Википедија

Jovan I. Deretić

српски публициста
Ukoliko ste tražili istoričara književnosti, pogledajte članak Jovan Deretić.

Jovan Ilić Deretić (Orovac, kod Trebinja, 8. januar 1939 — Beograd, 6. jun 2021[1]) bio je srpski pseudoistoričar,[2] publicista,[3] inženjer, političar. Bio je istaknuti zagovornik autohtonističke teorije o poreklu Srba. Deretić je bio narodni poslanik u petom sazivu Narodne skupštine Republike Srbije od 2001. do 2004. godine, ispred Partije srpskog progresa, koja je učestvovala na izborima u koaliciji sa Strankom srpskog jedinstva.[4]

Jovan Ilić Deretić
Jovan I. Deretić, 2009. godine
Lični podaci
Datum rođenja(1939-01-08)8. januar 1939.
Mesto rođenjaOrovac, kod Trebinja, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti6. jun 2021.(2021-06-06) (82 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija
Politička karijera
Politička
stranka		Partija srpskog progresa
22. januar 2001. — 2004.
IzboriIzbori za narodne poslanike Srbije 2000.

Biografija uredi

Rođen je 8. januara[3] 1939[3] ili 1937. godine u Orovcu, opštini Trebinje u Kraljevini Jugoslaviji (današnja Republika Srpska).[3]

Studirao je na Prirodno-matematičkom fakultetu 1961/62 godine, a 1963. godine je napustio Jugoslaviju i otišao prvo u Francusku gde je studirao od 1964. do 1966. godine na Tehničkom koledžu u Parizu, a potom je od 1967. do 1970. godine studirao istoriju u Lionu.[3] Stekao je počasni doktorat prava (LLD) u SAD.[3]

Radio je u periodu između 1966. i 1997. u tehničkoj struci - inženjering u firmama u Francuskoj i Americi, a poslednjih šest godina u Čikagu. Više godina je bio urednik Američkog Srbobrana.[3] Do 1997. godine živeo je u Čikagu kada se preselio u Beograd. Pored srpskog i engleskog jezika, govorio je francuski i ruski, a služio se nemačkim, italijanskim, latinskim i starogrčkim.[3]

Glavni predmet njegovog istraživanja jeste bila srpska antička istorija, koju zvanična istoriografija ne poznaje. Njegovi tekstovi govore o navodnom postojanju srpske antičke istorije od 2000. godine p. n. e, pa do 6. veka nove ere, kada su po zvaničnoj istoriji, Srbi došli na Balkan zajedno sa drugim slovenskim narodima.

Pojavio se na skupu „Metodološki problem porekla Albanaca“ 21. juna 2007. godine u organizaciji SANU[5] Trinaest radova sa ovog skupa, među kojima i rad Jovana I. Deretića (Arbanasi, od Kavkaza do Srbije), objavljeni su u knjizi Albanci - Lažni Iliri, Pešić i sinovi. 2007. ISBN 978-86-7540-084-4.[5][6]

Učestvovao je i na tri međunarodna kongresa u Sankt Peterburgu, na kojima je predstavio svoje radove:

  1. Prvi međunarodni kongres Akademije fundamentalnih nauka, održan je od 12. do 14. maja 2008. godine na kom je dr Deretić predstavio svoj rad „Doćirilovska pismenost“, i predstavio je srpsko-rusko (rašansko) pismo, zvano srbica;[7]
  2. Drugi kongres Instituta za staroslovenske i staroazijske civilizacije je održan od 12. do 14. maja 2009. godine, i tu je dr Deretić predstavio svoje izlaganje o doseljavanju Albanaca na Balkan;[8]
  3. Treći kongres Instituta za staroslovenske i staroazijske civilizacije je održan od 12. do 14. maja 2010. godine, i tu je predsedavao sekcijom o srpsko-rašanskoj kulturi.[9]

Politička karijera uredi

Na parlamentarnim izborima 2000. godine, postao je narodni poslanik ispred Partije srpskog progresa, čiji su kandidati bili na listi Stranke srpskog jedinstva Željka Ražnatovića Arkana. Na parlamentarnim izborima 2007. godine je bio kandidat za narodnog poslanika na izbornoj listi Demokratske zajednice Srbije dr Obrena Joksimovića, koja nije prešla cenzus.

U decembru 2009. godine, pokušao je da učestvuje na ponovljenim lokalnim izborima u Gradskoj opštini Voždovac, kao nosilac liste Pokret za Voždovac, ali ta lista nije ispunila neophodne uslove za učešće na izborima.

Godine 2011. osnovao je udruženje građana Slobodna Srbija.

