6. januar
датум
6. januar je šesti dan u godini u Gregorijanskom kalendaru. 359 dana (360 u prestupnim godinama) ostaje u godini posle ovog dana.
Događaji uredi
| januar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
- 1066 — Posle smrti Edvarda Ispovednika prethodnog dana, Vitan se sastaje da potvrdi Harolda Godvinsona za poslednjeg engleskog anglosaksonskog kralja.; Harold je krunisan istog dana, što je izazvalo krizu sukcesije koja će na kraju dovesti do normanskog osvajanja Engleske. Poginuo je iste godine kod Hestingsa u bici protiv pretendenta na engleski presto normanskog vojvode Vilijama Osvajača.
- 1118 — Rekonkvista: Alfons II Aragonski osvaja Saragosu.
- 1148 — Vojska Ikonijskog sultanata je porazila krstaše u bici na planini Kadmus.
- 1169 — Francuska i Engleska su sklopile mir prilikom susreta dva kralja Luja VII i Henrija II u Monmiraju.
- 1205 — Filip Švapski postaje rimsko-nemački kralj.
- 1322 — U manastiru Žiča krunisan je srpski kralj Stefan Dečanski, sin kralja Milutina, pobedivši u bici svog polubrata Stefana Konstantina. Njegov sin je na istoj ceremoniji krunisan za „mladog kralja“. Tokom vladavine do 1331. pobedio je vojsku bosanskih feudalaca, a kad su Bugarska i Romeja (Vizantija) protiv Raške sklopile vojni savez, ne čekajući napad, potukao je Bugare kod Velbužda i osigurao prevlast nad Makedonijom, čime je srpska država postala najmoćnija na Balkanu. U spomen na tu bitku na Metohiji je podigao manastir Dečani, po kojem je nazvan Dečanski. Na kraju je doživeo da ga sa prestola zbaci sin Dušan.
- 1355 — Karlo IV krunisan je za kralja Italije.
- 1449 — Konstantin XI je krunisan za vizantijskog cara
- 1492 — Kralj Fernando i kraljica Izabela pobedonosno su ušli u Granadu, nakon što je njihova vojska porazila Boabdila, poslednjeg emira Granade, čime je okončana rekonkista – ponovno osvajanje Pirinejskog poluostrva koje je od 711. godine bilo pod arapskom vlašću.
- 1579 — Potpisana je Araška unija katoličkih nizozemskih provincija protiv severnih protestantskih provincija.
- 1641 — Araučki rat: Proslavljen je prvi parlament Kvilina, koji je privremeno zaustavio neprijateljstva između Mapučea i Španaca u Čileu.
- 1661 — Peti monarhisti bezuspešno su pokušali da preuzmu kontrolu nad Londonom u Engleskoj. Pobuna je ugušena nakon nekoliko dana.
- 1690 — Jozef I je postao car Svetog rimskog carstva.
- 1781 — Bitka kod Džerzija: Britanci porazili Francuze i tako odbili njihov poslednji pokušaj invazije na Džerzi.
- 1809 — Kombinovane britanske, portugalske i kolonijalne brazilske snage započele su invaziju na Gvajanu tokom Napoleonovih ratova.
- 1810 — Mirom u Konstantinopolju Turska je predala Rusiji poluostrvo Krim i oblast Kuban.
- 1816 — Imperator Aleksandar I Pavlovič je potpisao naređenje za proterivanje isusovaca iz Sankt Peterburga i Moskve.
- 1832 — Nakon niza pokušaja da u saradnji sa Austrijom zbace vladike iz dinastije Petrovića, poslednji guvernadur Vukolaj Radonjić je proteran iz Crne Gore.
- 1847 — Samjuel Kolt dobija svoj prvi ugovor o prodaji revolverskih pištolja vladi Sjedinjenih Država.
- 1853 — Ukazom kneza Aleksandra Karađorđevića, osnovan Gornji Milanovac.
- 1900 — Drugi burski rat: Buri napadaju tvrđavu u Ladysmithu nakon što su je držali pod opsadom, ali su ih britanske snage potisnule.
- 1912 — Novi Meksiko postao 47. savezna država SAD.
