Википедија

Muzej rudničko-takovskog kraja

музеј који се налази у Горњем Милановцу

Muzej rudničko-takovskog kraja u Gornjem Milanovcu osnovan je 15. aprila 1994. godine kao ustanova koja obavlja delatnost zaštite kulturnih dobara na teritoriji opštine Gornji Milanovac. Pored izložbenih postavki u „Brkovića kući” u Sinđelićevoj ulici br. 7 gde je sedište ustanove, muzej rukovodi Znamenitim mestom „Takovski grm", postavkom Drugog srpskog ustanka u Takovu, Miloševim konakom u Gornjoj Crnući, a od 2020-ih i muzejskom postavkom u Kući srpsko-norveškog prijateljstva.[1]

Muzej rudničko-takovskog kraja
Gornji Milanovac
Osnivanje1994.
LokacijaGornji Milanovac
 Srbija
Vrstamuzej
Kolekcijaarheologija
istorija
etnologija
umetnost
DirektorAleksandar Marušić
AdresaSinđelićeva 7, 32300 Gornji Milanovac
Veb-sajtZvanična prezentacija

Institucija je uspostavljena kao krajnji ishod nastojanja da se od zaborava sačuva izuzetno bogato, raznoliko i vekovima staro kulturno-istorijsko nasleđe rudničko-takovskog kraja. Uloga Muzeja rudničko-takovskog kraja se ogleda u brizi o brojnim bitnim spomenicima kulture, među kojima je čak dvadesetak proglašeno za kulturno dobro. U pitanju su spomenici kulture, stari objekti seoske i gradske arhitekture, arheološka nalazišta itd.

Istorijat muzeja uredi

Osnivanju Muzeja rudničko-takovskog kraja je prethodilo pokretanje Zavičajnog muzeja 3. oktobra 1987. godine.[2] Zavičajni muzej je sproveden u delo na osnovu zamisli i odluke Skupštine opštine Gornji Milanovac i Kulturnog Centra Gornji Milanovac. Za muzejsku zgradu odabrana je porodična kuća poznatog milanovačkog trgovca Ivana Brkovića sagrađena 1938. godine. Smeštena u najuži centar grada, ova stambena jedinica sa elementima moderne predratne arhitekture je nakon kraja Drugog svetskog rata postala vlasništvo opštine, dok je 1977. godine prilagođena za korišćenje od strane Kulturnog centra Gornji Milanovac. Godine 1988. izvršena je adaptacija potkrovlja. Time je ova ustanova dobila izložbeni prostor od 238 m² u dva nivoa.[3] Na osnovu odluke Skupštine opštine Gornji Milanovac, 15. aprila 1994. godine Zavičajni muzej je preoblikovan u Muzej Gornjeg Milanovca. Sledeće godine, 24. februara, naziv ove institucije izmenjen je u Muzej rudničko-takovskog kraja.[4]

Zbirke, legati i stalne postavke Muzeja rudničko-takovskog kraja uredi

Zbirka Muzeja Sretena Ljubenovića Konkordija uredi

Polazna tačka za ustanovljenje muzejske kolekcije, koja danas broji više od hiljadu predmeta, bila je zbirka Sretena Ljubenovića Konkordija. Poreklom iz Pirota, preselio se 50-ih godina 20. veka u Breznu, selo u Gornjem Milanovcu. Reč je o kolekcionaru koji je temeljno skupljao starine širom Srbije. Naročito obraćajući pažnju na teritoriju opštine Gornji Milanovac, on je svoju zbirku prvobitno izlagao u porti crkve u Brezni. Njegova kolekcija od oko 2000 predmeta putem otkupa preneta je 1987. godine u Muzej. Prvi put je javnosti predstavljena na izložbi 1. decembra 1991, dok je od 1994. godine u trajnom vlasništvu Muzeja. Zbirka se sastoji od širokog spektra predmeta iz različitih perioda – reč je o primercima koji su razmešteni u arheološku, istorijsku, umetničku, etnografsku i numizmatičku celinu. Primera radi, čine je bogoslužbeni predmeti iz crkava gornjomilanovačke okoline iz 18. i 19. veka, ali i radovi primenjene umetnosti i slika „Jugoslavija na Jadranu” čuvenog svestranog umetnika Dragutina Inkiostri Medenjaka.

