Dragiša Ivanović
Dragiša Ivanović (Sjenice, kod Podgorice, 9. oktobar 1914 — Beograd, 27. septembar 2001) bio je inženjer elektromašinske tehnike, profesor, rektor Beogradskog univerziteta, učesnik Aprilskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije, SR Srbije i SR Crne Gore, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije.
| dragiša ivanović | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dragiša Ivanović | |||||||
| Lični podaci | |||||||
| Datum rođenja | 9. oktobar 1914. | ||||||
| Mesto rođenja | Sjenice, kod Podgorice, Kraljevina Crna Gora | ||||||
| Datum smrti | 27. septembar 2001. (86 god.) | ||||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, SR Jugoslavija | ||||||
| Profesija | elektromašinski inženjer, univerzitetski profesor, društveno-politički radnik | ||||||
| Porodica | |||||||
| Supružnik | Vjera Ivanović | ||||||
| Delovanje | |||||||
| Član KPJ od | maja 1941. | ||||||
| Učešće u ratovima | Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba | ||||||
| Služba | Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1946. | ||||||
| Čin | pukovnik u rezervi | ||||||
| U toku NOB | politički komesar Pete crnogorske brigade | ||||||
| Rektor Univerziteta u Beogradu | |||||||
| Period | 1967 — 1971. | ||||||
| Prethodnik | Božidar Đorđević | ||||||
| Naslednik | Jovan Gligorijević | ||||||
| Heroj | |||||||
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. | ||||||
| Odlikovanja |
| ||||||
Biografija uredi
Rođen je 9. oktobra 1914. godine u selu Sjenice, kod Podgorice. Osnovnu školu završio je u Medunu i Podgorici, a gimnaziju u Podgorici. Na Beogradskom univerzitetu završio je elektromašinsku tehniku, a potom je neko vreme studirao filozofiju.
Po dolasku na Univerzitet, uključio se u revolucionarni studentski pokret. Učestvovao je u mnogim akcijama, štrajkovima i demonstracijama. Bio je predsednik Udruženja studenata mašinske elektrotehnike. Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) postao je 1934. godine.
Godine 1934, policija je Dragišu, zajedno sa 44 aktivista revolucionara, zatočila u koncentracionom logoru kod Višegrada. Po kazni je 1939. godine upućen u vojsku, iako je još uvek studirao. I umesto u Školu rezervnih oficira, bio je upućen u trupe. Aprilski rat ga je zatekao na Skadarskom frontu.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Nakon kapitulacije Jugoslavije, vratio se u Podgoricu i uključio u revolucionarnu aktivnost. Maja 1941. godine, postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Početkom jula, po odluci Mesnog komiteta KPJ Podgorica, bio je upućen u Kuče kako bi učestvovao u pripremama za oružani ustanak, proglašen posle napada na SSSR. Kao komesar gerilskih odreda Kuča, aktivno je učestvovao u Trinaestojulskom ustanku.
U jesen 1941, bio je izabran za političkog komesara bataljona „Marko Miljanov“, koji je vodio borbe u Kučima i delom snaga učestvovao u borbi na Jelinom Dubu u Bratonožićima, 18. oktobra 1941. godine. Februara 1942, bio je imenovan za političkog komesara Zetskog partizanskog odreda. Kratko vreme bio je politički komesar Prvog crnogorskog omladinskog bataljona. Od sredine aprila do juna 1942. godine, ponovo je bio komesar Zetskog odreda. Učestvovao je u brojnim borbama i okršajima Zetskog odreda oko Podgorice, Danilovgrada, na Morači, na sektoru Nikšića i u Pivi.
Nakon formiranja Pete crnogorske brigade, Dragiša je bio imenovan za političkog komesara njenog Četvrtog bataljona. S brigadom je učestvovao u borbama na tromeđi Crne Gore, Bosne i Hercegovine, na Zelengori, Mrčinu, u rejonu Sutjeske i u proboju Pete crnogorske brigade od Sutjeske do Prozora od 22. jula do 2. avgusta 1942. godine. Kraće vreme bio je politički komesar Četvrtog bataljona Prve proleterske brigade.
