Википедија

Kinematografija Srbije

Kinematografija Srbije predstavlja sva otelotvorenja filmske umetnosti stvorena na teritoriji Srbije od 1896. do danas, kao i ona čiji su idejni tvorci srpski filmski stvaraoci van granica Srbije.

Filmsko stvaralaštvo u Srbiji beleži istoriju dužu od jednog veka, koja se meri od 1911. godine i prve projekcije drame Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa, prvog srpskog i balkanskog filma, preko crnih komedija osamdesetih poput Ko to tamo peva i Maratonci trče počasni krug, sve do blokbastera 21. veka, Zone Zamfirove, Južnog vetra i drugih. Tokom 20. veka i nekoliko različitih državnih uređenja, srpska kinematografija doživela je ekspanziju komedije, romantičnog filma, socijalne drame, horora i drugih žanrova, rađanje i odumiranje partizanskog filma, kao i svojevrsnu avangardu kroz nekonvencionalni izraz Crnog talasa šezdesetih i sedamdesetih godina.

Drame Skupljači perja i Tri Aleksandra Saše Petrovića bile su nominovane za Oskara za najbolji strani film, dok je proslavljeni srpski režiser Emir Kusturica ovenčan Zlatnim palmama za filmove Otac na službenom putu i Podzemlje, i Srebrnim lavom za komediju Crna mačka, beli mačor. Osim negovanja kulta filmske zvezde, koji su uživali glumci poput Ljubiše Samardžića i Velimira — Bate Živojinovića, Srbija za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti dodeljuje Dobričin prsten, i nagradu Velika Žanka za glumice.

Istorija uredi

1896—1917: Kraljevina Srbija uredi

Za više informacija pogledajte: Istorija srpskog filma

Srbija se prvi put upoznala sa filmskom umetnošću 6. juna 1896, za vreme Kraljevine Srbije, kada je Andre Kar, predstavnik braće Limijer, u Beogradu održao prvu filmsku projekciju u Jugoistočnoj Evropi. Kar je već naredne godine napravio prvi video—snimak Beograda, koji danas više ne postoji.[1] Pre nego što je Srbija snimila svoj prvi film, drugi reditelji već su to uradili na njenoj teritoriji. Naime, 1904. godine Arnold M. Vilson, srpski konzul u Šefildu, snimio je reportažu Krunisanje kralja Petra I, zajedno sa nekim scenama Kraljeva, manastira Žiče i Novog Pazara.

Godine 1911. nastao je prvi srpski film, naziva Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa. Više dokumentarna biografija nego dugometražni originalni film, Vožd Karađorđe je, kako mu i naziv kaže, prikazivao život srpskog vladara iz vremena Prvog srpskog ustanka.[2] Režirao ga je Čiča Ilija Stanojević leta 1991, da bi nakon toga film poslao na montažu u laboratoriju Pate Frer u Parizu. Premijera filma održana je 23. oktobra 1911. godine, u Grand—bioskopu beogradskog hotela Pariz.[3] Film je dvadesetih godina potpuno nestao, da bi bio pronađen tek 2003. u arhivi Austrijske kinoteke.

Značajna ličnost ovog perioda kinematografije je producent, dokumentarista i patriota Đorđe Đoka Bogdanović. Pored toga što je bio jednog od prvih uspešnih zidanih bioskopa Kasina (ranije Union), Bogdanović je sa svojom ekipom dokumentovao srpske pobede u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu.[4]

Prvi filmovi snimljeni na teritoriji Kosmeta su dokumentarni Oduzimanje oružja od Arnauta i Dule-hanu na putu za Prizren, koji su 1912. prikazani na Vračaru.[5]

Do 1918. snimljeni su i Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi (1911), Jadna majka (1912), Spasilac (1915) i Lopov kao detektiv (1916).