U zgradi su smešteni legati braće Nastasijevića, porodice Lazić i slikara Božidara Bože Prodanovića, kao i stalna postavka „Pokloni i otkupi – vreme dinastije Obrenovića”. U sastavu Muzeja su i stalne postavke: „Drugi srpski ustanak i srpska revolucija 1804-1839” u Muzeju Drugog srpskog ustanka u Takovu i „Srpska kuća u prvoj polovini XIX veka” u Miloševom konaku u Gornjoj Crnući.[5]

Arheologija uredi

Prva iskopavanja uredi

Na teritoriji opštine Gornji Milanovac nalaze se arheološka nalazišta koja svedoče o aktivnom praistorijskom i srednjovekovnom periodu te sredine. U više gornjomilanovačkih sela pronađeni su ostaci Ilira, Kelta, Rimljana, Gota itd.[6] Primera radi, postoje dokazi da je planina Rudnik bila dom većeg rimskog naselja. Na tom mestu je Janko Šafarik 1865. godine pokrenuo prva poznata arheološka iskopavanja u Srbiji. Pored ostataka rimskog hrama posvećenog boginji Majci zemlji i rimske ploče koju je 2009. godine Narodni muzej u Beogradu ustupio Muzeju rudničko-takovskog kraja na čuvanje, pronađeni su i fragmenti grobalja, rudarskih okana i sl. Naslućuje se da je pozicija hrama bila ispod rudarskih okna te da su se rudari tu molili pre nego što su odlazili na posao.[7] Potom je gornjomilanovački fotograf Blagoje Đorđević 1930. godine pokrenuo iskopavanja na osnovu narodnog predanja da je u crkvi i još dva objekta u Jazinama u Majdanu sahranjen despot Đurađ Branković. On je u 15. veku boravio na Rudniku i ostaci njegovog grada se i danas naziru.[6]

Arheološka istraživanja tokom 1980-ih uredi

Arheološki institut Beograd je tokom 1980-ih temeljno arheološki izučavao ne samo Rudnik već i ostatak opštine, pa čak i šire. U saradnji sa Narodnim muzejom Čačak, Zavodom za zaštitu spomenika kulture Kraljevo i Filozofskim fakultetom u Beogradu, sprovedena su u delo dva projekta: „Arheološka istraživanja starog rudarstva na Rudniku u praistoriji, antici i srednjem veku” i „Istraživanje srednjovekovnih gradova na teritoriji opština Čačak, Lučani i Gornji Milanovac”. Što se tiče područja Gornjeg Milanovca, to istraživanje se prevashodno odnosilo na predele u Majdanu, Rudniku, Zagrađu, Gornjoj Crnući i Jablanici, čime je znatno proširena dokumentacija o prošlosti, i to naročito o istorijatu Rudnika.[8]