Od novembra 1942. do novembra 1943. godine, bio je politički komesar Pete proleterske brigade, čiji je komandant bio Sava Kovačević. Sa brigadom je učestvovao u borbama u dolini Vrbasa i centralnoj Bosni krajem januara 1943, u bici na Neretvi i na Sutjesci. Posle Pete neprijateljske ofanzive, učestvovao je u razbijanju četnika u istočnoj Bosni i Crnoj Gori i u stvaranju slobodne teritorije.
Novembra 1943. godine, bio je imenovan za političkog komesara 29. hercegovačke divizije, čiji je komandant bio Vlado Šegrt. Avgusta 1944, Ivanović je bio imenovan za političkog komesara Mornarice NOV Jugoslavije. Tada je učestvovao u brojnim desantima i drugim poduhvatima na ostrvima, kao i u operacijama za konačno oslobođenje Jugoslavije, poput Riječke i Tršćanske operacije.
Posleratni period uredi
Početkom 1946. godine, po odobrenju Ministarstva narodne odbrane, konkurisao je za docenta na Tehničkom fakultetu u Beogradu, a potom je demobilisan. Od tada je stalno radio na Tehničkom fakultetu. Doktorirao je 1955, a za redovnog profesora na Beogradskom univerzitetu bio je izabran 1963. godine.
Pored naučnog i pedagoškog rada, obavljao je i društvene funkcije. Bio je član Univerzitetskog komiteta Saveza komunista Srbije i član Centralnog komiteta SK Srbije, od 1959. do 1964. godine. Dva mandata, 9 godina, bio je poslanik Prosvetno-kulturnog veća Savezne skupštine SFRJ.
Bio je dekan Elektrotehničkog fakulteta, od 1959. do 1962. i rektor Beogradskog univerziteta, od školske godine 1967/'68. do 1970/'71, redovni profesor Univerziteta, član Naučnog društva SR Crne Gore i ostalo.
Velika popularnost koju je uživao među studentima mu je znatno opala tokom junskih demonstracija 1968, koje su ga zatekle u Istočnoj Nemačkoj i kada nije prekinuo posetu i vratio se, na poziv studenata, „da ih povede“.
Za redovnog člana Društva za nauku i umjetnost Crne Gore bio je izabran 1973. godine, a za redovnog člana Crnogorske akademije nauka i umjetnosti 1983. godine. Bio je dopisni član Akademije nauka i umetnosti Kosova, Naučnog društva Srbije i Njujorške akademije. Dobitnik je Nagrade AVNOJ-a.
Penzionisan je kao redovni profesor Univerziteta, 1983. godine.
Umro je 27. septembra 2001. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.
Stručni rad i odlikovanja uredi
Dr Dragiša Ivanović dao je velik broj naučnih radova iz oblasti teorijske fizike, teorijske elektronike i filozofskih problema fizike, koji su objavljeni u jugoslovenskim i stranim časopisima.
Autor je više naučnih dela: „Teorija kretanja neutrona kroz smesu elemenata“ (doktorska disertacija), „O teoriji relativnosti“ (1962. dobio Oktobarsku nagradu Beograda), „Kvantna mehanika“, „Mehanizam i energetizam“, „O prostoru i vremenu“, „O nekim idejnim problemima fizike“, „Geneza i priroda kvanta“, „O Borovom principu komplementarnosti“ i ostalo.
Bio je autor ili koautor velikog broja univerzitetskih udžbenika i udžbenika za srednje škole. Jedan je od osnivača i urednika više naučnih časopisa.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941, Ordena junaka socijalističkog rada, Ordena Republike sa zlatnim vencem i ostalih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
