Википедија

Kultura Bosne i Hercegovine

Kultura Bosne i Hercegovine obuhvata kulturno nasleđe Bosne i Hercegovine, njenu arhitekturu, književnost, muziku, film i kuhinju. Iako je relativno mala zemlja, Bosna i Hercegovina je, pored Mađarske na Balkanu, jedina država koja je dala više od jednog nobelovca — Andrića za književnost[1] i Preloga za hemiju.[2][3][4][5] Takođe, iz ove zemlje potiču i dva dobitnika oskara — Dušan Vukotić i Danis Tanović. U SR Bosni i Hercegovini, tačnije u glavnom gradu Sarajevu, bile su održane i 14. zimske olimpijske igre, što je takođe doprinelo kulturnom značaju ove zemlje.

Drevno kulturno nasleđe uredi

 
Ploča Kulina Bana

Klesački radovi u stenama pronađeni u Badanjskoj pećini blizu Stoca datiraju još iz paleolita, približno 14.000 godina p. n. e.[6] Nepoznati umetnik prikazao je konja napadnutog strelama. Ovaj rad predstavlja najstariji paleolitski nalaz u čitavoj jugoistočnoj Evropi. U Bosni i Hergegovini postoji i bogata zaostavština iz neolita. Naročito lepe i vredne stvari nađene su u Butmiru blizu Sarajeva, koje potiču iz perioda 5.000 godina p. n. e.[6] Tokom bronzanog doba, teritorija Bosne i Hercegovine bila je naseljena ilirskim plemenima, poput Japoda u Bihaću i Daorsa blizu Stoca. Ova plemena bila su pod direktim uticajem Grka, što se posebno vidi kod Daorsa. Ilire su pokorili Rimljani, koji su sagradili puteve, mostove i veličanstvene vile sa mozaicima širom Bosne i Hercegovine. Najbolje očuvani primeri rimske kulture u Bosni nalaze se u Mogorjelu blizu Čapljine i mozaik u Stocu, koji potiče iz trećeg veka. Hrišćanske bazilike mogu se naći u čitavoj državi, pogotovo u Zenici, Visokom, Mostaru i Širokom Brijegu, a način obrade kamena kod ovih bazilika direktno je uticao na stećke - prvu originalnu srednjovekovnu bosansku umetnost izrade nadgrobnih spomenika.

U gvozdenom dobu razvijala se i takozvana Glasinačka kultura ili Glasinačka grupa. Rasprostirala se na području današnje Republike Srpske, zapadne Srbije i u severnim delovima Crne Gore, a značajno je uticala na susedne oblasti. Naziv je dobila po visoravni Glasinac. Osnovne karakteristike ove kulturne grupe su tumuli, grupisani oko gradina sa ostacima suhozida, čineći nekropole. Najstariji pripadaju ranobronzanom dobu. Na Glasincu istraženo više od 1000 humki. Sahranjivanje je skeletno pod tumulima, za razliku od srednje Evrope, gde su karakteristični ravni grobovi. Od grobnih priloga mogu se naći nakit, koplja, mačevi, noževi, šlemovi, delovi oklopa, knemide, štitovi, keramika i konjska oprema. Smatra se da su nosioci glasinačke kulture bili Autarijati, a da se čitav kulturni kompleks može vezati za Ilire.[7][8]

Povelja Kulina bana predstavlja početak državnosti Bosne i Hercegovine, s obzirom da je to prvi dokument koji govori o granicama Bosne (...između reka Drine, Save i Une), kao i o elementima bosanske države - o njenom vladaru, prestolu i političkoj organizaciji. Povelja je napisana bosanskom ćirilicom i odnosi se na ljude koji žive u Bosni - Bosance, a formalno predstavlja trgovinski sporazum između Bosne i Dubrovačke republike.

Najvažniji spis koji poseduje Nacionalni muzej u Sarajevu je takozvana Sarajevska hagada, jevrejski rukopisni oslikani kodeks iz vremena srednjovekovne Španije. Druge važne stavke su i Hrvojev misal i Hvalov zbornik, bosanske liturgijske knjige koje su nastale početkom 15. veka u Hrvatskoj, kao i Kuran iz 16. veka i Leontijevo četvorojevanđelje.