1918—1940: Kraljevina Jugoslavija uredi

Bioskop je osnovan dovoljno rano u Srbiji sa 12 filmova snimljenih do početka Drugog svetskog rata. Najznačajniji predratni film bio je Bitka za Kosovo Mihajla Popovića iz 1939. godine. Proizvodnja je bila slaba.[6]

1941—2005: Republika Jugoslavija uredi

Posle Drugog svetskog rata uredi

Partizanski film uredi

Za više informacija pogledajte: Partizanski film

Klasična era uredi

Nastankom partizanskog filma može se smatrati sam kraj Drugog svetskog rata, i projekcija filma Slavica iz 1947, prvog u žanru i prvog dugometražnog filma u novonastaloj državi.[7][8]

 
Stole Aranđelović i Ljuba Tadić na snimanju filma Aleksa Dundić 1958.

Nastao kao originalni jugoslovenski žanr,[9] partizanski film se ubraja u podvrste ratnog filma, a neke od njegovih karakteristika su vremenski period koji obuhvata trajanje neposredno pre, tokom i posle nemačke okupacije Jugoslavije, jugoslovenska vojska kao protagonista i vojska sila Osovine u ulozi negativca.[10] U produkcijskom smislu partizanski film karakteriše razmera epskog filma, naročito tokom šezdesetih i sedamdesetih godina, zatim ansamblska podela uloga u kojoj likovi imaju približno jednak značaj, i počev od Kozare, intenzivne emotivne scene, prouzrokovane isključivo ratnim tragedijama.[11] Prema mišljenju nekih istoričara, partizanski filmovi imali su obavezu da veličaju kult ličnosti predsednika Josipa Broza,[12] i da retko, ako ikada, veličaju individualnu žrtvu iznad kolektivne.[10] Posledica toga je obično skroman materijal kojim su glumci raspolagali, ne mogavši da u potpunosti ostvare značajan domet glumačkog izraza. Ipak, 1953. Mira Stupica je za ulogu doktorke u filmu Bila sam jača dobila Zlatnu arenu za najbolju glavnu glumicu. Taj film danas se smatra i jednim od pionira feminizma u srpskoj kinematografiji.[13]

Većina tadašnjih aktivnih glumaca bila je angažovana u žanru. Isticali su se Ljuba Tadić, Olivera Marković, Rade Marković, Dragomir Felba, Pavle Vuisić, Dara Čalenić, Mihajlo Bata Paskaljević, Rahela Ferari, Severin Bijelić, Marija Crnobori, Branko Pleša, Stole Aranđelović, kao i mlada glumica Milena Dravić. Režiser Radoš Novaković ostvario je 1940-ih i 1950-ih izuzetan uspeh zahvaljujući svojim radovima. Najpoznatije među njima je Daleko je Sunce (1953), filmska adaptacija istoimenog romana Dobrice Ćosića, koja je pod uticajem razlaza sa SSSR-om prva odbacila sovjetske motive, prikrivene ideologije i socijalistički realizam.[10]

Crveni talas uredi

Već početkom šezdesetih primećivala se hiperprodukcija u filmskoj industriji. Partizanski film, koji je i sam dobio podžanrove poput partizanske akcije, drame, komedije, trilera, odneo je prevlast nad ostalim žanrovima, budući da je budžet za pojedine predstavnike žanra odobravao sam Tito.[10]

 
Poster za film Kapetan Leši iz 1961.

Kapetan Leši iz 1961. sa 200.000 gledalaca u prvih dvadeset dana projekcije, postao je najgledaniji srpski film svoga vremena, i utro put partizanskim akcionim spektaklima.[14] Motiv koji su kritičari posebno istakli bio je Lešijev razlaz sa cigankom Lolom, i njegova ljubav sa Verom, lepoticom nordijskog izgleda. Naime, u filmu je oličena Titova ideologija šezdesetih, njegova unutrašnja borba između Istoka i Zapada, kao i njegova konačna odluka.[10] Žika Mitrović, režiser Kapetana Lešija, delimično je ponovio uspeh i 1964. godine, zahvaljujući filmu Marš na Drinu.

