Branko Dude (Solin, kod Splita, 7. avgust 1913Rijeka, jul 1997), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.

branko dude
Branko Dude
Lični podaci
Datum rođenja(1913-08-07)7. avgust 1913.
Mesto rođenjaSolin, kod Splita, Austrougarska
Datum smrtijul 1997.(1997-07-00) (83 god.)
Mesto smrtiRijeka, Hrvatska
Profesijavojno lice
Delovanje
Član KPJ odfebruara 1942.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska narodna armija
19411965.
Čingeneral-pukovnik
Heroj
Narodni heroj od20. decembra 1951.

Odlikovanja
Orden narodnog heroja Orden ratne zastave Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom
Orden za hrabrost Orden partizanske zvezde sa puškama Partizanska spomenica 1941.

Biografija

uredi

Rođen je 7. avgusta 1913. godine u Solinu, u seljačkoj porodici. Osnovnu školu završio je u Solinu, a jedan razred gimnazije u Splitu. Od 1933. do 1936. godine, radio je u fabrici cementa u Solinu, a kasnije u Novom Sadu i Beogradu. Nakon kapitulacije Jugoslavije 1941, vratio se u Solin i uključio u rad sa simpatizerima Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) na prikupljanju oružja i municije.

U Solinski partizanski odred stupio je 11. avgusta 1941. godine. Kao borac odreda, a kasnije desetar, učestvovao je u mnogim diverzantskim akcijama koje je izvodio odred oko Solina i Kaštela, sve do 20. novembra, kada su ga prilikom jedne racije u Solinu uhapsili italijanski fašisti. U nedostatku dokaza, pušten je iz splitskog zatvora 22. februara 1942. godine. U isto vreme primljen je za člana Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

Nakon izlaska iz zatvora, stupio je u Solinsku partizansku četu, gde je ostao do sredine juna, a zatim je otišao u Dinarski partizanski odred za zamenika političkog komesara bataljona. Ubrzo je u odredu postao komandant bataljona, ali je sa te dužnosti, 15. avgusta, premešten za zamenika komandanta Srednjedalmatinskog partizanskog odreda. Kada je 6. septembra 1942. godine formirana Prva dalmatinska brigada, u njen sastav ušao je i Srednjedalmatinski odred, pa je Branko postavljen za komandanta bataljona u brigadi. Branko se sa svojim bataljonom istakao u mnogim borbama protiv ustaša i domobrana kod Sinja i protiv italijanskih fašista kod Tomislavgrada i Livna. Dana 22. novembra, postao je komandant novoformirane Treće dalmatinske brigade.

U Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi, Branko se sa svojom brigadom istakao u borbama kod Imotskog, Posušja, Širokog Brijega, zatim sa Četvrtom dalmatinskom brigadom na Čvrsnici, kada su četnici sprečeni da se probiju u Jablanicu i ugroze ranjenike u dolini Rame. Teške borbe vodila je njegova brigada i u Petoj neprijateljskoj ofanzivi u Sandžaku i Crnoj Gori. Rasformirana je 6. juna 1943. godine. Tada je Dude postavljen za komandanta bataljona u Drugoj dalmatinskoj brigadi. Na toj dužnosti ostao je sve do avgusta 1943. godine, kada je vraćen u Dalmaciju. Sredinom septembra postavljen je za komandanta novoformirane Devete dalmatinske brigade Dvadesete dalmatinske divizije.

Štab Osmog dalmatinskog korpusa ubrzo je Branka, 24. novembra 1943. godine, postavio za komandanta Grupe srednjedalmatinskih odreda, u čijem su se sastavu borila četiri odreda. Jedinicom je rukovodio do avgusta 1944. godine, kada je postavljen za načelnika Štaba Dvadesete divizije, a od februara 1945. godine za zamenika komandanta divizije. U međuvremenu se nalazio u Oficirskoj školi pri Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije. Prilikom desanta na Drvar učestvovao je u borbama protiv nemačkih padobranaca. U znak priznanja za pokazanu hrabrost, dobio je od vrhovnog komandanta Josipa Broza Tita pištolj na poklon. Učestvovao je i u završnim operacijama za oslobođenje, u borbama za Knin, kroz Liku, Hrvatsko primorje i Trst. Više je puta u toku rata bio pohvaljen od Vrhovnog štaba i Glavnog štaba Hrvatske.

Posle rata nalazio se visokim položajima u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA), od komandanta milicije Narodne Republike Hrvatske do komandanta divizije. U posleratnom periodu završio je i Višu vojnu akademiju „Frunze“ u Sovjetskom Savezu. Penzionisan je u činu general-pukovnika JNA, 1965. godine. Posle penzionisanja, aktivno se uključio u rad raznih društveno-političkih i sportskih organizacija.

Umro je jula 1997. godine.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden ratne zastave, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem, Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom, Orden za hrabrost i Orden partizanske zvezde sa puškama. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.

Literatura

uredi