20. avgust
датум
20. avgust (20.08) je 232. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (233. u prestupnoj godini) Do kraja godine ima još 133 dana.
Događaji
uredi| avgust | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
- 1741 — Ruski moreplovac danskog porekla Vitus Jonas Bering otkrio je Aljasku.
- 1872 — Prestao je da izlazi list „Danica“, najznačajniji književni časopis srpskog romantizma, koji je od februara 1860. tri puta mesečno štampan u Novom Sadu. List, koji je okupljao mlade srpske pesnike romantičare, Jakova Ignjatovića, Đuru Jakšića, Jovana Jovanovića Zmaja, Lazu Kostića, pokrenuo je i uređivao pisac i pravnik Đorđe Popović.
- 1884 — Nakon četiri godine gradnje, svečano je otvorena zgrada Beogradske železničke stanice sa koje je u narednim danima krenuo prvi voz tek izgrađenom prugom Beograd-Niš.
- 1907 — Počeo šahovski turnir u Karlsbadu (Karlove Vari), Češka.
- 1940 — U gradu Meksiku smrtno je ranjen ruski revolucionar jevrejskog porekla Lav Davidovič Bronštajn, poznat kao Lav Trocki, jedan od vođa Oktobarske revolucije. Ubistvo je planinarskim pijukom izvršio španski komunista Ramon Merkader, po Staljinovom nalogu. Trocki, koji je po dolasku Staljina na vlast bio njegov blizak saradnik, a potom žestok protivnik, podlegao je ranama narednog dana.
- 1944 — Crvena armija je pokrenula Jaši-Kišinjevsku operaciju protiv nemačko-rumunskih snaga, posle koje je Rumunija objavila rat Nemačkoj.
- 1945 — Indonezija je dobila nezavisnost.
- 1949 — Mađarska skupština prihvatila je sovjetski model državnog uređenja i promenila naziv države u Narodna Republika Mađarska.
- 1950 — U Dubrovniku (FNRJ) je otvorena 9. šahovska olimpijada. To je prva šahovska olimpijada koja je organizovana posle 11 godina pauze, nastale prvenstveno zbog Drugog svetskog rata, ali i kasnijih nesporazuma u Međunarodnoj šahovskoj organizaciji (FIDE) nastalih uglavnom iz političkih razloga, kao manifestacija blokovske podele i posledica Hladnog rata.
- 1960 — Sletanjem Sputnjika V u kom su letele keruše Belka i Strelka, 40 miševa i dva pacova je izvršeno prvo uspešno vraćanje živih bića iz orbite na Zemlju.
- 1968 — Trupe SSSR i drugih članica Varšavskog pakta ušle su u Čehoslovačku da bi onemogućile sprovođenje reformi Aleksandra Dupčeka ("Praško proleće").
- 1975 — SAD su lansirale iz Kejp Kanaverala svemirski brod „Viking I“ na Mars, gde je stigao u julu 1976.
- 1980 — Italijanski alpinista nemačkog porekla Rajnhold Mesner je prvi uspeo da se sam popne na najviši vrh sveta Mont Everest bez upotrebe kiseonika. Mesner je jedan od retkih alpinista koji je osvojio svih 14 vrhova viših od 8.000 m - koliko ih ukupno ima na svetu.
- 1988 — U Titogradu (Podgorici) i Kolašinu počeli su masovni mitinzi protiv tadašnjeg komunističkog rukovodstva Crne Gore. Narednih meseci masovni protesti zahvatili su celu republiku, partijsko i republičko rukovodstvo podnelo je ostavke u januaru 1989, a na vlast su došli Momir Bulatović, Milo Đukanović i Svetozar Marović.
- Stupio je na snagu sporazum o prestanku osmogodišnjeg rata između Irana i Iraka, koji su posrednici UN postigli sa zaraćenim stranama 8. avgusta.
- 1991 — Više od 100.000 ljudi se okupilo ispred zgrade Vrhovnog sovjeta SSSR u znak protesta protiv državnog udara čiji je cilj bio da se zbaci predsednik Mihail Gorbačov. U Moskvi je uveden policijski čas, Boris Jeljcin ukazom je preuzeo komandu nad oružanim snagama SSSR lociranim u Rusiji.
- 1991 — Estonija je proglasila nezavisnost od Sovjetskog Saveza.
- 1994 — Na Palama, Republika Srpska i Republika Srpska Krajina proglasile su ujedinjenje i usvojile dokument o prisajedinjenju SR Jugoslaviji.
- 1996 — Ruske trupe opkolile su Grozni, hiljade izbeglica napustile su glavni grad Čečenije. Rat u Čečeniji počeo je u decembru 1994. kada je Boris Jeljcin poslao trupe da uguše pokret za nezavisnost republike u sastavu Ruske Federacije.
- U udesu transportnog aviona „Iljušin 76“ ruske kompanije „Sper erlajns“ blizu piste beogradskog aerodroma u Surčinu, poginulo je svih 12 ljudi u letelici. Prethodno je avion, koji je iz Beograda poleteo ka Malti, zbog otkazivanja navigacione opreme i sistema radio veza, kružio nad gradom oko tri sata, pokušavajući da se oslobodi goriva, ali je prilikom prinudnog sletanja promašio pistu.