Najnovija arheološka istraživanja uredi

Počev od 2004. godine, Muzej rudničko-takovskog kraja se upustio u samostalno pokretanje arheoloških ispitivanja. Primera radi, te godine pokrenuta su istraživanja na lokalitetu Crkvine na planini Ješevac, a sledeće godine i na mestu stare crkve na lokalitetu Svetinja u selu Jablanica. Potom je 2009. godine na delo stupio višegodišnji projekat „Arheološka istraživanja na planini Rudnik” pod vođstvom Muzeja rudničko-takovskog kraja u saradnji sa Filozofskim fakultetom u Beogradu. Kao rezultat istraživanja koje je dve godine nakon pokretanja počelo da finansijskim sredstvima potpomaže Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, otkrivena su bitna arheološka nalazišta svrstavana u period od kraja 13. veka pa do pada pod tursku vlast dva veka kasnije. Predmet arheološkog proučavanja bila su sledeća mesta: Stacionar (gde je pronađena katolička crkva), imanje Nikića (gde je pronađena trgovačka kuća oslikana freskama), dvorište Slobodana Markovića (gde je bio jedan upravni objekat), dvorište Čivovića i Kojovača (gde je pronađen jedan odvodni kanal pokriven pločama) na potesu Drenje i crkva na Madžarskom brdu u podnožju Male Kelje. Muzej rudničko-takovskog kraja je u saradnji sa Arheološkim institutom Beograd 2010. godine ponovo pokrenuo istraživanja započeta još 1980. na Prljuši na Rudniku u okviru projekta „Prospekcija Malog Šturca: istraživanje praistorijskog rudarstva”. Na osnovu geofizičkih promatranja pronađena su ulazna okna, podzemni hodnici, više od dvadeset praistorijskih okana, veliki broj kamenih rudarski batova sa žlebom, kao i obrisi površinske eksploatacije rude.[9] Imajući u vidu prostranstvo tog lokaliteta i lako uočljive ostatke brojnih rudarskih aktivnosti, zaključeno je da je Prljuša jedan od najvećih starih rudnika u jugoistočnoj Evropi.[8]

Arheološka zbirka uredi

Kao krajnji ishod temeljnih arheoloških ispitivanja, Muzej rudničko-takovskog kraja je došao do većeg broja predmeta koji danas čine arheološku zbirku ove ustanove, dok je manji broj eksponata dobijen kao poklon ili je otkupljen. Artefakti ove kolekcije su raznoliki – razlikuju se po funkcijama, materijalima i periodima iz kojih potiču. Na primer, najmlađi predmeti pripadaju numizmatičkoj zbirci. Reč je o novcu cara Dušana, cara Uroša i ugarskih kraljeva iz 14. i 15. veka.[8]

Istorija uredi

Istorijska zbirka uredi

Rad na istorijskoj zbirci Muzeja rudničko-takovskog kraja otpočet je 1994. godine, kada je i sam Muzej osnovan. Složena zbirka od 1200 predmeta koju uglavnom sačinjavaju eksponati iz druge polovine 19. i prve polovine 20. veka oformljena je putem otkupa, poklona i radom na terenu. Pored toga što predmeti te kolekcije predstavljaju kamen temeljac svih stalnih postavki u okviru Muzeja, oni su često bili i deo autorskih izložbi, a takođe su više puta ustupani drugim muzejima i galerijama u Srbiji.

Istorijski fond se sastoji od oružja i vojne opreme (jatagani, kubure, karanfilke, fišeklije, topovska đulad), dokumenata (čitulje, tapije ustanika, majstorska pisma), realija (ostatak takovskog grma), znamenja (Takovski krst, Orden Svetog Save, Orden Belog orla), karti, fotografskog materijala itd.[10]

Stalna postavka „Pokloni i otkupi – vreme dinastije Obrenović” uredi

Značajni deo istorijske zbirke čine predmeti vezani za dinastiju Obrenović koja je uvek bila blisko vezana za rudničko-takovski kraj, i to naročito tokom svojih početaka i u toku svoje vladavine. Oni su posebnu pažnju pridavali tom području. To se najbolje ogleda u činjenici da su uložili dosta truda na poboljšanju i daljem razvoju tog kraja. Štaviše, ta porodica je na teritoriji opštine Gornji Milanovac podigla nekoliko zadužbina i često ih posećivala.

„Pokloni i otkupi – vreme dinastije Obrenović” naziv je stalne postavke koja je počev od 17. septembra 1994. godine postavljena u potkrovlju zgrade Muzeja. Obuhvata period od početka 19. veka do pada dinastije i predstavlja osvrt na brojne predmete koji su njima pripadali ili su iz tog vremena. Hronološki podeljena, ova postavka pojašnjava ulogu i učinak svih članova porodice koja je obeležila Istoriju Srbije.[11]

Deo postavke se odnosi i na porodicu poznatog trgovca Nikole Milićevića Lunjevice, najbližeg saradnika kneza Miloša i rođenog dede kraljice Drage. Na jednom mestu objedinjene su fotografije i dokumenti njegove četvrte supruge Đurđije, ćerke Lene i unuke Vojke Ane Lunjevice.