Arhitektura uredi

Glavni članak: Arhitektura Bosne i Hercegovine
 
Akademija likovnih umetnosti u Sarajevu, nekadašnja evangelistička crkva, smeštena na obali Miljacke

Postojanje sve tri vere u Bosni imalo je uticaja na razvoj arhitekture, pa se tako u državi mogu naći i crkve i džamije i sinagoge, građevine koje odslikavaju različite kulturne i verske uticaje u Bosni. Kada je reč o orijentalnom nasleđu, neke od najpoznatijih i najlepših džamija iz osmanskog perioda su Begova[9] i Careva džamija u Sarajevu,[10] Aladža džamija u Foči,[11] kao i Ferhadija džamija u Banjaluci.[12] Hrišćanske crkve u Bosni i Hercegovini građene su u različitim stilovima, zavisno od vremena kada su građene, kao i od toga da li su pravoslavne ili katoličke. Katoličke crkve građene su uglavnom tako da imaju visoke, kose krovove i visoke zvonike. Uglavnom su građene od belog kamena u minimalističkom stilu. Način gradnje pravoslavnih crkava na severu Bosne ne razlikuje se mnogo od srpskog načina gradnje, tako da su te crkve verovatno gradili isti majstori. U drugim se pak gradovima vidi veći uticaj italijanskog, francuskog i dalmacijskog načina gradnje.

Svetovne građevine u Bosni i Hercegovini su do 16. veka bile građene u stilu zapadnoevropske renesanse i baroka, sve do dolaska Turaka na ove prostore. Tada je počela nova era islamske arhitekture, koja je trajala do kraja 19. veka. Turci su odmah nakon uspostavljanja vlasti počeli da grade. Obogaćeni iskustvima islamske i vizantijske arhitekture, izgradili su toliko građevina, da se one mogu porediti sa srednjovekovnom gradnjom u gradovima Dalmacije. Na primer, u Foči je u 16. veku bilo izgrađeno 17 džamija, 29 javnih kupatila (amama) i 13 hanova - motela. Sarajevo je bio primer neurbanizovanog, otvorenog grada, gde su sve najvažnije građevine bile smeštene oko jedne glavne ulice - čaršije. U Sarajevu je najpoznatija i najveća Baščaršija, sa prodavnicama preko 50 različitih zanata iz 15. veka. Takođe, najimpresivnija džamija na Baščaršiji je Gazi Husrev-begova džamija, takođe poznata i kao Begova džamija, a izgrađena je 1531. godine. Nakon austrougarske okupacije, umetnička scena u Bosni oživljava i počinje intenzivna gradnja u vidu modernizacije i strukturalne transformacije gradova. Gradi se u mnogim pseudostilovima, poput klasicizma, neorenesanse, pa čak i neoromanike i neogotike.[13]

 
Ulica Mlade Bosne, Glavna ulica u Andrićgradu

Posleratna i savremena arhitektura u Bosni i Hercegovini predstavljena je Avaz tvist tauerom kao najvišom kulom u državi i modernim arhitektonskim poduhvatom, s jedne strane, i Andrićgradom kao predstavnikom etno-sela i načinom očuvanja istorije i kulture Bosne i Hercegovine, pre svega Republike Srpske, sa druge strane. Avaz tvist tauer sagrađen je 2008. godine i predstavlja najviši oblakoder Bosne i Hercegovine.[14] Inicijativu za gradnju je pokrenula kompanija Avaz, jedna od najvećih novinskih kuća u Bosni i Hercegovini.[15] Pored svoje visine, ova kula zanimljiva je i po svojoj staklenoj izvijenoj fasadi. Sa svojih 172 metara visine nalazi se na 88. mestu u Evropi. Andrićgrad ili Kamengrad je grad, kulturni centar i vrsta etno-sela, koji se nalazi na lokaciji Ušće na samom ušću reka Drina i Rzav u Višegradu, a čiji je idejni tvorac režiser Emir Kusturica. Za posetioce je otvoren 5. jula 2012. godine,[16] a kompleks se sastoji od pedesetak objekata.[17] U gradu se nalazi i poznati spomenik Ivi Andriću. Spomenik se nalazi na Trgu Nikole Tesle u centralnom delu grada,[18][19] visok je 2,4 metra, a otkriven je na Vidovdan 28. juna 2012. za vreme svečanosti obeležavanja godišnjice od početka izgradnje Andrićgrada.[18]

