: Okružni i Opštinski odbori SUBNOR-a Čačka, Lučana i Gornjeg Milanovca.