Partizanski film brzo je evoluirao. Dok su hrvatski partizanski filmovi naličili nečemu što će kritičari nazvati partizanski noar, fabule izolovane u stanovima i urbanim sredinama, srpski su naginjali ka partizanskoj pastorali, poput Marša na Drinu i Kapetana Lešija, koji su insistirali na prostranstvima i živopisnim predelima.[10] Bujna, neuktrotiva priroda, naročito planinski predeli, ne samo da je dobila tehničku funkciju saveznika u narodnooslobodilačkoj borbi, već je trebalo da posluži i kao odraz neukrotivog partizanskog duha.[15] Filmovi su se menjali i tematski, prvenstveno zbog radnje koja se sada masivno oslanjala na istorijske događaje. To se ogledalo u planu države da ekranizuje nekoliko značajnih bitaka iz jugoslovenske istorije. Najveći razvoj film je ipak doživeo kada je iz (ne)istorijskog—akcionog prerastao u partizanski epski spektakl, kada se partizanski film konačno i nepobitno nametnuo kao žanr.[10]

 
Milena Dravić, Ljubiša Samardžić i Bata Živojinović na premijeri filma Bitka na Neretvi (1969).

Godine 1969. u Jugoslaviju se slio broj internacionalnih filmskih zvezda, predvođenih Julom Brinerom, Orsonom Velsom, Frankom Nerom i Sergejem Bondarčukom. Svi oni dobili su primamljivu novčanu ponudu, koju je odobrio sam Tito, kako bi igrali u partizanskom spektaklu Bitka na Neretvi režisera Veljka Bulajića.[10] Poster za film bio je rad Pabla Pikasa, koji je, po umetnikovoj želji, plaćen sandukom najboljeg jugoslovenskog vina.[16] Sa 12 miliona dolara uloženih u produkciju Bitka na Neretvi bila je jedan od najskupljih filmova svog vremena.[17][18] Premijera filma, kojoj su u Sarajevu prisustvovale brojne javne ličnosti, uključujući Sofiju Loren, Omara Šarifa i Anu Manjani, uzima se kao dan kada je rođen Crveni talas.[19][20] Osim što je postala bioskopski hit, koji je u Jugoslaviji videlo 4.5, a u svetu 350 miliona gledalaca, Bitka na Neretvi je bila nominovana i za Oskara za najbolji strani film.[10] Pored zvezda Holivuda, postavu filma činili su i najpopularniji glumci Jugoslavije, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Bata Živojinović i Pavle Vuisić. Samardžić je bio jedan od nosilaca žanra zahvaljujući hitovima Kozara, Desant na Drvar i Orlovi rano lete. Živojinović je igrao u ratnim filmovima Krvava bajka i Brat doktora Homera. Vrhunac njegove popularnosti i prepoznatljivosti tek je došao 1972. godine i filma Valter brani Sarajevo, prikazivanog širom komunističkog bloka, koji je ga je učinio zvezdom u Kini.

Iste godine još jedan partizanski spektakl pokušao je da ponovi uspeh Bitke na Neretvi. Bila je to Sutjeska, sa Ričardom Bartonom u ulozi Tita, i Orsonom Velsom u ulozi Vinstona Čerčila. Veljko Bulajić, reditelj Bitke na Neretvi, otkrio je 2012. da je odbio ponudu da režira Sutjesku, budući da je ona bila opšta klanica jugoslovenske vojske, a on se izričito protivio ulepšavanju i prikrivanju istine, koje je zahtevala vlast.[10] Barton, koji je imao problema sa alkoholom, i koji je, prema rečima Bate Živojinovića, 12 sati bio neupotrebljiv, iznenadio je jugoslovenskog predsednika na premijeri filma.[16] Naime, očigledno Bartonovo alkoholisano stanje u filmu, navelo je Tita da uzvikne: Pa boga mu, ja za sve vreme komandovanja na Sutjesci nisam bio pijan![10] Naredne godine dogodio se poslednji trijumf žanra, zahvaljujući filmu Otpisani sa Draganom Nikolićem i Vojom Brajovićem u glavnim ulogama, i filmu Užička republika, za koji je Ružica Sokić nagrađena Zlatnom arenom. Iz Otpisanih je nastala kultna jugoslovenska serija.