Književnost uredi

Bosna i Hercegovina ima bogatu književnu baštinu. Matija Divković, bosanski franjevac i pisac smatra se osnivačem moderne književnosti Bosne i Hercegovine.[20][21] Značajni pesnici bili su i Antun Branko Šimić, Aleksa Šantić, Jovan Dučić i Mak Dizdar, a istaknuti prozni pisci bili su nobelovac Ivo Andrić, Meša Selimović, Zaim Topčić, Semezdin Mehmedinović, Aleksandar Hemon, Branko Ćopić, Miljenko Jergović, Isak Samokovlija, Abdulah Sidran, Petar Kočić i Nedžad Ibrišimović. Nacionalno pozorište u Sarajevu osnovano je 1919. godine i njegov prvi direktor bio je poznati pisac Branislav Nušić.[22] Časopisi, kao što su Novi Plamen, Most i Sarajevske sveske neke su od istaknutih publikacija koje pokrivaju kulturne i književne teme.

Vizuelne umetnosti uredi

 
Lazar Drljača, Durmitor - Dobri do, avgust 1934, akvarel, 223 x 288 mm

Vizuelne umetnosti u Bosni i Hercegovini evoluirale su od prvobitnih stećaka pa do slika na dvoru Kotromanića. Ono što je dovelo renesansu u bosansko slikarstvo bila je austrougarska okupacija 1878. godine. Prvi umetnici školovani na evropskim akademijama pojavili su se početkom 20. veka. Među njima su bili Gabrijel Jurkić, Petar Tiješić, Karlo Mijić, Špiro Bocarić, Petar Šain,[23][24] Đoko Mazalić, Roman Petrović i Lazar Drljača. Generacija koja je usledila posle ovih umetnika bila je predstavljena slikarima poput Ismeta Mujezinovića, Voje Dimitrijevića, Ive Šeremeta i Mice Todorović. Istaknuti umetnici u periodu posle Drugog svetskog rata bili su Virgilije Nevjestić, Bekir Misirlić, Ljubo Lah, Meho Sefić, Franjo Likar, Mersad Berber,[25] Ibrahim Ljubović, Dževad Hozo, Afan Ramić, Safet Zec, Ismet Mujezinović i Mehmed Zaimović. Ars Aevi muzej savremene umetnosti u Sarajevu sadrži radove umetnika poznatih širom sveta.

Muzika uredi

Najpopularniji tradicionalni oblici bosanskohercegovačkih pesama relativno novijeg datuma (rani 20. vek) predstavljaju izvorne bosanske pesme (svirane na šargiji), gange, rere i ojkavice.[26] Druge popularne forme koje su se održale još iz osmanskog perioda su sevdalinke.

Pop i rok muzika su takođe popularne, a najpoznatiji muzičari su Goran Bregović, Davorin Popović, Kemal Monteno, Zdravko Čolić,[27] Edo Maajka,[28] Dino Merlin i Tomo Miličević. Talentovani kompozitori iz ove sfere muzike su Đorđe Novković, Esad Arnautalić, Kornelije Kovač, a popularni su i mnogi pop i rok bendovi, kao što su Bijelo dugme, Indeksi, Zabranjeno pušenje, koje predstavljaju jedne od vodećih grupa iz doba bivše Jugoslavije.

Bosna i Hercegovina je i dom kompozitora Dušana Šestića, tvorca trenutne himne Bosne i Hercegovine i oca operske pevačice Marije Šestić, a u Bosni živi i poznati pijanista Saša Toperić.

Film uredi

Film u Bosni i Hercegovini zauzima značajan deo kulture ovog naroda. S obzirom da je Bosna bila deo Jugoslavije sve do 1992. godine, odnosno do njene nezavisnosti, svi filmovi nastali u tom periodu na teritoriji današnje države smatraju se jugoslovenskim filmovima, a ne bosanskim, kao i veliki broj evropski poznatih i višestruko nagrađenih scenarista, režisera i kinematografa koji su živeli ili žive na teritoriji Bosne i Hercegovine, a smatraju se jugoslovenskim umetnicima. Samo neki među njima, uglavnom oni koji su stvarali nakon 1992. godine, kao i filmovi nastali nakon nezavisnosti, smatraju se delom bosanske kulture. Poznati bosanski režiseri su Hajrudin Krvavac-Šiba, Mirza Idrizović, Aleksandar Jevđević, Ivica Matić, Ademir Kenović, Benjamin Filipović,[29][30] Jasmin Dizdar, Dino Mustafić, Srđan Vuletić, Aida Begić i mnogi drugi. Najpoznatiji među njima su verovatno Dušan Vukotić i Danis Tanović, bosanski dobitnici oskara. Dušan Vuković dobio je oskara za film Surogat iz 1961. godine,[31] a Danis Tanović 2002. godine za film Ničija zemlja, koji je, pored oskara, osvojio i veliki broj drugih nagrada, uglavnom onih za najbolje strano ostvarenje.[32]

