31. mart

31. mart (31.03) je 90. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (91. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 275 dana.

Događaji

mart
P	U	S	Č	P	S	N
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	31

• 1146 — Francuski opat Bernard od Klervoa je držao propoved narodu u Vezleu, čemu je prisustvovao kralj Luj VII, ističući potrebu za Drugim krstaškim ratom.
• 1282 — U pobuni Sicilijanaca protiv francuske vlasti pobijeni svi Francuzi na ostrvu.
• 1492 — Fernando V i Izabela I su objavili dekret iz Alhambre naloživši muslimanima i Jevrejima da pređu u katolicizam ili napuste Španiju.
• 1496 — Papa Aleksandar VI sa Svetim rimskim carstvom, Španijom, Venecijom i Milanom formirao Svetu ligu za borbu protiv Turaka.
• 1854 — Japan je sa SAD potpisao sporazum iz Kanagave o otvaranju luka Šimoda i Hakodate za američke trgovce, čime je prekinuo svoju samoizolaciju.
• 1889 — Otvorena je Ajfelova kula, tada najviša građevina na svetu, u okviru Svetske izložbe.
• 1892 — Srbija među prvima u Evropi donela zakon o pomaganju sporta van škola. Gimnastika kao obavezan predmet u školama u Srbiji uvedena zakonom iz 1883.
• 1917 — SAD od Danske preuzele Zapadnoindijska ostrva u Karipskom moru i nazvale ih Devičanska ostrva. Sporazum o kupovini tih ostrva za 25 miliona dolara sklopljen u avgustu 1916.
• 1942 — Zbog pobune indijskih vojnika protiv njihovih britanskih oficira, japanski vojnici su zauzeli Božićno ostrvo bez ikakvog otpora.
• 1948 — Kongres SAD usvojio Maršalov plan za obnovu posleratne Evrope.
• 1959 — Posle neuspešne protivkineske pobune u Lasi, Dalaj Lama pobegao u Indiju, gde je dobio politički azil.
• 1964 — Brazilska vojska je izvela državni udar, zbacila predsednika Žoaa Gularta i uvela vojnu diktaturu koja će trajati 21 godinu.
• 1971 — Američki poručnik Vilijam Keli osuđen na doživotni zatvor zbog masakra civila tokom Vijetnamskog rata u selu Mi Laj, u martu 1968. Kazna kasnije smanjena na 20 godina zatvora.
• 1979 — Britanski razarač „London“ isplovio iz luke u La Valeti, čime su okončane vojne veze Ujedinjenog Kraljevstva i Malte.
• 1983 — U zemljotresu koji je razorio kolumbijski grad Popajan poginulo najmanje 500 ljudi, a 3.000 ostalo bez domova.
• 1986 — Meksički avion "Boing 727", na liniji grad Meksiko-Los Anđeles, srušio se u planinama centralnog Meksika, pri čemu je poginulo svih 166 putnika i članova posade.
• 1991 —
  • Na Plitvicama u Hrvatskoj izbio prvi sukob hrvatske policije i naoružanih Srba. Dve osobe poginule, a 20 ih povređeno. Na poziv Predsedništva Jugoslavije, hrvatske snage se povukle, a kontrolu preuzele jedinice JNA. Narednih dana oružani sukobi izbili u okolini Vinkovaca i Vukovara.
  • Prve višepartijske izbore u Albaniji dobili komunisti, opozicija pobedila u Tirani i ostalim većim gradovima.
• 1992 — Posetom predsednika Izraela Hercoga španskom kralju Huanu Karlosu obeležena 500. godišnjica progona Jevreja iz Španije.
• 1993 — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija doneo, prvi put od početka rata u Bosni i Hercegovini, odluku kojom je ovlastio NATO da upotrebi vojnu silu protiv prekršilaca u zoni zabranjenih letova nad Bosnom.
• 1994 — Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija potpisali sporazum o međunarodnim posmatračima u gradu Hebronu na Zapadnoj obali, čime je Izrael prvi put pristao na međunarodno prisustvo na okupiranim teritorijama otkad ih je zauzeo u ratu 1967.
• 2001 — U Holandiji četiri para homoseksualaca sklopila brak na osnovu zakona koji je donela Vlada.
• 2002 — U restoranu u Haifi, lučkom gradu na severu Izraela, bombaš-samoubica usmrtio više od 15 osoba, a 44 ranio.
• 2003 —
  • Haški tribunal osudio Mladena Naletilića i Vinka Martinovića na 20 i 18 godina zatvora zbog progona muslimanskog stanovništva u Mostaru 1993.
  • Blizu Potočara u Republici Srpskoj sahranjeno prvih 600 žrtava srebreničkog masakra 1995. Sahrani prisustvovalo oko 10.000 Muslimana.
• 2004 —
  • Haški tribunal osudio Srbina Darka Mrđu, koji je ranije priznao krivicu, na 17 godina zatvora zbog ubistva oko 200 muslimanskih zarobljenika na planini Vlašić, u avgustu 1992.
  • SAD odlučile da „zamrznu“ finansijsku pomoć Srbiji zbog nedovoljne saradnje Beograda sa Haškim tribunalom.