Manje uspešni filmovi koji su usledili, iznedrili su nove zvezde — Salaš u malom ritu Slavka Štimca, a Boško Buha Dragana Bjelogrlića. Nakon Titove smrti 1980. uspeh žanra počeo je da bledi, kako su se partizanski spektakli polako stapali sa žanrom ratnog filma, drame i komedije. Poslednje značajno ostvarenje, koje se može smatrati i ratnom dramom, bilo je Igmanski marš iz 1983. Ista godina simbolično se uzima i za kraj partizanskog filma, kada je u bioskopima izašao Veliki transport, i sreo ne samo paljbu koju su po njemu osuli filmski kritičari, već i prazne projekcione sale.[10] Motiv Drugog svetskog rata ostvario je nove domete u žanru ratne komedije osamdesetih.

Kako ističu pojedini hroničari i filmski kritičari, Tito, ne samo da je bio filmofil sa kućnim bioskopom u svakoj rezidenciji, već je, poput Lenjina, pridavao veliku važnost filmskoj umetnosti, i ne samo kao medijumu kroz koji se može komunicirati sa narodom, već i kao ogledalu kulturnog razvoja države.[10] Uprkos svojoj volji, a na nagovore reditelja, Tito se u filmovima pojavljivao što je manje mogao, jer bi, kako su oni verovali, taj nivo propagande načinio štetu filmu ako se teži međunarodnom interesovanju i inostranom tržištu. Njegovo mistično, vantelesno prisustvo, kojim će se kasnije baviti filmovi Tito i ja i Tri karte za Holivud, u filmovima je često bilo naglašavano papirima sa njegovim naređenjima, njegovim iščekivanjem, njegovom tek sašivenom uniformom, i na druge načine.[10]

1960—1969: Komedija uredi

Tranzicija između pozorišta i filma uspešno se odvijala posle Drugog svetskog rata. Već sredinom šezdesetih jugoslovenska kinematografija obilovala je prvim filmskim zvezdama. Predvođenu omiljenim filmskim dvojcem, Milenom Dravić i Ljubišom Samardžićem, koji su ljubavni par igrali čak 25 puta, tu postavu glumaca činili su Olivera Marković, Bata Živojinović, Ružica Sokić, Vlastimir Đuza Stojiljković, Stevo Žigon, Beba Lončar i drugi. Uprkos popularnosti partizanskih filmova, i pored Crnog talasa u začetku, hiperprodukcija do koje je došlo početkom decenije stvorila je prostor i za druge žanrove. Jedan od najuspešnijih žanrova šezdesetih bila je komedija.

 
Miodrag Petrović Čkalja 1963. godine

Dva glumca koji su najviše doprineli popularizaciji žanra bili su Miodrag Petrović Čkalja i Mija Aleksić. I sam Petrović je najširem auditorijumu pokazao svoje komičarske sposobnosti tek 1964. godine, u komediji Put oko sveta. Soja Jovanović režirala je film po motivima komedije Branislava Nušića. Put oko sveta prati avanture i nezgode sitnog jagodinskog trgovca Jovanče Micića, na njegovom putu oko zemaljske kugle. Ovaj film zaslužan je i za proboj Olivere Katarine na domaćoj filmskoj i muzičkoj sceni. Jovanovićeva i Petrović sarađivali su još par puta, najpre dve godine kasnije u partizanskom filmu Orlovi rano lete, adaptaciji istoimenog romana za decu Branka Ćopića, a zatim i u komediji Silom otac 1969. godine. Mija Aleksić takođe je igrao u filmovima Soje Jovanović i čak 1962. dobio Zlatnu arenu za najboljeg glumca za ulogu u njenoj komediji Dr. Iako je igrao i u partizanskim i u filmovima Crnog talasa (Čovek iz hrastove šume), Aleksić je ostao najpoznatiji po komedijama šezdesetih, i onima koje su usledile. Godine 1960. njegova romantična komedija Ljubav i moda (filmski debi Miloša Žutića), baveći se lakoćom življenja šezdesetih obeležila je jednu generaciju, a ostala upamćena između ostalog i po epizodnoj ulozi Gabi Novak i pesmi Devojko mala (pesmo moga grada). Mija Aleksić igrao je 1969. u tragikomediji Bokseri idu u raj, još jednom ranom jugoslovenskom blokbasteru.