Kuhinja uredi

Glavni članak: Bosanskohercegovačka kuhinja

Bosanskohercegovačka kuhinja odražava stanje zapadnih i istočnih uticaja. Zbog gotovo 500 godina osmanske vladavine, bosanska kuhinja je blisko vezana za tursku, grčku i druge mediteranske kuhinje, a naravno i kuhinje susedne Srbije, Hrvatske itd. Međutim, zbog godina austrijske uprave, u nju se došli i uticaji srednje Evrope. Hrana u Bosni i Hercegovini priprema se sa mnogo raznovrsnih začina, ali obično u malim količinama. Većina hrane je lagana, pošto se kuva u malim količinama vode. Sosovi su potpuno prirodni, pošto ih uglavnom čine prirodni sokovi povrća u jelu.

Tipični sastojci jela bosanske kuhinje su paradajz, krompir, crveni luk, beli luk, paprika, krastavac, mrkva, kupus, gljive, špinat, tikvice, sušeni i sveži grah, mlevena paprika, mleko i pavlaka. Jela od mesa su od govedine, jagnjetine, svinjetine itd. Region Hercegovine je pogodan za uzgajanje vinove loze i proizvodnju vina, dok se u Bosni rakija dobija od šljiva i jabuka. Kafa se pije iz fildžana, uz sve manje prisutan ratluk (trad. rahatluk, rahatlokum).

  • Poznata jela Bosne i Hercegovine
  •  
    Raštika
  •  
    Sarma
  •  
    Begova čorba
  •  
    Sarajevski somun
  •  
    Sarajevski ćevapi u somunu
  •  
    Punjeni patlidžan
  •  
    Punjene paprike
  •  
    Zeljanica
  •  
    Pita sirnica i zeljanica
  •  
    Tulumba
  •  
    Krempita
  •  
    Suho meso

Obrazovanje uredi

 
Univerzitet u Sarajevu

Osnovno obrazovanje traje devet godina. Đaci se u osnovne škole upisuju u dobi od 5 do 6 godina. Đaci koji završe osnovnu školu, obrazovanje mogu nastaviti u gimnazijama, stručnim, tehničkim, umetničkim i verskim školama. Đaci koji završe četvorogodišnje tehničke, umetničke, verske škole i gimnazije mogu se upisati na fakultete ili akademije.

U Bosni i Hercegovini postoji osam državnih univerziteta: Univerzitet u Sarajevu, Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Univerzitet u Banjoj Luci, Univerzitet u Tuzli, Univerzitet u Mostaru (zapadni Mostar), Univerzitet Džemal Bijedić (istočni Mostar), Univerzitet u Zenici i Univerzitet u Bihaću, te više od 15 privatnih univerziteta i fakulteta u Sarajevu, Banjoj Luci, Tuzli, Doboju, Prijedoru, Bijeljini, Travniku i Gradiškoj. Sve visokoobrazovne ustanove podležu nacionalnim (u Republici Srpskoj) ili kantonalnim (u Federaciji BiH) zakonima o višem obrazovanju.

Univerzitet u Istočnom Sarajevu i Univerzitet u Banjoj Luci predstavljaju dva glavna univerzitetska centra u Republici Srpskoj. Univerzitet u Istočnom Sarajevu osnovan je 14. septembra 1992. godine, a deo je preratnog Univerziteta u Sarajevu koji je osnovan 1949. godine.[33] U sastavu Univerziteta nalazi se 15 fakulteta i 2 akademije. Univerzitet u Banjoj Luci broji oko 18.000 studenata što Banju Luku čini najvećim univerzitetskim centrom u Republici Srpskoj i drugim najvećim u Bosni i Hercegovini.