- 1916 —
- Prvi svetski rat: Počela je petodnevna bitka Prve sandžačke divizije pod nazivom Mojkovačka bitka u kojoj su Crnogorci pod komandom serdara Janka Vukotića sa svojih 6.500 boraca odbili ofanzivu znatno jačih austrougarskih snaga. Neprijateljske snage koje su učestvovale u borbama su 53. i 62. austrougarska divizija a brojale su oko 22.000 vojnika. U vreme povlačenja srpske vojske pravcem Andrijevica – Podgorica – Skadar, Crnogorci su neviđenom hrabrošću, potisnuli trostruko jačeg neprijatelja i srpskoj vojsci omogućili prolaz do albanskog primorja.
- Prvi svetski rat: U Medovskom zalivu u Albaniji potonuo italijanski poštanski brod SS Brindizi nakon što je udario u minu usmrtivši 450 putnika sa našim iseljenicima - dobrovoljcima iz Kanade i SAD, koji su krenuli u Srbiju i Crnu Goru da pomognu u ratu protiv Centralnih sila.
- 1929 — Jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević ukinuo je Vidovdanski ustav, raspustio Narodnu skupštinu i zaveo ličnu vlast u državi, što je označilo početak Šestojanuarske diktature, kojom je kralj Aleksandar ukinuo parlamentarni život i uveo lični režim zasnovan na ideji “integralnog jugoslovenstva”. Kraljevina SHS dobija naziv Kraljevina Jugoslavija, tako da je promenjena njena teritorijalna organizacija uvođenjem devet administrativnih jedinica (Dravska banovina, Drinska banovina, Moravska banovina, Primorska banovina, Savska banovina, Vardarska banovina, Vrbaska banovina i Zetska banovina). Beograd sa Pančevom i Zemunom predstavljao je posebno upravno područje.
- 1940 — Nemci vrše masovna pogubljenja Poljaka u Poznanju.
- 1941 — Predsednik SAD Frenklin Ruzvelt je u govoru u Kongresu definisao američki cilj o „četiri slobode“ - slobodu govora, slobodu religije, slobodu od straha i slobodu od siromaštva.
- 1945 — Drugi svetski rat: Predsednik Nacionalnog komiteta za oslobođenje Jugoslavije i vrhovni komandant Narodnooslobodilačke vojske, Maršal Jugoslavije Josip Broz Tito i šef britanske vojne misije Ficroj Maklejn su sklopili sporazum o uspostavljanju vazduhoplovne baze kod Zadra za potrebe savezničkog vazduhoplovstva u borbi protiv nemačkih snaga.
- 1950 — Ujedinjeno Kraljevstvo je priznalo Narodnu Republiku Kinu; kao odgovor na to Republika Kina (Tajvan) prekinula diplomatske odnose s Ujedinjenim Kraljevstvom.
- 1951 — Korejski rat: Početak masakra u Gangvi, gde se procenjuje da je stradalo između 200-1.300 simpatizera južnokorejskih komunista.
- 1960 — Terorizam: Postavljena je bomba u avionu Daglas DC-6, kompanije National Airlines na letu 2511, dok je bio na putu od Njujorka do Majamija. U avionu je bilo 5 članova posade i 29 putnika i svi su stradali kada je eksplodirala bomba u avionu.
- 1963 — Iranski šah Reza Šah Pahlavi počeo je „belu revoluciju“ uvođenjem agrarne reforme i prava glasa za žene.
- 1967 — Vijetnamski rat: Američki marinci i trupe Armije Južnog Vijetnama pokreću operaciju pod kodnim imenom Kuća na palubi 5 u delti reke Mekonga.
- 1978 — Kruna Svetog Stefana, prvog hrišćanskog mađarskog kralja, koju su odneli Amerikanci posle Drugog svetskog rata, vraćena je u Mađarsku.
- 1989 — Terorizam: Satvant Sing i Kehar Sing osuđeni su na smrt zbog zavere u atentatu na premijerku Indiru Gandi; njih dvojica su pogubljeni istog dana.
- 1992 —
- Veljko Kadijević Savezni ministar odbrane vojske SRJ daje ostavku.
- Predsednik Gruzije Zviad Gamsakhurdia pobegao je iz zemlje kao rezultat vojnog puča.
- 1993 — Jedinice indijskih graničnih snaga bezbednosti ubile su 55 civila u Soporeu, Džamuu i Kašmiru, iz osvete nakon što su militanti ubili nekoliko njihovih ljudi.
- 1995 — U provinciji Šansi na severu Kine poginulo je najmanje sto ljudi u eksploziji posle sudara dva teretna voza natovarena tonama trinitrotoluola.