Najznačajniji eksponati uredi

Za sada Muzej čuva 118 artefakata koji su dovedeni u vezu sa tom porodicom, a taj broj iz godine u godinu raste. Većina tih predmeta pripada vremenu kralja Aleksandra. Među njima se izdvaja zavesa iz Starog dvora u kojoj su nakon ubistva u noći između 28. i 29. maja 1903. godine bila umotana i sa terase bačena tela kralja i njegove supruge kraljice Drage. Zavesa se čitavih devet decenija čuvala u manastiru Vraćevšnica, sve dok 1995. godine nije poklonjena Muzeju. Pored toga, od eksponata značajni su i svećnjak iz kuće kneza Mihaila i kneginje Ljubice u Beču, svećnjaci u obliku jelena i pravougaoni bordo tepih iz Starog dvora, čaša sa dvora Milana Obrenovića, delovi pokućstva Takovskog dvorca i raskošan porcelanski servis Artemize Hristić.[12]

Numizmatika uredi

Izloženo je i dvadesetak tzv. apoena. U pitanju je prvi kovani novac moderne Srbije koji je kovan u bakru, niklu, srebru i zlatu. Najstariji primerak u zbirci je iz 1868. godine. Na bakarnom novčiću izrađenom u Beču od strane gravera Antona Šarfa nalazi se portret kneza Mihaila na reversu, dok je na aversu oznaka vrednosti (jedna, pet i deset para), okružena lovorovim i hrastovim lišćem, tj. srpskom krunom na vrhu. Godine 1875. se pojavio prvi srpski dinar, time postavši glavna novčana jedinica. U srebru su iskovani i apoeni od dva dinara, kao i oni od pedeset para. Avers je ostao isti kao i ranije, mada se u ovom slučaju na reversu pojavio knez Milan. Četiri godine kasnije došlo je do prve serije novca samostalne kneževine koja se po izgledu samo razlikuje u tome što je od tada knez Milan prikazivan sa brkovima. Bakarni apoeni su bili dostupni u primercima od pedeset para, jedan, dva dinara i pet dinara. Proglašenjem Kraljevine Srbije 1882. godine, na delo su stupili zlatnici po deset i dvadeset dinara na kojima je, za razliku od pre, portret kralja Milana okrenut na desno. Primerci apoena od pet, deset i dvadeset para iz 1883. i 1884. godine su na aversu imali prikazan grb kraljevine Srbije. Na aversu srebrnih kovanica od jednog i dva dinara iz 1897. godine pojavljuje se portret kralja Aleksandra Obrenovića.

Dokumenti, fotografije i razglednice uredi

Pored toga, mesto u zbirci su našli i dokumenti, odlikovanja iz druge polovine 19. veka (jedna diploma i osam ordena, medalja i spomenica), kao i arhivska i književna građa. Primera radi, najstariji i najbitniji dokument je iz 1821. godine, iz perioda kneza Miloša. Takođe, sačuvano je i pismo koje je 1829. godine uputio snahi Kruni. Izložena je i originalna pozivnica povodom osvećenja temelja Takovskog dvorca iz avgusta 1899. godine. Osim portreta iz domena likovne umetnosti, u istorijskom fondu nalaze se i fotografski portreti vladara i njihovih supruga. Od veće važnosti su tri fotografije manjeg formata koje je Muzej otkupio a na kojima su Milan, Natalija i Aleksandar Obrenović. Reč je o portretima koji su 1900. godine objavljeni u Parizu u Albumu 500 slavnih savremenika. U fotografskoj kolekciji su i zajednički snimci kralja Aleksandra i kraljice Drage, u većini slučajeva nastali 4. avgusta 1900. godine, na dan njihovog venčanja. Vredi pomenuti i razglednice i dopisne karte sa kraja 19. veka koje su proizašle na osnovu fotografija. Na njima su likovi vladara i prikazi na kojima su predstavljeni na raznim proslavama, venčanjima i zvaničnim posetama. Dakle, ova izložba ne daje uvid isključivo u privatan život članova dinastije Obrenović već i govori o njihovoj javnoj delatnosti.