 
Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske

Kada je reč o akademijama u Bosni i Hercegovini, treba pomenuti Akademiju nauka i umjetnosti Republike Srpske, Akademiju scenskih i Akademiju likovnih umetnosti u Sarajevu. Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske je najviša naučna, kulturna, radna i reprezentativna ustanova u Republici Srpskoj. Zadatak ove akademske institucije je da razvija, unapređuje i podstiče naučnu i umetničku delatnost. Akademija je ustanova od posebnog nacionalnog interesa za Republiku Srpsku.[34] Akademija scenskih umetnosti otvorena je 1981. godine u Sarajevu, a sastoji se iz više odseka, koje studenti mogu upisati, a koje pohađaju 4 godine. Odsek za glumu je najstariji i otvoren je 1981. godine, a potom su usledili odsek za glumu (1989) i odsek za dramaturgiju (1994). Ovu akademiju pohađao je i Srđan Vuletić, poznati režiser koji je osvojio oskara 2002. godine. Kada je reč o Adademiji likovnih umetnosti, ona je osnovana 1972. godine kao ogranak Univerziteta u Sarajevu, a zgrada u kojoj se odvija nastava predstavlja zapravo evangelističku crkvu, izgrađenu 1899. godine, a koja je proglašena kulturno-istorijskim spomenikom.[35]

Mediji uredi

Kako je zemlja u tranziciji, posleratnom oporavku i složene je političke strukture, u toku je transformacija medijskog sistema u Bosni i Hercegovini. U posleratnom periodu (1995—2005) razvoj medija vođen je uglavnom od strane međunarodnih donatora i agencija za saradnju, koji su ulagali sredstva kako bi pomogli rekonstrukciju, diversifikaciju, demokratizaciju i profesionalizaciju istih.[36][37]

Posleratna dešavanja uključuju i osnivanje Nezavisne regulatorne agencije za komunikacije, donošenje Kodeksa za štampu, osnivanje Saveta za štampu, dekriminalizaciji etiketa i kleveta, uvođenje napredne slobode pristupa zakonskim informacijama, kao i stvaranje javnog servisa RTV sistema od ranije državne televizije. Ipak, pored celokupne međunarodne podrške, pozitivni pomaci su često ometani od strane domaće elite, a profesionalizacija medija i novinara nastavlja se veoma polako. Visok nivo pristrasnosti između medija i političkih sistema ometa poštovanje profesionalnog kodeksa postupanja.[37]