Smrt uredi

Preminuo je 6. juna 2021. godine.[10] Sahranjen je 12. juna u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Stanovišta uredi

Deretić smatra da je istorija srpskog naroda izmenjena pod pritiskom Austrougarske i Vatikana na Berlinskom kongresu nakon čega u Srbiji počinje da se krije antička istorija srpskog naroda i srpskom narodu se nameće priča da je na Balkansko poluostrvo došao tokom Velike Seobe Slovena na Balkan. Deretić smatra da je današnja istorija o srpskom narodu napisana na osnovu odeljka Konstantina VII Porfirogenita „O narodima“. Po njemu ovaj odeljak je izmišljen i nekoliko vekova kasnije ubačen u njegovo delo „O upravljanju Carstvom“, kako bi se promenila istorija.

Neke od tvrdnji o istoriji srpskog naroda koje je promovisao Jovan I. Deretić u svojim radovima su:

  • Velike seobe Slovena na Balkan nije bilo već su Sloveni na Balkanu autohton narod koji su antički pisci drugačije nazivali. Tako su Iliri, Tračani, Dačani, Dardanci i drugi samo različita imena za srpski narod.
  • Aleksandar Veliki je zapravo srpski vojskovođa Aleksandar Karanović i on je treći srpski vojskovođa koji je u svom pohodu na istok došao do Indije. Pre njega su to učinili Nino Belov i Serbo Makaridov (Herakle).
  • Ostali slovenski narodi su proistekli iz srpskog naroda.
  • Hrvati su poreklom avarsko pleme koje je primilo srpski jezik.
  • Srpsko pismo (srbica) je najstarije evropsko pismo iz koga su se razvila sva kasnija evropska pisma.[11]
  • Dušanovo carstvo je obuhvatalo značajno veće teritorije.

Ime Srba uredi

Deretić navodi da je Serbon poštovan kao vrhovni bog kod Srba koji je bio prisutan svuda gde je srpski narod dosegao. Da li je sam bog dobio ime po narodu, ili narod po bogu, kako kaže, još nije otkriveno. Serbon ima i svoje dvojnike kod drugih naroda, Grka i Rimljana, ali se njegova uloga ni kod njih nije promenila, obrazlaže Deretić. Serbon je bio bog rata, ratničkog staleža kod Srba. Deretić tvrdi da je prvi koji je dao pravilan toponim o srpskom imenu bio Herodot. Herodot kaže da se na Sredozemnom moru, tačnije na istočnom delu Sredozemnog mora nalazi jedan zaliv za koji su stari Grci mislili da je jezero. Herodot to jezero naziva „serbonidos limne“ na starogrčkom jeziku, što Deretić tumači kao „srpsko jezero“. Drugi oblik čistog srpskog imena Deretić nalazi kod rimskog pisca Plinija i geografa Ptolemeja, koji pominju sarmatsko pleme Serboi, u predelu Kavkaza. U oblasti antičkog Epira Deretić nalazi tri toponima o navodnom srpskom imenu: Serbijani, Serbijana i Serbijane. U predelu antičke Grčke, tačnije u Arkadiji navodi mesto koje se naziva Serbon. Deretić smatra da je mesto dobilo ime ako ne po samom bogu Serbonu onda po hramu tog boga koji se na tom mestu navodno nalazio. Takođe, i antički rimski grad Serbinum povezuje sa srpskim imenom, navodeći da se radi o današnjem Zagrebu. U Engleskoj, na britanskom ostrvu, Deretić tvrdi da je postojalo mesto koje se zvalo Serberijam, i to ime je navodno očuvano kroz ceo antički i srednjovekovni period sve do 15. i 16. veka kada je taj naziv promenjen u Salzberi, ističe Deretić. To su nazivi u kojima je navodno očuvano „pravilno srpsko ime“. Pored ovih, Deretić nalazi nešto izmenjena srpska imena u kojima je došlo do zamene jednog od suglasnika, pa tako za grad Sofiju koji se u antičkom zvao Serdika, Deretić tvrdi da se zvao Serbika. Inače, što se tiče pravog, odnosno izvornog naziva za Srbe, Deretić tvrdi da on glasi „Serbi“.