Osnivanje Gornjeg Milanovca uredi

Predstavljeni su dokumenti o samom osnivanju grada i njegovih ustanova, kao i lični i kućni predmeti bitnijih milanovčana. U pitanju su eksponati iz svakodnevnog života poput pisama, fotografija, razglednica, crteža, ilustracija, primera lokalnih novina, vizit karata, bankarskih menica, kao i predmeti etnološke i umetničke zbirke.

Istorija umetnosti uredi

Pored istraživačkog rada i zaštite kulturnih dobara, na čemu Muzej rudničko-takovskog kraja prvenstveno radi i što je njegova osnovna delatnost, ova institucija se aktivno i podrobno bavi i izložbenim, izdavačkim, programskim i ostalim aktivnostima. Pored toga, u saradnji sa Skupštinom opštine Gornji Milanovac, Muzej je od 1994. do 2004. godine deset puta uspešno sproveo u delo Likovnu koloniju „Mina Vukomanović Karadžić”, održavanu na Savincu gde se nalaze posmrtni ostaci jedne od prvih žena slikara srpskog romantizma. Počev od 2005. godine, ovu manifestaciju je preuzeo Kulturni centar Gornji Milanovac. Zajedno sa Udruženjem likovnih i primenjenih umetnika, Muzej rudničko-takovskog kraja je organizovao treći Međunarodni bijenale umetnosti minijature 1994. godine, a dve godine kasnije samostalno je realizovao i četvrti.[13]

Najznačajniji deo umetničke zbirke čine dela iz tri muzejska legata, razne kopije slika i oleografije vezane za 20. vek, kao i slike srpskih umetnika 20. veka: Aleksandra Deroka, Ljubice Cuca Sokić, Vase Eškićevića, Dušana Ristića, Milića od Mačve itd.[14]

Legat porodice Nastasijević uredi

Legat poznate gornjomilanovačke umetničke porodice Nastasijević, jednog od sinonima grada, poklonjen od strane njihovih potomaka 1983. godine, predstavlja raznoliko nasleđe prevashodno braće Živorada, Momčila, Svetomira i Slavomira Nastasijevića, kao i zaostavštinu ostatka njihove porodice.[15] Njihove sestre su se takođe istakle baveći se različitim oblastima - Natalija se bavila filozofijom, Darinka istorijom a Slavka matematikom.[16] Porodica je živela u Gornjem Milanovcu sve do 1920. godine kada se preselila u Beograd.[2] U njihovom domu u prestonici između 1924. i 1938. godine okupljali su se bitni intelektualci i umetnici tog vremena kao što su Isidora Sekulić, Miloš Crnjanski, Rastko Petrović, Stanislav Vinaver, Rade Drainac, Dimitrije Mitrinović, Dušan Matić itd.[17]

U okviru legata reč je o velikom broju ličnih predmeta, muzičkih instrumenata, nameštaja, stotinak umetničkih dela među kojima ima crteža i slika, više od 200 fotografija, skoro 500 dokumenata, pozorišnih plakata, beleški, prepiski i oko 1100 knjiga i zapisa muzičkih i scenskih dela.[14]