Rođenja

• 1596 — Rene Dekart, francuski filozof, matematičar i naučnik. († 1650)
• 1732 — Jozef Hajdn, austrijski kompozitor. († 1809)
• 1872 — Sergej Djagiljev, ruski baletski koreograf. († 1929)
• 1876 — Borisav Stanković, srpski pisac i dramaturg. († 1927)
• 1888 — Miloš Golubović, srpski slikar. († 1961)
• 1890 — Vilijam Lorens Brag, britanski fizičar i rendgenski kristalograf, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1915). († 1971)
• 1904 — Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar. († 1964)
• 1906 — Šiničiro Tomonaga, japanski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1965). († 1979)
• 1914 — Oktavio Paz, meksički književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost. († 1998).
• 1927 — Vilijam Danijels, američki glumac.
• 1934 — Karlo Rubija, italijanski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1984).
• 1934 — Ričard Čejmberlen, američki glumac i pevač.
• 1934 — Širli Džouns, američka glumica i pevačica.
• 1943 — Kristofer Voken, američki glumac, pevač, komičar, reditelj, producent, scenarista i plesač.
• 1944 — Blago Zadro, hrvatski vojnik i komandant († 1991)
• 1946 — Hašim Kučuk Hoki, bosanskohercegovački pevač. († 2002)
• 1946 — Lokica Stefanović, srpska balerina, koreografkinja, baletska pedagoškinja i arhitektkinja.
• 1948 — Al Gor, američki političar, 45. potpredsednik SAD, dobitnik Nobelove nagrade za mir (2007).
• 1955 — Angus Jang, australijski muzičar, najpoznatiji kao gitarista grupe AC/DC.
• 1955 — Svetozar Marović, crnogorski pravnik i političar, prvi i jedini predsednik Srbije i Crne Gore.
• 1962 — Zoran Ćirić, srpski pisac.
• 1965 — Rade Tošić, bosanskohercegovački fudbaler.
• 1966 — Ivica Mavrenski, srpski košarkaš i košarkaški trener.
• 1968 — Sezar Sampajo, brazilski fudbaler.
• 1969 — Stiv Smit, američki košarkaš.
• 1971 — Juan Makgregor, škotski glumac i reditelj.
• 1972 — Dejan Koturović, srpski košarkaš.
• 1974 — Stefan Olsdal, švedsko-engleski muzičar, najpoznatiji kao basista i gitarista grupe Placebo.
• 1974 — Miloš Samolov, srpski glumac.
• 1978 — Vivijan Šmit, nemačka pornografska glumica.
• 1982 — Sergej Liščuk, ukrajinski košarkaš.
• 1984 — Damir Mikec, srpski strelac.
• 1986 — Cveta Majtanović, srpska pevačica.
• 1986 — Stevan Reljić, crnogorski fudbaler.
• 1987 — Vojislava Lukić, srpska teniserka.
• 1995 — Aleksa Nikolić, srpski košarkaš.

Smrti

• 1547 — Fransoa I, francuski kralj. (* 1494)
• 1727 — Isak Njutn, engleski fizičar (* 1643)
• 1855 — Šarlota Bronte, engleska književnica (* 1816)
• 1948 — Egon Ervin Kiš, novinar i književnik. (* 1885)
• 1948 — Gerhard Gezeman, nemački slavista, folklorista, književni kritičar i profesor. (rođ. 1888)
• 1963 — Triša Kaclerović, novinar, advokat i političar. (* 1879)
• 1980 — Džesi Ovens, američki atletičar (* 1913)
• 2001 — Kliford Šul, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (* 1915)
• 2012 — Zoran Popović, novinar Politike i RTB-a, urednik u Informativnom programu TV Beograd. (* 1929)
• 2016 — Hamdija Jusufspahić, reis-ul-ulema Islamske zajednice Srbije i beogradski muftija (* 1937)
• 2021 — Ivan Klajn, srpski akademik i filolog. (* 1937)

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svetog Kirila - arhiepiskopa jerusalimskog
  • Anina čudotvorca

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma