4. februar
датум
4. februar je trideset peti dan u godini u Gregorijanskom kalendaru. 330 dana (331 u prestupnim godinama) ostaje u godini posle ovog dana.
Događaji
uredi| februar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | ||
- 960 — Car Taizu je započeo svoju vladavinu u Kini, čime je počela vladavina dinastije Sung.
- 1194 — Nemački kralj Hajnrih VI oslobodio, uz veliku otkupninu, engleskog kralja Ričarda I Lavlje Srce, kojeg je na povratku iz Krstaškog rata 1192. zarobio austrijski vojvoda Leopold V.
- 1536 — Francuski kralj Fransoa I ušao je u savez s turskim sultanom Sulejmanom I da bi se suprotstavio Habzburgovcima.
- 1783 — Velika Britanija je u Parizu potpisala sporazum o priznanju SAD, čime je okončan osmogodišnji Američki rat za nezavisnost.
- 1789 — Za prvog predsednika SAD izabran je Džordž Vašington, koji je u ratu za nezavisnost od Velike Britanije (1775—1783) komandovao vojskom kolonista.
- 1804 — Dahije su u Seči knezova pogubile nekoliko najistaknutijih srpskih narodnih glavara, što je bio neposredni povod za izbijanje Prvog srpskog ustanka.
- 1846 — Prvi mormonski pioniri su započeli svoj egzodus iz Novua u Ilinoisu na zapad prema dolini Solt Lejk.
- 1861 — Delegati šest odmetnutih američkih država su se u Montgomeriju obrazovali Konfederativne Američke Države.
- 1899 — Počeo je Filipinsko-američki rat kada je američki vojnik, koji je imao naređenje da drži pobunjenike podalje od logora svoje jedinice, pucao na filiponskog vojnika u Manili.
- 1904 — Japanska ratna mornarica je blokirala rusku dalekoistočnu luku Port Artur.
- 1938 — Adolf Hitler je preuzeo resor ministra rata nacističke Nemačke, a za šefa diplomatije je imenovao Joahima fon Ribentropa.
- 1945 — Čerčil, Ruzvelt i Staljin su se sastali na Krimskoj konferenciji u Jalti da bi se dogovorili o akcijama za završetak Drugog svetskog rata i planovima u posleratnom periodu.
- 1961 — U Angoli je počeo ustanak protiv portugalske kolonijalne vlasti. Oslobodilački rat okončan je 1974, a u oktobru 1975. Angola je stekla nezavisnost.
- 1966 — Prilikom pada japanskog putničkog aviona Boing 727 u Tokijski zaliv, poginula su 133 putnika i člana posade.
- 1972 — Velika Britanija i devet drugih zemalja priznalo je Istočni Pakistan kao nezavisnu državu Bangladeš.
- 1974 — Grenada je stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta.
- 1976 —
- 1990 — U terorističkom napadu iz zasede na autobus sa izraelskim turistima u Egiptu poginulo je devet turista i dva egipatska policajca, a 20 osoba je ranjeno.
- 1992 — Venecuelanski oficir Ugo Čavez je izvršio neuspešan državni udar protiv vlade predsednika Karlosa Andresa Pereza.
- 1994 — Tokom bosanskog rata u sarajevskom predgrađu Dobrinja devet ljudi je poginulo i 15 ranjeno od artiljerijske granate. Među nastradalima, koji su čekali u redu za humanitarnu pomoć, bilo je i troje dece.
- 1997 — U snažnoj oluji sudarila su se dva vojna izraelska transportna helikoptera tipa "CX-53 Sikorski" koji su prevozili elitne jedinice. Poginula su 73 vojnika.
- 1998 — U zemljotresu koji je pogodio oblast Rustaka u severnoj avganistanskoj provinciji Tahar poginulo je najmanje 4.500 ljudi.
- 2000 — Formiranje nove austrijske koalicione vlade sa ekstremno desničarskom Slobodarskom strankom Jerga Hajdera izazvalo je proteste u Beču i drugim mestima u Austriji. Izraelski ambasador napustio je Beč, a Evropska unija je uvela političke sankcije Austriji.
- 2003 — Oba veća jugoslovenskog parlamenta izglasali su Ustavnu povelju i Zakon o njenom sprovođenju, čime je prestala da postoji Savezna Republika Jugoslavija. Nova država dobila je ime Državna zajednica Srbija i Crna Gora.
- 2004 — Četiri studenta Harvarda su osnovala društvenu mrežu Fejsbuk iz svoje sobe u studentskom domu.
- 2006 —
- Nekoliko hiljada ljudi, ogorčeni zbog objavljivanja karikatura Muhameda u danskim novinama, spalili su ambasade Danske i Norveške u Damasku u Siriji.
- Danski premijer Anders Fog Rasmusen obratio se putem arapske televizijske stanice Al-Arabija stanovnicima islamskih zemalja povodom spornih karikatura poslanika Muhameda koje su objavljene u jednim danskim novinama.