Reference uredi

  1. ^ The Nobel Prize in Literature 1961
  2. ^ Mala enciklopedija Prosveta. Izdanje iz 1959. godine
  3. ^ Vladimir Prelog
  4. ^ Nobel Prize Winners — Vladimir Prelog
  5. ^ Croatian Nobel Prize Winners (list) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. септембар 2015), posta.hr; accessed 29 June 2015.
  6. ^ а б Праистоија југословенских земаља, II, Сарајево, 1983.
  7. ^ Праисторија југословенских земаља, 5. том, Гвоздено доба, Сарајево, 1986.
  8. ^ Драгослав Срејовић, Културе гвозденог доба на тлу Србије, Историја српског народа I, Српска књижевна задруга, Београд, 1994.
  9. ^ Begova džamija kao delo umetnosti
  10. ^ Kenan Torlak - B online (03. 07. 2011). „The Emperor’s Mosque in Sarajevo - The Mosque of Sultan Süleyman the Lawgiver - Magazine”. Islamic Arts Magazine. Архивирано из оригинала 09. 03. 2012. г. Приступљено 26. 08. 2014. 
  11. ^ Reis Kavazović ozvaničio početak zidanja Aladža džamije u Foči, klix.ba
  12. ^ ArchNet Digital Library: Ferhad Pasha Mosque
  13. ^ Joseph, Suad; Najmabadi, Afsaneh (2003). Encyclopedia of Women & Islamic Cultures: Economics, education, mobility, and space. Brill Publishers. ISBN 978-90-04-12820-0. 
  14. ^ "Bosnian Tower Round The Twist" by Skyscrapernews.com Архивирано на сајту Wayback Machine (22. oktobar 2012) Retrieved on 22 June 2012.
  15. ^ Avaz Twist Tower www.avaztwisttower.ba Retrieved on 22 June 2012.
  16. ^ „Andrićgrad otvoren za posjetioce”. Bratunac (reportaža). 5. 7. 2012. Pristupljeno 6. 7. 2012. 
  17. ^ „Andrićev Kamen grad u Višegradu i Emir Kusturica – gradi se turističko istorijski kompleks na Drini“, Aleksandar Parezanović, 17. april 2012; pristupljeno 28. juna 2012. (jezik: srpski)
  18. ^ a b „Obilježavanja godišnjice od početka izgradnje Andrić grada” (neophodan plagin Fleš 10.1 ili noviji). Radio-televizija Republike Srpske. 28. 6. 2012. Pristupljeno 30. 6. 2012. 
  19. ^ „Otkriven spomenik Ivi Andriću”. Radio-televizija Republike Srpske. 28. 6. 2012. Pristupljeno 30. 6. 2012. 
  20. ^ Lovrenović, Ivan (30. 01. 2012). „DIVKOVIĆ: OTAC BOSANSKE KNJIŽEVNOSTI, PRVI BOSANSKI TIPOGRAF”. ivanlovrenovic.com. Arhivirano iz originala 12. 07. 2012. g. Pristupljeno 30. 08. 2012. 
  21. ^ „Matija Divković – otac bosanskohercegovačke i hrvatske književnosti u BiH”. www.hrvatska-rijec.com (na jeziku: hrvatskom i bošnjačkom). 17. 04. 2011. Arhivirano iz originala 17. 1. 2012. g. Pristupljeno 30. 08. 2012. 
  22. ^ Sarajevo National Theatre
  23. ^ The Grove encyclopedia of Islamic art and architecture: Volume 2 - Page 301 Jonathan M. Bloom, Sheila Blair - 2009 "At the exhibition of Bosnian artists in Sarajevo in 1917 Karlo Mijić (1887–1964) exhibited his first engravings and Petar Šain (1885–1965) was represented by his wood-carvings."
  24. ^ The Art treasures of Bosnia and Herzegovina ed. Đuro Basler, Mirza Filipović, Sulejman Balić - 1987 "..and Petar Sain (1885-1965), a faithful follower of ..."
  25. ^ „Mersad Berber: Inspirirala ga je mistika Bosne, a crtao je zadivljujućom vještinom - mJutarnji”. Jutarnji.hr. Arhivirano iz originala 03. 02. 2016. g. Pristupljeno 10. 10. 2012. 
  26. ^ mp3 files with examples from Dalmatia (Croatia) in "Trends and Processes in the Music Culture of the Dalmatian Hinterland" by Josko Caleta, accessed 15 February 2011
  27. ^ „Interview with Zdravko Čolić”. Slobodna Dalmacija (na jeziku: hrvatskom). 26. 04. 2007. Pristupljeno 12. 08. 2015. „Na neki način ja sam ostao stanovnik bivše države, ali do dana današnjeg se nisam prestao osjećati Sarajlijom ...” 
  28. ^ Hote Park Ljubljana (21. 12. 2012). „hotel park ljubljana hosts hip hop star edo maajka”. Hotel Park Ljubljan. Arhivirano iz originala 06. 07. 2013. g. Pristupljeno 11. 04. 2016. 
  29. ^ Umro Benjamin Filipović objavljeno 21.7.2006 na B92, pristupljeno 20.7.2014
  30. ^ Lejla Šarić, Iznenada preminuo reditelj Benjamin Filipović objavljeno 27.7.2006 na Radio Slobodna Evropa pristupljeno 20.7.2014
  31. ^ Surogat - Awards - IMDb
  32. ^ Ničija zemlja - awards on IMDb
  33. ^ Univerzitet u Istočnom Sarajevu, istorijat, Pristupljeno 27. 4. 2013.
  34. ^ (jezik: srpski) Statut Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske
  35. ^ „Univerzitet u Sarajevu - Fakulteti i akademije”. unsa.ba. Arhivirano iz originala 03. 03. 2016. g. Pristupljeno 21. 02. 2016. 
  36. ^ Hozić, 2008; Thompson & De Luce, 2002; Kurspahić, 2003; Jusić, 2006
  37. ^ a b Tarik Jusić, "Bosnia and Herzegovina Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016)", EJC Media Landscapes

Literatura uredi


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Култура_Босне_и_Херцеговине&oldid=26508331”