Podunavlje kao prapostojbina uredi

Deretić ističe da se pored egipatske civilizacije na Nilu, i mesopotamske između Tigra i Eufrata, razvila i podunavska civilizacija na obalama reke Dunav, i da je bila mnogo naprednija od ostalih. Po njegovim rečima, prva zemljoradnja i prva obrada metala su bile zastupljene baš na ovom području. Prerada bronze je u Podunavlju bila zastupljena u 6. milenijumu p. n. e, a zemljoradnja u 3. milenijumu kod Starčeva i 4. milenijumu kod Lepenskog Vira tvrdi Deretić. Zatim se, po njegovim rečima, u Podunavlju razvila grnčarija, i navodeći predmete koji su iskopani u Vinči, Deretić govori o velikoj umetnosti i stilu u njihovoj izradi. Deretić govori i o prvim božanstvima u Podunavlju, pa se pored Sunca kao izvor života obožavao i Mesec kao božanstvo plodnosti i tvrdi da se na tim iskopinama nalazi i simbol iz današnjeg grba Srbije, 4 ocila. Međutim po njegovom shvatanju to nisu 4 ocila već 4 mlada meseca i ističe da se oni nalaze na svim oslikavanjima boginje Serbone, boginje plodnosti. Kao najveće dostignuće podunavske civilizacije Deretić ističe pismo „srbicu“, i tvrdi da su od njega nastala kasnija pisma, rimska, grčka i jevrejska. Deretić navodi da se ova civilizacija širila u pravcu 7 reka i nabraja sveto sedmorečje, Drava, Sava, Drina, Morava, Dunav, Tisa i Tamiš. Međutim, razvojem civilizacije i tehničkim dostignućima javlja se i potreba za osvajanje prostora koji nisu izvorno bili njen deo, pa Deretić navodi tri velika pohoda iz pravca Podunavlja ka Maloj Aziji, Persiji i Indiji pod vođstvom tri osvajača: Nina Belova, Serba Makeridova (Herakle) i Aleksandra Velikog.

Pristup biblijskoj etnografiji uredi

Deretić se u svojim delima ”Serbi narod i rasa - Nova Vulgata”, ”Antička Srbija” i drugim bavi analizom biblijske etnografije, odnosno tumačenjem rasporeda plemena datih u Knjizi Postanja. U Starom Zavetu, u knjizi Postanja, ili Izoroda kako je dato u nekim prevodima, nakon potopa, daje se opis Nojeve loze i plemena tj. naroda koja su tako nastala. Nojev potomak Jafet, sa svojim sinovima, predstavlja razne narode, među kojima Deretić nalazi i Srbe. Deretić pobija konvencionalna tumačenja etnografije Izoroda, u kojima se sva plemena traže u geografskoj bliskosti sa Jevrejima, i nastavlja tezu Bošara [traži se izvor] o tome da Izorod opisuje plemena cele Evrope, Severne i Istočne Afrike i Azije do Inda.

”Serbi narod i rasa - Nova Vulgata” je delo koje je skoro u celosti bazirano na Starom Zavetu, koji predstavlja bitan izvor i u drugim njegovim delima. Međutim, Deretić Stari Zavet ne uzima kao čvrst istorijski izvor, nego kao osnov za razmatranje istorije i upoređuje sa drugim antičkim izvorima, te tako izvodi zaključke povezujući antičke pisce, razne arheološke nalaze, Stari Zavet i drugo...

Deretić daje prikaz o tome kako je u antičko vreme istorija često pokazivana kroz prizmu znanja kojim vlada određeni narod. Tako objašnjava kako stari Grci nemaju konkretnog znanja o predelima severno od Dunava, pa tako ni o narodima koji tamo žive, pa ih sve nazivaju ”Hiperborejcima” (što se prevodi kao ”narodi preko-bure”), Skitima i dr. Daje veliki broj takvih primera kod starih pisaca, koji se prenose do današnjih dana i tako stvaraju krivu sliku istorije. Potom navodi i njegova tumačenja, koja potkrepljuje tumačenjima drugih istoričara (Josif Flavije, Džozef Mede, Bošar i mnogi drugi), gde se daje slika da na velikom delu Evrope, onom na kojem danas žive Slovenski narodi, da su se tu nalazili i u antičko vreme, te da su se zvali drugim imenima: Sarmati, Vendi, Anti, Iliri, Tračani, Dačani... Deretić daje objašnjenje o ovim imenima i pravi jasnu razliku između imena kojima sam narod sebe zove u odnosu na ona koja nekom narodu daju stari Grci, Latini...

Tu objašnjava kako je ime „Sarmati” nastalo zbog nesavršenosti Grčkog jezika, te da ovi ”... gde stoji B stavljaju MP, a nekad i samo M...”, a da to u stvari znači „Sarbati”, što je staro ime za Srbe.

Deretić objašnjava da je ime „Sloveni” novijeg datuma, da je nastalo tek u 6. veku, a da se učestalije koristi tek počev od 9. veka.

Srbija pre Rimskog carstva uredi

Po Deretiću Srbija se prostirala duž istočne obale Jadranskog mora, nekoliko vekova pre rimskog osvajanja. Prestonica ove antičke Srbije bio je grad Sarda, današnji Skadar. Ovu Srbiju, duž Jadranskog mora, naziva Jadranskom Srbijom, da bi napravio razliku između nje i druge dve Srbije: jedna u Dakiji (današnja Rumunija) i druga na severu, na Sarmatskom moru (Baltičko more).

Po Deretiću, Jadranska Srbija je dostigla najveći svoj domet u vreme vladavine kralja ili cara Agrona, od 240. do 230. godine p. n. e. Ovu Agronovu državu vizantijski hroničar Zonara naziva „Srpskom imperijom“.[12]

Jadranska Srbija je imala u svome sastavu sledeće pokrajine, prema savremenim nazivima: Crnu Goru, Albaniju, Metohiju, Rašku, Bosnu, Hercegovinu, Dalmaciju, Liku i Krbavu i Istru. Cela jadranska obala, od Trsta do Jonskog mora, bila je u posedu Srbije.

Deretić takođe tvrdi da je Jadranska Srbija osvojena od Rimljana, postepeno u nekoliko ratova od 229. do 168. p. n. e. rimska vlast je utvrđena tek 9.-te godine n. e.

Rimljani su Srbiju nazivali Ilirijom, imenom koje su preuzeli od Grka. Po Deretiću Jadranska Srbija nije bila i jedina srpska država na Balkanskom poluostrvu pa su Grci upotrebljavali posebne nazive za svaku od njih. Jedno srpsko pleme sa predela između reka Vojuše i Maće zvalo se Ilirima, ili tačnije rečeno: Grci su ih zvali Ilirima. Kako je to pleme iz Jadranske Srbije bilo najbolje poznato Grcima, oni su po njemu i sva druga srpska plemena, zapadno od njega, nazivali Ilirima.[13]

Po raspadu Rimskog carstva i po raspadu rimske Ilirije Deretić tvrdi da Vizantinci su nazivali Ilirijom samo dračku temu, to jest predeo plemena Ilira.

Takođe ime Dalmati i po njemu ime Dalmacija nisu imena nekog posebnog naroda. To je ime nastalo po tvrđavi Dalmi, koja je bila sedište jednog saveza srpskih plemena u borbi protiv Rimljana, oko 160. godine p. n. e. Tvrđava Dalma se nalazila desno od izvora reke Neretve, iznad Nevesinja. Plemena Dalmskog Saveza Rimljani su nazivali Dalmatima.

Deretić afirmiše da stari pisci su najčešće govorili o pojedinim pokrajinama ili plemenima, a ređe o narodu kao celini u nacionalnom pogledu i da nisu imali isto shvatanje o naciji kao što to mi danas imamo.

Deretić tvrdi da je i Herodot, u 5. veku p. n. e., utvrdio da su Veneti i Iliri jedan isti narod. Citira i geografa Tolomeja iz Aleksandrije (2. vek) koji kaže da su Veneti (Venedi) veliki narod koji čini dobar deo Sarmatije.[14]. Deretić pod Sarmatijom podrazumeva Severnu Srbiju, a Srbi u njoj se nazivaju Venetima. U Severnoj Srbiji bilo je tada i drugih naroda osim Srba.

I Mavro Orbin, 16-ti vek, kaže: "Ovi Tolomejevi Veneti su današnji Sloveni".[15] Potom citiran je i Jevsevije Pamfil, 4. vek koji kaže da je Tiberije pobedio (9. godine n. e.) „sarmatske Dalmate“.[16]

Deretić uzima u obzir i ravenskog anonimnog pisca Kosmografije, koji je živeo polovinom 7. veka, i koji kaže da su postojale tri Srbije: jedna do Grčke, druga u Dakiji i treća u Sarmatiji, do Sarmatskog mora. Pod prvom Srbijom koju mi nazivamo Jadranskom, ovaj anonimni pisac podrazumeva i staru Makedoniju. Druga Srbija je, kaže, bila otadžbina antičkih Dačana. Treća je otadžbina Sarmata.[17]

Srpsko-rimski odnosi uredi

Rimljani su postepeno osvojili sve srpske predele na Balkanskom poluostrvu, Deretić tvrdi da je u tim svim predelima živeo jedan te isti narod, i da su Rimljani sve ujedinili u jednu jedinstvenu rimsku provinciju - Iliriju. Zatim je Iliriji pripojena i Antička Grčka i tako je stvorena velika provincija Ilirik. Rimski Ilirik je obuhvatao celo Balkansko poluostrvo i sva ostrva u Belom moru i na Pelagu, završno sa Kritom. Pošto je rimski Ilirik obuhvatao teritoriju današnje Srbije i Grčku, da bismo pravili razliku mi ćemo ovde govoriti samo o Iliriji, koju Deretić naziva rimskom Srbijom. Rimska Ilirija bila je u stvari proširena Jadranska Srbija i prostirala se na severu do reke Ina i do Dunava i na istoku do Crnog mora.[18]

Prema Deretiću, Rimljanima je bilo potrebno vreme od tri veka da osvoje sve srpske zemlje na Balkanskom poluostrvu. Ubrzo potom rimska Srbija je stupila u službu Rimskog carstva -- „ilirske legije“ postale su glavna vojna snaga Rimskog carstva. Preuzimajući glavnu ulogu u odbrani Rimskog carstva, prema Deretiću, Srbi su ubrzo preuzeli i glavnu političku ulogu u njoj. Prvi rimski car navodno Srbin, bio je Maksimin Rašanin 235. godine n.e. Od toga vremena upravni centar Carstva prelazi iz Rima u Sirmijum, grad koji je prema Deretiću, bio glavni grad rimske Srbije. Sa Dekijusom Trajanom, koji je došao na presto 248. godine, počinje neprekidna srpska dominacija Carstvom i trajaće sve do smrti cara Valentinijana II, 392. godine. Pune 144 godine Srbi su vladali Rimskim carstvom bez prekida.[19]

Rimsko carstvo kao univerzalnu svetsku državu, prema Deretiću, Srbi su prihvatili za svoju državu i branili su je kao što su branili i svoju Srbiju. Odbrana granica od neprekidnih napada i održavanje unutrašnjeg reda u jednoj ovako prostranoj imperiji iscrpeli su Srbiju. Nastalo je vreme kada nije više bilo moguće opremiti dovoljan broj legija za odbranu granica i tada je neminovno došlo do njene propasti. Prema Deretiću, ovo je bio glavni razlog sloma Rimskog carstva, a sve ostalo i svi drugi razlozi bili su sporedni i od malog značaja.

Srpska nacionalna svest, kod Srba unutar Carstva, bila je vrlo razvijena i postoje brojni dokazi o saosećanju i saradnji između njih i Srba van Carevine. Srbi su održavali rimsku državnu tradiciju i pri stupanju na neki položaj u državi uzimali su rimska imena, ali srpsko nacionalno ime nije bilo potisnuto niti je bio potisnut osećaj nacionalne pripadnosti. Aleksandrijski naučnik, Klaudije Tolomej, koji je živeo od 90. do 168. godine n. e., u svojoj Geografiji sveta pominje Srbe kao takve u Iliriji, zapravo u današnjoj Hercegovini .[20]

Kritike uredi

Srpski istoričari i profesori kritikovali su nenaučne tvrdnje Deretića i ostalih neoromantičara i upozoravali na opasnost ovakvog proizvoljnog tumačenja izvora i istorije uopšte, kao na primer, akademik Božidar Ferjančić koji je u NIN-u od oktobra 1994. (br. 28) ustao u odbranu Georgija Ostrogorskog koji je bio predmet napada neoromantičara, i pritom istakao da teze o Srbima kao najstarijem narodu na svetu i srpskom jeziku kao prajeziku svih drugih, nemaju nikakvog naučnog osnova i na njih se (...)ne treba obazirati. (...) zato što su takve teze zasnovane na delima koja donose nenaučno zasnovane hipoteze.[21]

Jednu od najupečatljivijih kritika neoromantizma dao je prof. Radivoj Radić, profesor istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu. U svojoj knjizi „Srbi pre Adama i posle njega“, koja je nastala kao odgovor na brojne napade i teške optužbe koje su neoromantičari početkom devedesetih godina uputili institucijama kao što je SANU[22] kao i autoritetima srpske istoriografije[23], Radić je izložio temeljnu i obimno referenciranu kritiku stavova ne samo Deretića, nego i drugih pripadnika neoromantičarske autohtone škole.

Radić dalje citira Deretićevu tvrdnju da se Stefan Nemanja povukao sa prestola 10. aprila 1195. godine i da je umro 13. februara 1200. godine, i navodi kako je još 1968. godine dokazano da je Stefan Nemanja ostavio presto 25. marta 1196, a da je umro 13. februara 1199. godine.[24], i kao referencu navodi rad prof. Relje Novakovića, „O datumu i razlozima Nemanjinog silaska s prestola“ (ZRVI, 11 (1968). pp. 129–139)[25] Na sledećoj stranici, Radić nastavlja nizanje Deretićevih grešaka: Deretić tvrdi da je Mehmed II Osvajač došao na presto kad je imao 21 godinu, i da je bio sin Murata i Jelene, kćerke despota Đurđa[26] Zatim Radić objašnjava u čemu je greška — Mehmed jeste bio sin Murata, ali ne i Jelene Branković. Zapravo, druga kćer despota Đurđa, Mara Branković, a ne Jelena, bila je udata za Murata, ali nije bila Mehmedova majka. Kao referencu za ovu tvrdnju navodi rad Ruže Ćuk, „Carica Mara“, objavljen u Istorijskom časopisu 1978/79. godine ( pp. 53–57)[27] Dalje Radić navodi kako ni sam Franc Babinger, poznati turkolog koji je veliki deo svojih istraživanja posvetio baš životu Mehmeda Osvajača, nije znao sa sigurnošću ko je bila Mehmedova majka, navodeći kao referencu rad samog Babingera, „Mehmed Osvajač i njegovo doba“, (prev. T. Bekić, Novi Sad (1968). pp. 12)[27].

Radić takođe navodi Deretićevu tvrdnju da Nemanjići potiču od vizantijskog cara Licinija.[28] i nizom logičnih argumenata dokazuje da je takva tvrdnja nemoguća. Naime, Radić prvo navodi činjenicu koja je „poznata svim medievistima“, a to je da je u srednjem veku bilo veoma uobičajeno da dvorski istoričari izmišljaju rodbinske veze kako bi dali veću starinu mnogim vladarskim porodicama, i Nemanjići nisu bili izuzetak. Pisci srpskih rodoslova su se oslanjali na slovenski prevod vizantijske Svetske hronike koju je napisao Jovan Zonara[29] Zatim, Radić dodaje:

Međutim, da vidimo činjenice: Licinije je ubijen 325. godine, a Nemanja se rodio 1113. godine. Između njih dvojice zjapi praznina od bezmalo osam vekova, a naučnici su sa velikim naporom, i posle dugih raspri, jedva utvrdili ko je bio Nemanjin otac (...) Osim toga, prema srpskim rodoslovima, Stefan Nemanja je bio Licinijev praunuk, što bi značilo da su Nemanjini otac, deda i pradeda morali živeti po tri ili četiri stoleća.[30]

Na stranici 72, Radić navodi da Deretić u svojoj knjizi „Zapadna Srbija“ tvrdi da je Sulejman Veličanstveni bio Srbin.[31], da je vizantijski car Justinijan I bio takođe Srbin poreklom iz Peći i da mu je pravo ime bilo Upravda [32], kao i da je sveti Jeronim Stridonski bio takođe Srbin[33] Neke od Deretićevih teza su čak bile prihvaćene usled slabog poznavanja izvora, poput one o navodnom Justinijanovom poreklu, i u starijoj stručnoj istoriografiji (19. vek) ali su potom odbačene kao istoriografske zablude.[34]

Radić navodi niz materijalnih grešaka koje se provlače kroz ceo Deretićev celokupni opus, i jednu po jednu logički razlaže i dokazuje uz obilje referenci. Prva greška na koju Radić ukazuje jeste Deretićeva tvrdnja da je Desa, a ne Zavida, bio otac Stefana Nemanje[35]. Radić svoju tvrdnju referencira radom „Stefan Nemanja u modernoj istoriografiji“ profesorke Jovanke Kalić, istoričarke i akademika, stručnjaka za istoriju srednjeg veka.[36] Radić takođe navodi Deretićevu tvrdnju da je Prokleta Jerina bila Jerina Paleolog i da je bila žena despota Lazara Brankovića[37][38] Zatim obrazlaže netačnost ove tvrdnje i to u dve tačke: Prokleta Jerina nije pripadala rodu Paleologa, nego carskoj porodici Kantakuzin, i nije bila žena Lazara Brankovića, već Lazarevog oca, despota Đurđa Brankovića[38]. Kao referencu za ovu tvrdnju, Radić navodi delo Mihaila Laskarisa, „Vizantijske princeze u srednjovekovnoj Srbiji. Prilog istoriji vizantijsko-srpskih odnosa od kraja 12. do sredine 15. veka“ (Beograd, 1926, reprint (1997). str. 97-123), kao i delo istoričara Momčila Spremića, „Despot Đurađ Branković i njegovo doba“ (Beograd (1994). pp. 63)[38].

U poglavlju „Aljkava upotreba titula“, Radić kritikuje olaku upotrebu titule cara i uopšte nepoznavanje vizantijske titulature g. Deretića. Radić navodi kako se Deretić poziva na Anu Komninu, tvrdeći da je sama vizantijska princeza zvala kralja Bodina carem Dalmata.[39] Zatim dalje navodi kako Ana Komnina zapravo kralja Konstantina Bodina naziva egzarhom, a ne vasilevsom Dalmata, što bi bila odgovarajuća titula za cara[40]. Kao reference za ovu tvrdnju Radić navodi dva izdanja istorijskog dela „Aleksijada“ vizantijske princeze Ane Komnine:

  • Annae Comnenae Alexias, rec. D. R. Reinsch et A. Kambylis, Berlin - New York 2001, 53[41]
  • Anne Comnene: Alexiade. Régne de l'empereur Alexis I Comnine (1081—1118), ed. Leib, I, Paris 1937, 60[41]

U poglavlju „Prezime ili titula“, Radić navodi kako novoromantičari ne umeju da razlikuju titulu od prezimena, i kao prvi primer daje upravo Deretića. Radić citira sledeću Deretićevu rečenicu:

Poslednji vizantijski vojvoda Dalmacije i Hrvatske, Konstantin Sevast, proteran je od strane srpske vojske.[35]

Zatim Radić analizira greške koje se pojavljuju u ovom citatu: prvo ukazuje na činjenicu da Vizantinci nisu imali titulu vojvode, a zatim kaže da „sevast“ nije prezime, nego vizantijska titula[42] koja znači „veličanstvo“, i u početku je bila isto što i titula avgusta, ali pod Aleksijem I postala je manje važnija nakon uvođenja titule protosevasta.