Legat Božidara Bože Prodanovića uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja poseduje i umetničku zaostavštinu akademskog slikara Božidara Bože Prodanovića, dugogodišnjeg profesora Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu. Budući da je poreklom iz opštine Gornji Milanovac, on je 1977. godine Muzeju poklonio deo svog rada, koji danas čini umetničku zbirku ove ustanove. Reč je o 82 dela iz njegovog decenijama dugog bavljenja slikarskom profesijom. Poklonio je radove nastale raznim tehnikama (ulje na platnu, tempera, grafika, akvarel, crtež, mozaik) koji su načinjeni u periodu od 1939. do 1977. godine. Povrh toga, Prodanović je učestvovanjem na slikarskim kolonijama Muzeju ostavio još 13 radova nastalih 1993. i 1994. godine koji danas sačinjavaju stalnu postavku Muzeja Drugog srpskog ustanka.[14]

Legat porodice Lazić uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja je prebivalište jednog dela zaostavštine porodice Lazić. U pitanju je stara gornjomilanovačka porodica čiji je legat uspostavljen na osnovu poklona opštini Gornji Milanovac. Zaostavština se ogleda u raznim dokumentima, beleškama, pismima i umetničkim delima koji su pripadali Zori Simeonović Lazić i njenom sinu arhitekti Vladimiru-Miši, kao i njegovim sestrama Lepi i Gordani. Iako je Legat porodice Lazić više puta prikazivan javnosti, tek je 1987. u tadašnjem Zavičajnom muzeju izložen u celini.

Etnologija uredi

Etnološka zvirka uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja ima u postavci i etnološku zbirku čiji najveći deo, kao što je i slučaj sa arheološkim fondom, čine predmeti iz otkupljene zaostavštine Sretena Ljubenovića Konkordija. Kasnije, ona je iznova dopunjavana zahvaljujući poklonima, otkupima, ali i kustoskim radom na terenu. Danas, ta kolekcija broji više stotina eksponata koji verodostojno dočaravaju život ovih predela iz 19. veka i prve polovine 20. veka. Između ostalog, ovu kolekciju čine razni svakodnevni predmeti poput poljoprivrednih alatki, predmeta pokućstva, zemljanog i metalnog posuđa, pribora za obradu vune, lana i konoplje, zanatskih proizvoda, muzičkih instrumenata, narodne nošnja takovskog i pirotskog kraja itd.[18]

Etnološka istraživanja uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja samostalno ili u saradnji sa drugim muzejskim ustanovama sprovodi istraživanja i naučne projekte i održava izložbe. 2019. godine zajedno sa Narodnim muzejom Čačak uspostavljen je projekat „Istraživanje starih zanata na teritoriji opština Čačak i Gornji Milanovac”. Očekuje se da krajnji ishod tog temeljnog ispitivanja bude objavljivanje studije o starim zanatima iz tih sredina.[18]

Etnološki film uredi

Milan Brajović, viši kustos etnolog ove institucije, snimio je preko petnaest etno i dokumentarnih filmova i redovno učestvuje na Festivalu etnološkog filma u Beogradu. Njegov film pod nazivom „Mlada nedelja na Savincu” doneo mu je nagradu „Prohorski anđeo” za etno zapis 2000. godine, dok je ostvarenje „Gekon” četiri godine kasnije nagrađeno „Prohorskim anđeom za doprinos filmskom jeziku i etnološkoj nauci”.[18]

Biblioteka uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja poseduje bogatu muzejsku biblioteku koju uglavnom čine knjige vezane za opštu, nacionalnu i zavičajnu istoriju, istoriju umetnosti, arheologiju, etnologiju, arhivsku građu, biografske i serijske publikacije (časopisi, godišnjaci, zbornici, letopisi, kalendari). Osnovana 2005. godine, njena dužnost je da kao sastavni deo Muzeja bude stalno uključena u različite aktivnosti koje institucija sprovodi, kao i da bude uvek u hodu sa razvojem i napretkom Muzeja. Fond biblioteke čini oko 700 monografskih i preko 300 naslova serijskih publikacija. Deo sadržaja fonda biblioteke je dobijen poklonom i zalaganjem zaposlenih Muzeja i građana. Bitan segment zbirke čini i fond legata porodice Nastasijević koji se sastoji od oko 1000 jedinica i koji se čuva u galerijskom prostoru. Stručna biblioteka Muzeja rudničko-takovskog kraja je zatvorenog tipa i predviđena je radnicima Muzeja ili izučavanju u čitaonici.[19]

