Ratko Sofijanić

Ratko Sofijanić (Dubrava, kod Ivanjice, 4. mart 1915 — Beograd, 21. avgust 1968), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

ratko sofijanić
Ratko Sofijanić
Lični podaci
Datum rođenja	(1915-03-04)4. mart 1915.
Mesto rođenja	Dubrava, kod Ivanjice, Kraljevina Srbija
Datum smrti	21. avgust 1968.(1968-08-21) (53 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član KPJ od	1. septembra 1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1968.
Čin	general-pukovnik
U toku NOB	komandant Druge proleterske udarne brigade
Heroj
Narodni heroj od	21. decembra 1951.
Odlikovanja

Biografija

Rođen je 4. marta 1915. godine u selu Dubravi, kod Ivanjice. Potiče iz siromašne seljačke porodice. Posle završetka osnovne škole, učio je krojački zanat do 1933. godine. Potom je radio kao pomoćni krojački radnik u Čačku i Ivanjici.

Još u toku učenja zanata, najpre kao šegrt, a kasnije kao kalfa, došao je do prvih saznanja o radničkom pokretu. Učestvovao je u radu organizacija Ujedinjenog radničkog sindikalnog saveza Jugoslavije (URSSJ), kao i njenim akcijama. Takođe je učestvovao i u štrajkovima i demonstracijama, u kojima se radnička klasa borila za svoja politička i ekonomska prava. Godine 1939. je bio uhapšen, zbog učešća u demonstracijama.

Narodnooslobodilačka borba

Aprilski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine su ga zatekli u rodnom mestu. Tu se povezao sa članovima Komunističke partije i aktivno učestvovao u organizovanju oružanog ustanka. Početkom jula stupio je u Moravičku četu Užičkog partizanskog odreda „Dimitrije Tucović“. Pošto se kao hrabar i odlučan borac isticao u prvim akcijama, 1. septembra 1941. je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), a ubrzo potom je postavljen i za komandira čete.

Sa svojom četom učestvovao je u borbama za oslobođenje Arilja, Bajine Bašte, Višegrada, Ivanjice, Čajetine, Požege, Užica i Kosjerića, kao i u borbama sa Italijanima kod Vardišta, sa ustašama kod Višegrada i sa četnicima na prilazima Užicu. U toku povlačenja partizanskih snaga iz oslobođenog Užica, krajem novembra, sa svojom četom štitio je kod Čajetine i na Zlatiboru povlačenje Vrhovnog štaba, Centralne bolnice i zbega. Posle povlačenja u Sandžak, učestvovao je u oslobođenju Nove Varoši.

Početkom 1942. godine, prilikom reorganizacije partizanskih odreda iz zapadne Srbije, postavljen je za komandanta bataljona. Kada je njegov bataljon 1. marta 1942. godine u Čajniču uključen u sastav tada formirane Druge proleterske udarne brigade, Ratko je postavljen za njenog prvog komandanta. Ovo je za njega bila velika čast, jer se tada u brigadi nalazio veliki broj starijih rukovodilaca, kao i španskih boraca.

Pod njegovom komandom i neposrednom komandom Vrhovnog štaba, brigada je marta 1942. godine oslobodila više mesta u istočnoj Bosni — Borike, Vlasenicu, Bratunac i Srebrenicu. Potom je brigada, pod njegovom komandom učestvovala u borbama tokom Treće neprijateljske ofanzive, kao i u pohodu u Bosansku krajinu. Tokom pohoda u zapadnu Bosnu, brigada se naročito istakla u borbama kod Donjeg Vakufa, Bugojna, Kupresa, Mrkonjić Grada, kao oslobađanju Jajca i Bosanskog Grahova.

Januara 1943. godine, u toku Četvrte neprijateljske ofanzive, Ratko je postavljen za obaveštajnog oficira Druge proleterske divizije. Ubrzo potom je u februaru prebačen u Drugu dalmatinsku brigadu, gde je obavljao dužnost zamenika komandanta brigade. Posebno se istakao u borbama tokom Pete neprijateljske ofanzive, juna 1943. godine. Prilikom pokušaja Glavne operativne grupe i Vrhovnog štaba da se probiju kroz obruč na Sutjesci, Druga dalmatinska brigada je imala zadatak da im na položaju Barama štiti odstupnicu. Ratko se tada, zajedno sa komandantom brigade Ljubom Vučkovićem, nalazio u prvim borbenim redovima. U ovoj izuzetno teškoj borbi, stradao je veliki broj boraca.

Avgusta 1944. godine postavljen je za komandanta 24. srpske divizije, koja se pod njegovom komandom naročito istakla u borbama za oslobođenje Lebana, Vladičinog Hana i Surdulice, kao i u razbijanju Sedme SS divizije „Princ Eugen“ između Niša i Prokuplja. Izvesno vreme se nalazio i na dužnosti komandanta 22. srpske divizije.

Posleratni period

Krajem 1944. godine, zajedno sa većom grupom oficira NOVJ, upućen je na školovanje u Sovjetski Savez. Tamo je 1945. godine završio Višu vojnu akademiju „Vorošilov“, a 1953. u Jugoslaviji i Višu vojnu akademiju JNA. U Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA) obavljao je dužnosti komandanta korpusa, komandanta armije i komandanta Graničnih jedinica. Imao je čin general-pukovnika JNA, a prvi oficirski čin — čin majora dobio je 1. maja 1943. godine, Ukazom Vrhovnog štaba NOV i POJ.

Od Drugog zasedanja AVNOJ-a, novembra 1943. godine, bio je njegov većnik, a potom i poslanik Narodne skupštine FNRJ u dva mandata.

Prilikom službenog puta u Ohridu, gde se u svojstvu komandanta nalazio u obilasku graničnih jedinica, mu je pozlilo i odmah je prebačen u Beograd. Preminuo je 21. avgusta 1968. godine. Sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden ratne zastave, Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden narodne armije sa lovorovim vencem, Orden za vojne zasluge sa velikom zvezdom, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom i Orden za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 21. decembra 1951. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga osma). Beograd 1974. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.