Dela uredi

  • Istorija Srba, I tom, Jovan I. Deretić, Nica, 1975.
  • Istorija Srba, II tom, Jovan I. Deretić, Nica, 1976.
  • Zapadna Srbija, Jovan I. Deretić, Publishing International, Čikago, 1995.
  • Serbi, narod i rasa – Nova Vulgata, Jovan I. Deretić, Publishing International, Čikago, prvo izdanje 1995; Glas srpski, Banja Luka, drugo izdanje 1998.; Sardonija, Beograd, treće izdanje. 2006. ISBN 978-86-86129-03-1.
  • Arbanasi u Srbiji, Jovan I. Deretić, "Nikola Pašić", Beograd, 1999.
  • Antička Srbija, Jovan I. Deretić, Jugo-pirs, Temerin, prvo izdanje 2000.; Sardonija, Beograd, drugo izdanje 2000.
  • Srbi i Arbanasi, Jovan I. Deretić. . Београд. 2005. ISBN 978-86-902775-2-0. 
  • Naša pobeda, Jovan I. Deretić, Beograd, 2005.
  • Albanci lažni Iliri, Jovan I. Deretić, Pešić i sinovi, Beograd, 2007.
  • Izmišljeno doseljavanje Srba, Jovan I. Deretić, Dragoljub P. Antić i Slobodan M. Jarčević, Ekološki pokret grada Novog Sada. . Нови Сад. 2008. ISBN 978-86-83177-33-2. 
  • Srbica - istorija pismenosti, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Sardonija, Beograd, 2009.
  • Doćirilovska pismenost
  • Istorija Srba i Rusa, I tom, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Sardonija, Beograd, 2010.
  • Istorija Srba i Rusa, II tom, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Sardonija, Beograd, 2011.
  • Istorija Srba i Rusa, III tom, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2012.
  • Srpsko pismo - dar čovečanstvu, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2014.
  • Ilirska Srbija, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2014.
  • Drevna Istorija Srba i Rusa, Knjiga prva, Nastanak i Širenje Civilizacije, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2017.
  • Drevna Istorija Srba i Rusa, Knjiga druga, Drevna Carstva, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2017.
  • Drevna Istorija Srba i Rusa, Knjiga treća, Ratničke Države, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2017.
  • Drevna Istorija Srba i Rusa, Knjiga četvrta, Doba Hrišćanstva, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2017.
  • Srbija u Srednjem Veku, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2019.
  • Divonija, Jovan I. Deretić, Ganeša klub, Beograd, 2021.
  • Nova Krmčija, Jovan I. Deretić i Dragoljub P. Antić, Ganeša klub, Beograd, 2021.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ PREMINUO JOVAN I. DERETIĆ: Njegove teorije izazivale brojne kontroverze, tvrdio da su Srbi na Balkanu dva milenijuma („Večernje novosti”, 6. jun 2021)
  2. ^ Jokić-Stamenković, Dragana. „Kad „doktori nauka” i „akademici” fabrikuju neku novu prošlost”. Politika Online. Pristupljeno 2022-05-26. 
  3. ^ a b v g d đ e ž „D”. www.srpskadijaspora.info. Arhivirano iz originala 30. 11. 2010. g. 
  4. ^ „Peti saziv Narodne skupštine Republike Srbije”. 
  5. ^ a b pdf „Str 117 (engleski)[http://www.rtv.rs/sr_lat/kultura/naucni-skup-u-sanu:-albanci-nisu-ilirskog-porekla_20269.html” Proverite vrednost parametra |url= (pomoć) (PDF). Pristupljeno 29. 4. 2012.  Spoljašnja veza u |title= (pomoć)[mrtva veza]
  6. ^ „Grupa Autora - Kavkaski Albanci-Lažni Iliri”. Scribd.com. Arhivirano iz originala 17. 8. 2011. g. Pristupljeno 29. 4. 2012. 
  7. ^ „Programma Pervogo meždunarodnogo kongressa «Dokirillovskaя slavяnskaя pisьmennostь i dohristianskaя slavяnskaя kulьtura»”. www.organizmica.org. 
  8. ^ „Zaveršilsя Vtoroй meždunarodnый kongress”. www.runitsa.ru. 
  9. ^ „O Tretьem meždunarodnom kongresse”. www.runitsa.ru. 
  10. ^ „PREMINUO JOVAN I. DERETIĆ: Njegove teorije izazivale brojne kontroverze, tvrdio da su Srbi na Balkanu dva milenijuma”. Večernje novosti. 06. 06. 2021. 
  11. ^ „Dokirilovska pismenost”. www.organizmica.org. 
  12. ^ Joannis Zonarae: HISTORICA ANNALUM, Patrologiae, Migne, Paris 1864."Issa insula in Ionio sinu sita est: cujus incolae Issaei Romanis ultro se dediderunt, suo domino Agroni Sardianorum regi, genitis Illyricae irati. Ad cum consules legatos miserunt. Sed illo mortuo, fillio adhuc impubi haerede relicto, uxor ejus pueri noverca, Sardianorum imperium administravit". (Tomus 134, Pag. 690)
  13. ^ Strabonis: GEOGRAPHICA, Firmin-Didot, Paris 1853.
  14. ^ (Knjiga 3, glava 5).
  15. ^ Mavro Orbini: IL REGNO DE GLI SLAVI, Pesaro, 1601. "Et Tolomeo al 3. Libro al Cap. 5. dice: i Venedi grandissime genti tengono gran parte della Sannatia per tutto il Golfo Venedico. Madi questi Venedi Slaui diremo poi al suo luogo.." (Pag. 15,16)
  16. ^ Eusebius Pamphili: OPERA OMNIA (Eusebii Caesariensis Opera Pars Uno). Patrologiae, Migne, Paris 1857. (CHRONICORUM Lib. 2, P.531) "Tiberius Caesar Dalmatas Sarmatasque in Romanum redegit potestatem."
  17. ^ HISTOIRE ROMAINE, A. Franck, Paris 1889.
  18. ^ Don Mavro Orbini: IL REGNO DE GLI SLAVI, Pesaro 1601
  19. ^ Dion Cassius: HISTOIRE ROMAINE, Firmin-Didot, Paris 1848/89.
  20. ^ DIE GEOGRAPHIE DES PTOLEMAEUS, Weidmannsche Buchhandlung, Berlin 1923. Geographie II, 16: Illyricum, Pag. 79; Earbkhtsa. Plinius: Sardeates oder Sardiates
  21. ^ Radić, str. 30.
  22. ^ Radić, str. 22–23.
  23. ^ 26-27
  24. ^ Zapadna Srbija. str. 106.
  25. ^ Radivoj Radić, 70
  26. ^ Zapadna Srbija. str. 155.
  27. ^ a b Radivoj Radić, 71
  28. ^ Zapadna Srbija, 99
  29. ^ Radivoj Radić, 74
  30. ^ Radivoj Radić, 74-75
  31. ^ Zapadna Srbija, 170
  32. ^ Zapadna Srbija, 25
  33. ^ Zapadna Srbija, 20
  34. ^ „Istorijska biblioteka: Justinijan lažni Sloven”. Istorijskabiblioteka.com. Pristupljeno 29. 4. 2012. 
  35. ^ a b Zapadna Srbija, 102
  36. ^ Radivoj Radić, 68
  37. ^ Zapadna Srbija. str. 156.
  38. ^ a b v Radivoj Radić, 69
  39. ^ Zapadna Srbija, 127.
  40. ^ Radić 2005, str. 89–90.
  41. ^ a b Radić 2005, str. 90.
  42. ^ Radić 2005, str. 92.

Literatura uredi

  • Jovan I. Deretić, Zapadna Srbija, kratak pregled istorije Srba od 3. veka s. e. do današnjih dana, Beograd, 2003.
  • Radić, Radivoj (2005). Srbi pre Adama i posle njega. Beograd: Stubovi kulture. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јован_И._Деретић&oldid=27395275”