Među ostale poznate komedije ubrajaju se i Diližansa snova i Lito vilovito, prikazivane širom Jugoslavije i u improvizovanim bioskopima na radnim akcijama, Prvi građanin male varoši, Nema malih bogova, Bog je umro uzalud, Sirota Marija i druge, dok se od drama izdvajaju Zemljaci, Štićenik i Hasanaginica sa Milenom Dravić u naslovnoj ulozi. Dravićeva je od 1960. do 1969. nagrađena sa tri Zlatne arene za sporednu, i Zlatnom arenom za najbolju glavnu žensku ulogu u komediji Prekobrojna iz 1962. godine. Od ostalih žanrova bio je popularan i mjuzikl Zvižduk u osam sa Đorđem Marjanovićem, kao i triler Nož sa Batom Živojinovićem. Tri ljubavna filma iz 1967. i 1968. godine, Jutro, Podne i Višnja na Tašmajdanu ustoličile su Nedu Arnerić za najmlađu filmsku zvezdu Jugoslavije, a naredne decenije smatrana seks−simbolom. Za ulogu u Jutru Ljubiša Samardžić proglašen je za najboljeg glumca na Filmskom festivalu u Veneciji, dok je Milena Dravić dobila Zlatnu ružu, posebno priznanje filmske kritike.

Neki od glumaca koji su postali prepoznatljivi šezdesetih su Mira Banjac, Petar Kralj, Danilo Bata Stojković, Vera Čukić, Jelena Žigon, Žiža Stojanović, Mihajlo Janketić, Bora Todorović i drugi. Mladi Nikola Simić je od 1960. do 1970. odigrao više od četrdeset uloga. U istoj deceniji jugoslovenski komičari Seka Sablić i Zoran Radmilović odigrali su svoje prve velike uloge.

Crni talas uredi

Za više informacija pogledajte: Crni talas

1970—1979: Romantična komedija uredi

1980—1989: Socijalna drama uredi

Crna komedija uredi

1990—1999: Ratni motivi uredi

2000—2005: Blokbasteri uredi

2006—danas: Republika Srbija uredi

Godina Broj produciranih filmova[21]
2006 12
2007 16
2008 9
2009 20
2010 13
2011 12
2012 13
2013 9
2014 18
2015 19
2016 20
2017 15
2021 16[22]

Jedna od najvećih američkih donacija na teritoriji Kosova je izgradnja jednog od najvećih i najmodernijih filmskih studija, koji se nalazi u predrađu Prištine. Filmovi producirani u ovom studiju akcentuju tezu da su Albanci oduvek živeli na Kosovu i da je srpski narod tu „samo u prolazu”.[23]

Godine 2005. film Gorana Paskaljevića, San zimske noći, je izazvao kontroverze oko njene kritike uloge Srbije u jugoslovenskim ratovima 1990-ih.

Filmske nagrade uredi

Prethodno je dodeljivana nagrada Kristalna prizma.[24]

Osim negovanja kulta filmske zvezde, koji su uživali glumci poput Ljubiše Samardžića i Velimira — Bate Živojinovića, Srbija za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti dodeljuje Dobričin prsten, i nagradu Velika Žanka za glumice. Do raspada Jugoslavije srpski glumci su bili česti laureati Zlatne arene na Filmskom festivalu u Puli, svojevrsnog jugoslovenskog ekvivalenta američkog Oskara. Glumica Milena Dravić bila je dobitnica rekordnih sedam Zlatnih arena, kao i nagrada na filmskim festivalima u Kanu i Veneciji.

Bioskopi u Srbiji uredi

Stojan Nanić iz Zaječara bio je vlasnik Prvog srpskog bioskopa, otvorenog 1900. godine.[1] Nanić je filmove puštao i u Beogradu, i u drugim većim gradovima. Beogradski hotel Pariz otvorio je Grand bioskop 1909. godine, prvi stalni bioskop u Srbiji.[1] Srbija ima dugu pozorišnu tradiciju. Srpsko narodno pozorište je osnovano 1861. godine u okviru zgrade koja je sagrađena 1868. godine. Opera je počela da se prikazuje krajem 19. veka i stalna postavka opere je osnovana 1947. godine. Iste godine je osnovana i baletska trupa.