Izdavačka delatnost uredi

Muzej rudničko-takovskog kraja objavio je mnogo publikacija. Pored brojnih kataloga, sedam izdanja Zbornika radova Muzeja rudničko-takovskog kraja i publikacija posvećenih rudničko-takovskom kraju, posebno mesto u izdavačkoj delatnosti ove ustanove zauzima edicija Obrenovići koju za sada čini šest knjiga Ane Ranković i Aleksandra Marušića.

Dokumentacija uredi

Fotografska dokumentacija uredi

U okviru Muzeja rudničko-takovskog kraja postoji i Odeljenje dokumentacije. Odnosi se na stručno-naučni materijal koji je načinjen kao rezultat pojedinih istraživanja i projekata, a potom je obrađivan i arhiviran. Osnovni posao dokumentariste je da vodi bazu podataka, obrađuje fotografsku i pisanu građu i digitalizuje dokumentaciju. Uspostavljanje takve evidencije je neophodno kako bi se dalje sprovodile pretrage i pripreme za buduće projekte. Osim što Muzej raspolaže bogatom fotodokumentacijom u vidu digitalnih fajlova, ustanova takođe poseduje i stariju fotografsku arhivu u vidu analognih fotografija i negativa. Određen deo te građe došao je do Muzeja kao rezultat otkupa od nekadašnje gornjomilanovačke izdavačke kuće Dečje novine, kao i od fotografa Ace Đorđevića koji je godinama pratio razvoj grada i lokalna dešavanja.[20]

Osim što, kao što je i prethodno naznačeno, Muzej rudničko-takovskog kraja poseduje nekoliko desetina portreta dinastije Obrenović (od kojih dosta fotografskih), njegov fond takođe čini i dokumentacija iz 20. veka. Za primer mogu da se uzmu dopisne karte vojnika koji su učestvovali u ratovima od 1912. do 1918. godine. Od naročitog značaja su i fotografije iz 1941. godine na kojima je prikazan spaljen Gornji Milanovac. Od Velisava Vulovića, ratnog zarobljenika iz perioda od 1941. do 1945. godine, muzej dobio na poklon crno-belu fotografsku laboratoriju, pribor za fotografisanje, 90 crno-belih fotografskih zapisa iz zarobljeništva, kao i 360 kolor dijapozitiva ovog područja i SFRJ do 1980. godine. Na osnovu otkupa, u posed ove institucije je došlo čak 16000 crno-belih negativa privrednog i kulturnog života u Gornjem Milanovcu od 1952. do 1992. godine.[21]

Pedagoška služba uredi

Jedna od delatnosti Muzeja rudničko-takovskog kraja je i sproveđenje interaktivnih, edukativnih programa, naročito onih koji su namenjeni deci i omladini. Osmišljavaju se radionice koje se razlikuju po sadržaju ali i po uzrastima polaznika, sarađuje se sa obrazovnim ustanovama, radi se na objavljivanju muzejske literature namenjene deci, izlažu se dečji radovi, osmišlja se organizacija muzejskog festivala itd. Posebno mesto u pedagoškoj delatnosti čine i ekskurzije u Takovu gde se u Muzeju Drugog srpskog ustanka drže predavanja o samom ustanku. Krajnji cilj raznih vidova pedagoškog rada je da se sadržaj Muzeja i uopšte uloga te institucije približi mlađem stanovništvu, kao i da se uspostavi vrednosni sistem kod dece, širi muzejska kultura, stekne znanje o nasleđu ove ustanove i dalje se promoviše.[22]