- 1998 — SAD su bombardovale jednu fabriku u Sudanu i nekoliko poligona za vojnu obuku u Avganistanu, tvrdeći da su mete povezane sa terorističkim napadima na ambasade SAD u Keniji i Tanzaniji 13 dana ranije u kojima je poginulo najmanje 226 ljudi.
- 2000 — Lider pokreta za nezavisnost Istočnog Timora, Hose Aleksandar Gusmao predao je komandu nad gerilskom armijom, nakon čega će svoju moć jačati sa pozicije civilnog političara.
- 2001 — Džinovska panda u istraživačkom centru u Sečuanu u Kini, rodila je blizance, što je drugi par blizanaca u ovoj godini u okviru kineskog državnog programa za očuvanje i uzgajanje pandi.
Rođenja
uredi- 1847 — Boleslav Prus, poljski književnik i novinar. (prem. 1912)
- 1860 — Remon Poenkare, francuski političar, predsednik Francuske (1913—1920). (prem. 1934)
- 1873 — Gotlib Elijel Sarinen, finsko-američki arhitekta. (prem. 1950)
- 1877 — Jovan Skerlić, srpski književni kritičar i istoričar književnosti. (prem. 1914)
- 1896 — Đorđe Roš, bio je srpski oficir. (prem. 1977)
- 1887 — Georgij Vernadski, rusko-američki istoričar. (prem. 1973)
- 1890 — Hauard Filips Lavkraft, američki pisac, poznat po delima horora, fantastike i naučne fantastike. (prem. 1937)
- 1901 — Salvatore Kvazimodo, italijanski pesnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1959). (prem. 1968)
- 1922 — Bogdan Bogdanović, srpski arhitekta, graditelj, umetnik, filozof i pedagog, gradonačelnik Beograda (1982—1986). (prem. 2010)
- 1929 — Miodrag Radovanović, srpski glumac. (prem. 2019)
- 1933 — Predrag Milinković, srpski glumac. (prem. 1998)
- 1934 — Fredi Perlman, češko-američki anarhista, pisac, teoretičar i muzičar. (prem. 1985)
- 1937 — Andrej Končalovski, ruski reditelj, scenarista i producent.
- 1941 — Slobodan Milošević, srpski političar i pravnik, predsednik Srbije (1989—1997) i Predsednik Srbije i Crne Gore (1997—2000). (prem. 2006)
- 1941 — Stevan Ostojić, srpski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2022)
- 1943 — Silvester Makoj, škotski glumac.
- 1943 — Dragan Nikolić, srpski glumac. (prem. 2016)
- 1944 — Radživ Gandi, indijski političar, premijer Indije (1984—1989). (prem. 1991)
- 1947 — Rej Vajz, američki glumac.
- 1948 — Džon Nobl, australijski glumac.
- 1948 — Robert Plant, engleski muzičar, najpoznatiji kao pevač grupe Led Zeppelin.
- 1949— Patrik Kilpatrik, američki glumac.
- 1949 — Fil Lajnot, irski muzičar, najpoznatiji kao suosnivač, glavni vokal i basista grupe Thin Lizzy. (prem. 1986)
- 1956 — Džoun Alen, američka glumica.
- 1958 — Dejvid O. Rasel, američki reditelj, scenarista i producent.
- 1961 — Emir Hadžihafizbegović, bosanskohercegovački glumac.
- 1964 — Dino Dvornik, hrvatski muzičar, muzički producent i glumac. (prem. 2008)
- 1966 — Dajmbeg Darel, američki muzičar, najpoznatiji kao gitarista grupe Pantera. (prem. 2004)
- 1970 — Danijela Ilić, srpska košarkašica i košarkaška trenerkinja.
- 1974 — Ejmi Adams, američka glumica.
- 1981 — Ben Barns, engleski glumac i pevač.
- 1982 — Nikola Lepojević, srpski košarkaš.
- 1983 — Endru Garfild, američko-britanski glumac.
- 1983 — Jurij Žirkov, ruski fudbaler.
- 1985 — Alvaro Negredo, španski fudbaler.
- 1991 — Marko Đoković, srpski teniser.
- 1992 — Demi Lovato, američka muzičarka i glumica.
- 1996 — Stefan Lazarević, srpski košarkaš.
- 1999 — Džo Vilok, engleski fudbaler.
Smrti
uredi- 1854 — Fridrih fon Šeling, nemački filozof. (rođ. 1775)
- 1961 — Persi Vilijams Bridžman, američki fizičar. (rođ. 1882)
- 1978 — Miodrag Borisavljević, srpski pisac. (rođ. 1893)
- 1994 — Aleksandar Petrović, jugoslovenski reditelj. (rođ. 1929)
- 1999 — Raisa Gorbačov, supruga poslednjeg lidera SSSR Mihaila Gorbačova. (rođ. 1932)
- 2020 — Zoran Miljković, jugoslovenski i srpski glumac (rođ. 1947)