- Međunarodna atomska organizacija (IAA) odlučila da prijavi Iran Veću sigurnosti zbog navodne namere proizvodnje nuklearnog oružja.
- Otvorene 20. Zimske olimpijske igre u italijanskom gradu Torinu. Trajale su do 26. februara, a takmičilo se oko dve i po hiljade sportista iz 80 zemalja.
Rođenja
uredi- 1688 — Pjer Marivo, francuski književnik. (prem. 1763)[1]
- 1746 — Tadeuš Košćuško, poljski nacionalni junak. (prem. 1817)[2]
- 1815 — Josip Juraj Štrosmajer, hrvatski biskup, političar, kulturni delatnik i pisac. (prem. 1905)[3]
- 1871 — Fridrih Ebert, nemački političar. (prem. 1925)[4]
- 1872 — Goce Delčev, makedonsko-bugarski revolucionar. (prem. 1903)
- 1881 — Fernan Leže, francuski slikar. (prem. 1955)[5]
- 1897 — Ludvig Erhard, nemački političar i ekonomista. (prem. 1977)[6]
- 1881 — Kliment Vorošilov, sovjetski vojni komandant i političar. (prem. 1969)[7]
- 1900 — Žak Prever, francuski pesnik i scenarista. (prem. 1977)[8]
- 1902 — Čarls Lindberg, američki pilot, prvi čovek koji je samostalno preleteo Atlantik (1927). (prem. 1974)[9]
- 1903 — Aleksander Imič, američki doktor psihologije, hemičar i superstogodišnjak. (prem. 2014)[10]
- 1906 — Klajd Tombo, američki astronom. (prem. 1997)[11]
- 1908 — Predrag Milosavljević, srpski slikar, pravnik, diplomata, dramaturg i akademik. (prem. 1987)[12]
- 1913 — Roza Parks, afroamerička aktivistkinja za ljudska prava i krojačica. (prem. 2005)[13]
- 1914 — Vladimir Dedijer, akademik, istoričar, publicista novinar i učesnik Narodnooslobodilačke borbe. (prem. 1990)[14]
- 1918 — Ajda Lupino, englesko-američka glumica, pevačica, rediteljka i producentkinja. (prem. 1995)[15]
- 1921 — Beti Fridan, američka feministkinja i politička aktivistkinja. (prem. 2006)[16]
- 1922 — Jakob Savinšek, jugoslovenski i slovenački vajar i pesnik. (prem. 1961)[17]
- 1923 — Konrad Bejn, kanadsko-američki glumac i komičar. (prem. 2013)[18]
- 1926 — Đula Grošič, mađarski fudbalski golman i fudbalski trener. (prem. 2014)[19]
- 1930 — Borislav Pekić, srpski književnik, dramaturg, scenarista, akademik i politički aktivista. (prem. 1992)[20]
- 1931 — Izabela Peron argentinska političarka, predsednica Argentine (1974—1976).[21]
- 1932 — Engelina Sergejevna Smirnova, ruski je istoričar umetnosti, univerzitetski profesor i inostrani član SANU.[22]
- 1940 — Džordž Romero, američki reditelj, scenarista, glumac, pisac i montažer. (prem. 2017)[23]
- 1946 — Usnija Redžepova, makedonsko-srpska pevačica. (prem. 2015)[24]
- 1947 — Den Kvejl, američki političar, 44. potpredsednik SAD.[25]
- 1948 — Alis Kuper, američki muzičar.[26]
- 1960 — Dženet Goldstin, američka glumica.[27]
- 1963 — Pirmin Curbrigen, švajcarski alpski skijaš.[28]
- 1964 — Oleg Protasov, ukrajinski fudbaler i fudbalski trener.[29]
- 1973 — Oskar de la Hoja, američki bokser.[30]
- 1975 — Natali Imbrulja, australijska muzičarka i glumica.
- 1977 — Gavin Degro, američki muzičar.[31]
- 1978 — Omer Onan, turski košarkaš.[32]
- 1981 — Džejson Kapono, američki košarkaš.[33]
- 1983 — Miljan Pupović, srpski košarkaš.[34]
- 1987 — Lucija Šafaržova, češka teniserka.[35]
- 1990 — Nairo Kintana, kolumbijski biciklista.[36]
Smrti
uredi- 211 — Septimije Sever, rimski car. (rođ. 146)[37]
- 708 — Papa Sisinije. (rođ. 650)[38]
- 869 — Ćirilo, vizantijski misionar (apostol Slovena) i hrišćanski svetac (rođ. 827).