Konzervacija uredi

Jedna od delatnosti muzeja je i konzervacija eksponata. Reč je o hemijskom čišćenju i preventivnoj zaštiti prvobitnih izgleda raznih artefakata. Posebno odeljenje u sklopu Muzeja je konzervatorski test primenilo na ikonostasu crkve Svete trojice u Gornjem Milanovcu, nadgrobnim spomenicima kod crkve brvnare u Takovu, crkve Svetog Nikole u Brusnici, crkve Svetog Save u Savincu, 95 nadgrobnih spomenika u Orašcu i na spomen-ploči u porti manastira Svetog arhangela Mihaila na Vujnu. Pored toga, ovo odeljenje vrši i konzervaciju keramike, kamena i stakla.[21]

Reference uredi

  1. ^ „Muzej rudničko-takovskog kraja”. www.nocmuzeja.rs. Arhivirano iz originala 04. 06. 2021. g. Pristupljeno 2021-06-04. 
  2. ^ a b Cicović, Ana; Marušić, Aleksandar; Bolović, Ana; Brajović, Milan (2014). Vodič kroz Brkovića kuću. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 7. ISBN 978-86-82877-55-4. 
  3. ^ Cicović, Ana; Marušić, Aleksandar; Bolović, Ana; Brajović, Milan (2014). Vodič kroz Brkovića kuću. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 8. ISBN 978-86-82877-55-4. 
  4. ^ „Istorijat muzeja”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 2. 6. 2021. 
  5. ^ muzeji-admin (2021-05-03). „Muzej rudničko-takovskog kraja u Gornjem Milanovcu”. Muzeji Srbije (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-06-04. 
  6. ^ a b „Istorija”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Arhivirano iz originala 05. 01. 2009. g. Pristupljeno 4. 6. 2021. 
  7. ^ „Poslednja arheološka istraživanja donela nova saznanja o srednjovekovnom životu na planini Rudnik”. Morava Info. 8. 9. 2019. Pristupljeno 4. 6. 2021. 
  8. ^ a b v Cicović, Ana; Glišović, Silvana. „Arheologija”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 4. 6. 2021. 
  9. ^ „Novo arheološko nalazište na Rudniku”. Morava Info. 2. 5. 2017. Arhivirano iz originala 04. 06. 2021. g. Pristupljeno 4. 6. 2021. 
  10. ^ Marušić, Aleksandar. „Istorija”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  11. ^ Marušić, Aleksandar; Bolović, Ana; Timotijević, Miloš; Borozan, Igor (2014). Obrenovići u muzejskim i drugim zbirkama Srbije II. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 252. ISBN 978-86-82877-56-1. 
  12. ^ „Stalne postavke”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Arhivirano iz originala 05. 01. 2009. g. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  13. ^ „O Muzeju”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Arhivirano iz originala 05. 01. 2009. g. Pristupljeno 2. 6. 2021. 
  14. ^ a b v Ranković, Ana; Gačić, Tanja. „Istorija umetnosti”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  15. ^ Gačić, Tanja (2017). Svetomir Nastasijević (1902—1979): zaboravljeni neimar balkanske muzike. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 7. ISBN 978-86-82877-70-7. 
  16. ^ Nastasijević, Živorad (2016). Bolović, Ana; Mokrovčak Glišović, Mirjana, ur. Uspomene Živorada Nastasijevića. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 7. ISBN 978-86-82877-67-7. 
  17. ^ „Legat Nastasijevića”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  18. ^ a b v „Etnologija”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  19. ^ Mokrovčak Glišović, Mirjana. „Biblioteka Muzeja rudničko-takovskog kraja”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  20. ^ „Dokumentacija”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  21. ^ a b „Legati i zbirke”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Arhivirano iz originala 05. 01. 2009. g. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
  22. ^ „Pedagoška služba”. Muzej rudničko-takovskog kraja. Pristupljeno 8. 6. 2021. 
 
Muzej rudničko-takovskog kraja na Vikimedijinoj ostavi.

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Музеј_рудничко-таковског_краја&oldid=27533166”