Bitef, Beogradski međunarodni pozorišni festival, je jedan od najstarijih pozorišnih festivala na svetu. Stalni podnaslov Bitefa jeste nove pozorišne tendencije. Osnovan je 1967. godine i od tada stalno prati i podržava najnovije pozorišne tendencije. Postao je jedan od pet najvažnijih i najvećih evropskih festivala i jedan od najznačajnijih institucija kultura u Srbiji.

Bioskop je osnovan dovoljno rano u Srbiji sa 12 filmova snimljenih do početka Drugog svetskog rata. Najznačajniji predratni filmovi su bili filmovi Mihajla Popovića - Bitka za Kosovo 1939. godine.

Tokom 2001. godine je bilo 167 bioskopa u Srbiji (bez Kosova) i preko 4 miliona Srba je posetilo bioskop tokom te godine.

Poznati srpski glumci uredi

Neki od najznačajnijih srpskih glumaca:

Istaknuti reditelji uredi

Poznati srpski filmovi uredi

Za više informacija pogledajte: Spisak srpskih filmova

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ a b v Kosanović, Dejan. „Serbian Film and Cinematography (1896-1993)”. Rastko. Pristupljeno 3. maj 2020. 
  2. ^ „Restauriran najstariji srpski film”. RTS. Pristupljeno 3. maj 2020. 
  3. ^ „Glas javnosti”. Glas javnosti. Pristupljeno 3. maj 2020. 
  4. ^ Erdeljanović, Aleksandar Saša (2019). „Đorđe Đoka Bogdanović - hotelijer, vlasnik bioskopa, filsmki producent, nacionalni radnik”. Kinoteka. 39: 7—10. 
  5. ^ Marjanović, Božidar (2017). „Kosovo i Metohija na dokumentarnom filmu do 1941.”. Kinoteka. 11: 37. 
  6. ^ "Politika", 8. nov. 1937
  7. ^ „Slavica”. MojTV. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  8. ^ Kuk 2007, str. 744.
  9. ^ Turković 2011, str. 112.
  10. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj Pavičić, Jurica. „Jugoslovenski filmovi”. JuricaPavičić. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  11. ^ „Kozara”. Film.hr. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  12. ^ „Cinema komunisto”. Gardijan. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  13. ^ Jovanović, Nebojša (2014). Gender and Sexuality in the Classical Yugoslav Cinema (1947-1962) (PDF). Budimpešta. str. 112. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  14. ^ Batančev 2012, str. 27.
  15. ^ Jakiša 2010, str. 55.
  16. ^ a b „Barton pijan glumio Tita”. Politika. Pristupljeno 3. maj 2020. 
  17. ^ „50 godina od najskupljeg filma bivše Jugoslavije”. Telegraf. Pristupljeno 3. maj 2020. 
  18. ^ Škrabalo 1998, str. 361.
  19. ^ Batančev 2010, str. 70.
  20. ^ Šakić 2009, str. 14.
  21. ^ Bajić, Janković & Velisavljević 2018
  22. ^ Janković, Zoran. „Serbian Films Help Domestic Box Office Soar in 2021 - FilmNewEurope.com”. www.filmneweurope.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-05-16. 
  23. ^ Mitrović-Marić, Jasmina (2009). „Mladi i Kosovo”. Danica. Vuk's Foundation: 173—177. 
  24. ^ Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. „Kristalna prizma za "Krugove"”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 2023-01-14. 

Literatura uredi

  • Jovanović, Nebojša (2014). Gender and Sexuality in the Classical Yugoslav Cinema (1947-1962) (PDF). Budimpešta. str. 112. Pristupljeno 1. maj 2020. 
  • Turković, Hrvoje (2011). Film kao znak i svetionik modernizacije. 
  • Batančev, Dragan (2012). A Cinematic Battle: Three Yugoslav War Films from the 1960s. 
  • Jakiša, Miranda (2010). Down to Earth Partisans: Fashioning of YU Space in Partisan Film. 
  • Škrabalo, Ivo (1998). 101 godina hrvatskog filma 1896-1997. 
  • Šakić, Tomislav (2009). Filmski svijet Veljka Bulajića: poprište susreta kolektivnog i privatnog. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кинематографија_Србије&oldid=27688122”