Partenon, (stgrč.Παρθενών, grč.Παρθενώνας) je hram posvećen grčkoj boginjiAtini, zaštitnici grada Atine, izgrađen u 5. veku p. n. e. na Akropolju. To je najznačajnija sačuvana građevina klasičnog stila, koja se smatra vrhuncem razvoja dorskog stila. Njegove dekorativne skulpture ubrajaju se u najvažnija dela starogrčke umetnosti. Partenon se smatra trajnim simbolom antičke Grčke i atinske demokratije, i spada u najveće svetske kulturne spomenike. Grčko ministarstvo kulture trenutno sprovodi projekat restauracije i rekonstrukcije.
Partenon je izgrađen umesto starijeg hrama posvećenog Atini, poznatog pod nazivom Pre-Partenon ili Stariji Partenon koji je uništen u invaziji Persijanaca iz 480. godine p. n. e.
Kao i većina grčkih hramova, Partenon je korišćen kao trezor, a jedno vreme je bio trezor Delskog saveza. U 6. veku Partenon je korišćen kao hrišćanskacrkva posvećena Bogorodici. Nakon što su Turci osvojili Grčku, korišćen je kao džamija početkom druge polovine petnaestog veka, oko 1460. godine i u to vreme je imao i minaret.
Pred kraj sedamnaestog veka, 28. septembra1687. godine, tursko skladište municije koje se nalazilo unutar zgrade je bilo pogođeno mletačkim granatama. Rezultujuća eksplozija je u znatnoj meri oštetila Partenon i njegove skulpture, a zapovednik mletačke vojske, VenecijanacFrančesko Morosini je postao poznat kao čovek koji je razorio Partenon.
Početkom devetnaestog veka, 1806. godine, Tomas Brus, lord od Elgina je odneo neke od sačuvanih skulptura, zahvaljujući dozvoli Turaka. Te skulpture, danas poznate kao Elginov ili Partenonski mermer, su prodate 1816. godine Britanskom muzeju u Londonu, gde su i danas izložene. Jedan od važnih ciljeva grčke vlade je njihovo vraćanje u Grčku, dogovor Grčke sa Britanijom jeste da se skulpture pošalju u Atinu kada se u Atini sagradi novi muzej koji će da primi te skulpture.
Aristofan ( Αριστοφανης) (rođen oko 445. godine pre n.e. u Atini, umire oko 385. godine pre n.e.) najznačajniji je predstavnik stare atičke komedije.
Aristofan je bio angažovan pisac, neposredan i oštar u svojoj kritici. Okrenut je savremenim događajima i zbivanjima, i poznatim ličnostima. Njegove komedije su društveno-politički tendenciozne. On izlaže podsmehu i poruzi društvene izopačenosti: demagogiju koja svojim obećanjima obmanjuje narod, nesavesnost sudija, neznanje kod većanja, lakoumnost, nepostojanost, denuncijanstvo, šovinizam. Rat, demagogiju, sofistiku i Euripida kao književno-psihološkog izdanka sofistike smatrao je krivcima za teško stanje u kome se država nalazila. Po njemu sofistika je svojim agnosticizmom, individualizmom, revizijom svih dotadašnjih etičkih, društvenih i političkih postulata predstavljala idejnu osnovu i teorijsku pozadinu demagogije i ratne histerije, neposrednih krivaca za stanje u kojem se država nalazila.
Komediografski rad Aristofana poklapa se sa klasnom i političkom borbom za vreme Peloponeskog rata (431 – 404. g. p.n.e.). Njegov rad je okrenut u potpunosti savremenim događajima i političkim zbivanjima pa će u skladu s tim i njegove komedije odražavati klasni antagonizam njegova vremena zasnovan na suprotstavljenim interesima.
Helenizam (od grčke reči „helios“ koja značava praoca Grka) je u istoriji umetnosti i kulturi epoha istočnog sredozemlja i prednje Azije od osvajanja započeta 338. p. n. e. makedonskim vladarem Filipom II i njegovim sinom Aleksandrom Velikim i nastavljena je nastupajućim državama (Makedonija sa Grčkom, imperijom Seleukida, Ptolemeja, Baktrijsko carstvo, Pergamska imperija i dr.) sve do 30. p. n. e. i samovlade prvog rimskog cara Oktavijana, do doba kada je poslednja helenistička država izgubila samostalnost, Ptolemejski Egipat. Obrazovanje, umetnost, vrednosti i umetnički stilovi starih Grka primali su red naroda, i u isto vreme obogaćivali domaće tradicije.