- 2000 — Jake policijske snage razdvajale su dva skupa na Cetinju u Crnoj Gori gde su Srpska pravoslavna crkva i samoproklamovana Crnogorska pravoslavna crkva održavale centralno božićno slavlje na Badnji dan.
- 2002 — Terorizam: Petnaestogodišnji Čarls Bišop poginuo je kada se u avionu „Cesna 172“ obrušio na zgradu Banke Amerike u centru grada Tampa na Floridi. U poruci koja je potom pronađena izrazio je simpatije prema Osami bin Ladenu i podržao terorističke napade na Njujork i Vašington 11. septembra 2001.
- 2003 — Mirovni pregovori Tamilskih tigrova i vlade Šri Lanke označili su mali pomak u pomirenju nakon 19 godina dugog građanskog rata.
- 2009 — Operacija Liveno olovo: Izrael izvršio napad na Gazu koja je započeta još 27. decembar 2008. Uopšteno, borba između Hamasa i Izraela se iz ruralnih oblasti preselila u gusto naseljene oblasti. U prijateljskoj vatri poginula su tri izraelska vojnika, 24 je ranjeno (jedno smrtno i tri teško) u severnoj Gazi kada je izraelski tenk ispalio hitac u zgradu u kojoj su se nalazili izraelski vojnici. U drugom sličnom incidentu poginuo je još jedan izraelski vojnik. Takođe u toj operaciji je od izraelske tenkovske granate u zgradi škole UN-a u Džabaliji je poginulo 40 Palestinaca koji su se tu sklonili tokom borbi između izraelske vojske i boraca Hamasa.
- 2011 — Mitropolit Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori Amfilohije prokleo je na Badnje veče u Baru sve one koji zagovaraju rušenje nelegalno postavljene metalne crkve na Rumiji. „Ko srušio taj hram, Bog ga srušio i njega i njegovo potomstvo i časni krst mu sudio“, kazao je Amfilohije. Rumija je vekovima bila simbol ekumenizma gde su se po tradiciji okupljali predstavnici sve tri zajednice. Godinama su na Trojičin dan pripadnici, pravoslavne, islamske i katoličke vere zajednički iznosili krst Sv. Vladimira na Rumiju.
- 2012 — Terorizam: Dvadeset šest ljudi je poginulo, a 63 ranjeno kada se bombaš samoubica razneo u policijskoj stanici u Damasku.
- 2016 — Nuklearno oružje: Severna Koreja je izjavila kako je testirala po prvi put hidrogensku bombu, a pre toga je tri puta koristila probe koje koriste nuklearnu fisiju i to 2006, 2009, 2013. kao i ova 2016. godine, zbog čega su se pobunile brojne države, a među kojima su SAD, Rusija, Kina i Japan, gde su osudile režim Pjongjanga, pa iz tih razloga UN su im uvele međunarodne sankcije.
- 2019 — Malezijski kralj Muhamed Peti abdicirao je nakon samo dve godine na prestolu. Prema jedinstvenom sistemu koji postoji otkako je Malezija 1957. dobila nezavisnost od Velike Britanije, devet naslednih vladara malezijskih saveznih država se smenjuju na kraljevskom tronu na svakih pet godina.
- 2021 — Demonstracije: Demonstranti koji su se okupili u Vašingtonu upali su u zgradu Kongresa na Kapitolu, tokom nereda petoro ljudi je izgubilo život.
Rođenja uredi
- 1367 — Ričard II Plantagenet, engleski kralj (1377—1399). (prem. 1400)[1]
- 1822 — Hajnrih Šliman, nemački arheolog. (prem. 1890)[2]
- 1838 — Maks Bruh, nemački kompozitor i dirigent. (prem. 1920)[3]
- 1848 — Hristo Botev, bugarski pesnik, revolucionar i publicista. (prem. 1876)
- 1859 — Vojislav Subotić, srpski hirurg, jedan od osnivača Medicinskog fakulteta u Beogradu. (prem. 1923)[4]
- 1861 — Viktor Horta, belgijski arhitekta i dizajner. (prem. 1947)[5]
- 1862 — Božidar Karađorđević, crpski umetnik i pisac o umetnosti, svetski putnik i izdanak srpske dinastije Karađorđević. (prem. 1908)[6]
- 1888 — Stevan Moljević, srpski i jugoslovenski pravnik, političar i publicista. (prem. 1959)[7]
- 1913 — Loreta Jang, američka glumica. (prem. 2000)[8]
- 1915 — Alan Vats, britanski filozof i pisac. (prem. 1973)[9]
- 1927 — Aleksandar Despić, srpski hemičar i tehnolog. (prem. 2005)[10]
- 1933 — Đorđe Kadijević, srpski reditelj, scenarista, istoričar umetnosti i likovni kritičar.[11]
- 1935 — Ljiljana Janković, srpska glumica.[12]
- 1938 — Adrijano Čelentano, italijanski muzičar, komičar, glumac, reditelj i TV voditelj.[13]
- 1939 — Valerij Lobanovski, ukrajinski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2002)[14]
- 1946 — Sid Baret, engleski muzičar, najpoznatiji kao suosnivač, gitarista i pevač grupe Pink Floyd. (prem. 2006)[15]
- 1947 — Nebojša Đukelić, srpski filmski kritičar i reditelj, novinar i urednik RTS-a. (prem. 1996)[16]
- 1953 — Malkolm Jang, australijski muzičar, suosnivač i ritam gitarista grupe AC/DC. (prem. 2017)[17]
- 1955 — Rouan Atkinson, engleski glumac, komičar i scenarista.[18]
- 1960 — Najdžela Loson, engleska kulinarka, novinarka i TV voditeljka.[19]
- 1966 — Ipče Ahmedovski, srpski pevač. (prem. 1994)[20]
- 1969 — Ilije Dumitresku, rumunski fudbaler i fudbalski trener.[21]
- 1978 — Ruben Ramirez Idalgo, španski teniser.[22]
- 1982 — Gilbert Arinas, američki košarkaš.[23]
- 1982 — Edi Redmejn, engleski glumac.[24]
- 1986 — Sergij Stahovski, ukrajinski teniser.[25]
- 1986 — Aleks Tarner, engleski muzičar i muzički producent, najpoznatiji kao frontmen grupe Arctic Monkeys.[26]
- 1986 — Irina Šejk, ruski model i glumica.[27]
- 1990 — Miloš Cvetković, srpski fudbaler.[28]
- 1994 — Nikola Jovanović, srpski košarkaš.[29]
- 1998 — Aksel Bakajoko, francuski fudbaler.[30]
Smrti uredi
- 1275 — Sveti Rejmond iz Penaforta, dominikanski kanoničar. (rođ. 1175)[31]
- 1829 — Jozef Dobrovski, češki slavista. (rođ. 1753)[32]
- 1852 — Luj Braj, francuski učitelj tvorac pisma za slepe. (rođ. 1809)[33]
- 1884 — Gregor Mendel, češki sveštenik, biolog i botaničar. (rođ. 1822)[34]
- 1919 — Teodor Ruzvelt, predsednik SAD. (rođ. 1858)[35]
- 1919 — Žak Vaše, francuski dadaista. (rođ. 1895)[36]
- 1949 — Viktor Fleming, američki filmski režiser. (rođ. 1883)[37]
- 1990 — Pavel Čerenkov, sovjetski fizičar. (rođ. 1904)[38]
- 1993 — Džon Berks „Dizi“ Gilespi, američki trubač, pevač i kompozitor. (rođ. 1917)[39]
- 1993 — Rudolf Hametovič Nurejev, ruski baletski igrač i koreograf. (rođ. 1938)[40]
- 2019 — Željko Mijanović, jugoslovenski i srpski dramaturg i scenarista. (rođ. 1960)[41]
Praznici i dani sećanja uredi
Srpska pravoslavna crkva slavi[42]:
- Badnji dan
- Prepodobnu mučenicu Evgeniju
- Prepodobnog Nikolu vojvodu
- Svetog mučenika Kastula
- Svete mučenike Sosija i Teoklija
- Svetu mučenicu Vasilu
- Sveštenomučenika Filipa
- Svete mučenike Prota i Jakinta
- Svetog mučenika Ahaika
- Svetog mučenika Antioha Afrodisija
- Prepodobnog Vitimiona
- Svetog mučenika Ahmeda
- Sveštenomučenika Sergija Mečova[2]
Rimokatolička crkva slavi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Richard II | Biography, Reign, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ a b The Illustrated American. Illustrated American Publishing Company. 1891. str. 337.
- ^ Hugo Riemann (1892). Catechism of Musical History. Augener. str. 169.
- ^ „www.glas-javnosti.co.yu”. arhiva.glas-javnosti.rs. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Memo from Belgium. 1971. str. 6.
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 322.
- ^ User, Super. „Stevan Moljević”. www.sozeb.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Chrystopher J. Spicer (15. 1. 2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. McFarland. str. 113. ISBN 978-0-7864-1124-5.
- ^ Henry Warner Bowden (1993). Dictionary of American Religious Biography. Greenwood Publishing Group. str. 584. ISBN 978-0-313-27825-9.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2011-10-09. Arhivirano iz originala 09. 10. 2011. g. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Djordje Kadijevic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Ljiljana Jankovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Gino Moliterno (11. 9. 2002). Encyclopedia of Contemporary Italian Culture. Routledge. str. 150. ISBN 978-1-134-75877-7.
- ^ „Na saйtі "Sbornaя Rossii po futbolu"”. Arhivirano iz originala 2012-11-28. g. Pristupljeno 2017-11-04.
- ^ David Parker (2001). Random Precision: Recording the Music of Syd Barrett, 1965-1974. Cherry Red Books. str. iii. ISBN 9781901447255.
- ^ „Nebojša Đukelić biografija”. Samo lepa sećanja (na jeziku: engleski). 2012-10-21. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Norm N. Nite (1. 9. 1985). Rock on: the illustrated encyclopedia of rock n' roll : the video revolution, 1978-present
. Harper & Row. ISBN 978-0-06-181644-4.
- ^ Bruce Dessau (1997). Bean There Done That: The Life and Times of Rowan Atkinson. Welcome Rain. str. 9. ISBN 978-1-55670-713-1.
- ^ Laura Avery (1. 8. 2003). Newsmakers 2003 Cumulation: The People Behind Today's Headlines. Gale Group. str. 279. ISBN 978-0-7876-6391-9.
- ^ „Ipče Ahmedovski”. Discogs (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Ilie Dumitrescu (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Ruben Ramirez Hidalgo | Overview | ATP Tour | Tennis”. ATP Tour. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 20. 02. 2011. g. Pristupljeno 20. 01. 2021.
- ^ Mead, Wendy. „Eddie Redmayne: Film Actor, Theater Actor (1982–)”. Biography.com (FYI / A&E Television Networks). Arhivirano iz originala 4. 3. 2018. g. Pristupljeno 16. 2. 2016.
- ^ „Sergiy Stakhovsky | Overview | ATP Tour | Tennis”. ATP Tour. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Alex Turner – frontmen”. Arctic Monkeys (na jeziku: srpski). 2014-04-03. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Irina Shayk”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Serbia - M. Cvetković - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. int.soccerway.com. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ j.t.d, ABA liga. „Nikola Jovanović > Player : ABA League”. ABA Liga (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ „Axel Bakayoko | Football Stats | Red Star Belgrade | Age 24 | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ A. J. M. & J. K. Mousolfe (1986). Saint Companions for Each Day. St Pauls BYB. str. 22. ISBN 978-81-7109-092-1.
- ^ Milka Hipmanová (1947). The Lands of the Bohemian Crown: Their History and Glory. M. Hipmanová. str. 95.
- ^ The Education Quarterly. Ministry of Education & Social Welfare. 1952. str. 219.
- ^ Jagdish Mehra; Helmut Rechenberg (28. 12. 2000). The Historical Development of Quantum Theory. Springer Science & Business Media. str. 37. ISBN 978-0-387-95179-9.
- ^ Richard P. Harmond; George A. Cevasco; Richard A. Harmond (1997). Biographical Dictionary of American and Canadian Naturalists and Environmentalists. Greenwood Publishing Group. str. 682. ISBN 978-0-313-23047-9.
- ^ „Jacques Vaché (1895-1919), le détonateur - Ép. 3/5 - Un parfum de scandale”. France Culture (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ George Aachen (1988). Popular Films of the Forties. Rastar Press. str. 80. ISBN 978-0-949149-98-5.
- ^ Chudakov, Alexander E. (decembar 1992). „Obituary: Pavel Alexeyevich Cherenkov”. Physics Today. 45 (12): 106—107. Bibcode:1992PhT....45l.106C. doi:10.1063/1.2809928
.
- ^ „Local Music Scene | South Carolina | Dizzy Gillespie”. localmusicscenesc (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ John Lauritsen (1993). The AIDS War: Propaganda, Profiteering and Genocide from the Medical-industrial Complex. Koen Book Distributors. str. 445. ISBN 978-0-943742-08-3.
- ^ Blic. „Preminuo Željko Mijanović, scenarista "Tri karte za Holivud"”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ , Pristupljeno 24. 4. 2013.