- 1498 — Antonio Polajuolo, italijanski slikar, vajar, grafičar i zlatar. (rođ. 1429. ili 1433)[39]
- 1901 — Svetozar Miletić, srpski političar. (rođ. 1826)[40]
- 1927 — Janko Vukotić, serdar i armijski general u vojskama Knjaževine i Kraljevine Crne Gore. (rođ. 1866)[41]
- 1928 — Hendrik Anton Lorenc, holandski fizičar. (rođ. 1853)[42]
- 1940 — Nikolaj Ježov, sovjetski političar i obaveštajac. (rođ. 1895)[43]
- 1946 — Milan Nedić, general, predsednik marionetske srpske vlade. (rođ. 1878)[44]
- 1980 — Stojan Aralica, srpski slikar. (rođ. 1883)[45]
- 1986 — Branko Pešić, političar i državnik, predsednik Skupštine grada Beograda. (rođ. 1922)[46]
- 1995 — Patriša Hajsmit, američka književnica. (rođ. 1921)[47]
- 2001 — Dragan Maksimović, srpski glumac. (rođ. 1949)[48]
- 2006 — Beti Fridan, američka feministkinja i politička aktivistkinja. (rođ. 1921)[16]
- 2008 — Varvara Božić, srpska igumanija Manastira Tavne. (rođ. 1921)
- 2016 — Dragoljub Živojinović, srpski istoričar, doktor istorijskih nauka, univerzitetski profesor i akademik SANU. (rođ. 1934)[49]
- 2016 — Edgar Mičel, američki astronaut, ufolog i parapsiholog. (rođ. 1930)[50]
- 2019 — Darinka Jandrić, srpska stogodišnjakinja. (rođ. 1910)[51]
Praznici i dani sećanja
urediReference
uredi- ^ „MARIVO Pjer Karle de Šamblen de (Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux) | Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Tadeusz Kosciuszko | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Joseph George Strossmayer | bishop of Bosnia and Sirmium | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Friedrich Ebert | president of Weimar Republic | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Fernand Léger | French painter | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Ludwig Erhard | German statesman | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Marshal Kliment Voroshilov”. geni_family_tree (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ Prévert, Jacques (1989). Jacques Prevert (na jeziku: engleski). Ardent Media.
- ^ Jones, Kathi R. (1999). Memorializations and Dedications of Kelly Air Force Base, Texas (na jeziku: engleski). Office of History, San Antonio Air Logistics Center, Kelly Air Force Base.
- ^ peoplepill.com. „About Alexander Imich: Polish-born American chemist, parapsychologist, and supercentenarian (1903 - 2014) | Biography, Bibliography, Facts, Career, Life”. peoplepill.com. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Clyde Tombaugh | American astronomer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2016-03-03. Arhivirano iz originala 03. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ Editors, History com. „Rosa Parks”. HISTORY (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2012-01-10. Arhivirano iz originala 10. 01. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Ida Lupino”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ a b „Betty Friedan | Biography, Book, The Feminine Mystique, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Savinšek, Jakob (1922–1961) - Slovenska biografija”. www.slovenska-biografija.si. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Conrad Bain”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Gyula Grosics (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Borislav Pekić | Laguna”. www.laguna.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Isabel Peron | Biography & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „ENGELINA SERGEJEVNA SMIRNOVA”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 30. 1. 2024.
- ^ „George A. Romero”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Usnija Redzepova”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Dan Quayle”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Alice Cooper”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Jenette Goldstein”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Pirmin ZURBRIGGEN”. Olympics.com. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Oleh Protasov (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Oscar De La Hoya”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Gavin DeGraw”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „ONAN, OMER - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Jason Kapono Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 04. 12. 2010. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Miljan Pupović > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Fed Cup - Player Profile”. web.archive.org. 2008-06-20. Arhivirano iz originala 20. 06. 2008. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ Archives, Cycling. „Nairo Alexander Quintana Rojas”. www.cyclingarchives.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Septimius Severus | Roman emperor”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-16.
- ^ „Sisinnius | pope | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Art in Tuscany | Antonio del Pollaiuolo | Podere Santa Pia, Holiday house in the south of Tuscany”. www.travelingintuscany.com. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2016-03-05. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Janko Vukotić”. Prometej (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „The Nobel Prize in Physics 1902”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Nikolay Ivanovich Yezhov | Soviet official | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „SMRT MILANA NEDIĆA: Izdajnik ili tragičar?”. Ekspres.net (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Aralica Stojan”. SANU.
- ^ „VOLELI GA SKORO KAO TITA: Ko je bio Branko Pešić, čovek koji je preporodio prestonicu i provozao maršala (VIDEO)”. Mondo Portal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Patricia Highsmith | Biography, Books, Movies, Carol, Diaries, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Dragan Maksimovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Hronika”. web.archive.org. 2016-04-21. Arhivirano iz originala 21. 04. 2016. g. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „Edgar D. Mitchell”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-21.
- ^ „PREMINULA NAJSTARIJA SRPKINJA Životni put je vodio od Trebinja do Beograda, jedna želja joj ostala NEISPUNJENA”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-21.