Helenizam se smatra značajnim periodom antičke kulture i umetnosti i u to doba se uticaji Grčke šire daleko na istok gde su se u Aziji mešali sa elementima orijentalnog sveta.
Grčki narod je bio jedan od prvih koji je stvarao mitove preko kojih je pokušavao da shvati, da da interpretacije, o svemu onome što prevazilazi dimenzije ljudskog razuma u to vreme, kao i o svemu onome, što je u njihovim očima bilo neobjašnjivo i neukrotivo. Njihove priče su se prenosile s kolena na koleno, nadograđujući se i menjajući se u skladu sa potrebama, kao i stepenom razvoja svake epohe. Po grčkom mitu, u početku su nebo i zemlja bili izmešani i vladao je haos. Zatim su se iz haosa izdvojili boginja Geja - zemlja i Uran - nebo. Njih dvoje izrodili su ostale bogove - titane. Grci su verovali da su ljudi nikli iz zemlje poput biljaka, međutim vremenom je to verovanje odbačeno i mislilo se da je titan Prometej od gline napravio čoveka, a da mu je Atina udahnula dušu. U grčkoj mitologiji spominju se i polubogovi, koji se nazivaju herojima. Oni imaju natčovečansku snagu, pamet, spretnost. Obično su bili zaštitnici ljudi, ubijali čudovišta i razbojnike. Najpoznatiji grčki heroji jesu Herakle (Herakles, Herkules, Herkul), Tezej, Jason. Neki od najpoznatijih grčkih mitova su: Mit o Prometeju, Ikaru i Dedelu, Odiseju...
Helenska književnost obuhvata književno stvaralaštvo koje započinje Homerovimepovima oko 8. veka p. n. e., a završava se okvirno 529. godine nove ere, kada je vizantijski carJustinijan zatvorio Platonovu Akademiju u Atini, poslednju filozofsku školu u antici. Helenska je književnost ne samo presudno uticala na formiranje rimske književnosti, nego je izvršila ogroman uticaj i na celokupnu potonju evropsku književnost, kako u tematici tako i u oblikovanju gotovo svih književnih vrsta. U vremenskom rasponu od trinaest vekova u antici – osam pre nove ere i pet nove ere – stvarali su mnogi pesnici i prozni pisci, koji su jezikom i kulturom Grci, ali nisu svi rodom bili Grci: osvajanja Aleksandra Velikog proširila su grčku civilizaciju van granica Helade, te su glavni gradovi Aleksandrovih naslednika – Aleksandrija, Antiohija i drugi – postali veća središta grčke civilizacije od starih grčkih polisa.
Nastanak Homerovih epova, Ilijade i Odiseje, koji se stavlja oko 800. p. n. e., obično se uzima za početak helenske književnosti.
Za Pitagoru je vezana zapadnohelenska moralno-religiozna reformacija, koja prema naprednim shvatanjima jonske materijalističke škole predstavlja reakciju. Pitagorov duhovni tip je isto toliko mutan kao i njegova istorijska ličnost, obavijena gustom maglom mitova i legendi.
Pitagora se rodio oko 568. p. n. e. kao sin Mnesarha, rezača dragoga kamena, na ostrvu Samu. Verovatno je da je po naređenju samskoga tiranina Polikrata putovao u Egipat, da bolje upozna ustanove egipatskih sveštenika (Isocr. Bus. 28). Zbog nesuglasica s Polikratom, a možda i samo zbog odvratnosti prema njegovoj tiranidi, preselio se u Kroton u južnoj Italiji ili Velikoj Heladi, gde su se, otkako je Jonija pod persijskom vlašću počela da opada, stvorila nova središta helenske prosvete i moći.
POGLEDAJTE I OVE PORTALE 
Pomozite i Vi:
