1995
година
(preusmereno sa 1995.)
1995. je bila prosta godina.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vekovi: | |
| Decenije: | |
| Godine: | |
 1995 na Vikimedijinoj ostavi.
| |
| |
Događaji
uredi
Januar
uredi- 1. januar — Austrija, Finska i Švedska su postale članice Evropske unije.
- 1. januar — Uz posredovanje nekadašnjeg američkog predsednika Džimija Kartera, u Bosni i Hercegovini stupilo na snagu četvoromesečno primirje.
- 17. januar — U zemljotresu koji je pogodio šire područje japanskog grada Kobe poginulo je više od 6.400 ljudi, a materijalna šteta je procenjena na 85,5 milijardi dolara.
- 30. januar — U jednom od najtežih napada tokom trogodišnje pobune islamskih ekstremista u Alžiru, u eksploziji automobila-bombe poginulo najmanje 20, a povređeno oko 60 ljudi.
Februar
uredi- 25. februar — Posle gubitka oko milijardu dolara koje je na berzi u Singapuru izazvao diler Nik Lison, bankrotirala londonska banka "Bering", jedna od najstarijih i najuglednijih britanskih banaka.
Mart
uredi- 7. mart — Prvi čečenski rat: Rusi osvajaju Grozni (vidi Prva bitka za Grozni).
- 15. mart — Astronaut Norman Tagard postao prvi Amerikanac koji je poleteo u kosmos ruskom raketom, lansiranom sa kosmodroma u Bajkonuru u Kazahstanu.
- 20. mart — Pripadnici japanske verske sekte Aum Šinrikjo pustili su nervni gas u tokijsku podzemnu železnicu, od čega je umrlo 12 ljudi, a više od 5.500 povređeno.
- 22. mart — Ruski kosmonaut Valerij Poljakov vratio se na Zemlju posle 437 dana provedenih na svemirskoj stanici Mir, postavivši rekord za najduži let u svemir.
April
uredi- 19. april — Od eksplozije kamiona-bombe ispred devetospratne zgrade federalnih institucija u Oklahoma Sitiju poginulo 168, a više od 400 ljudi povređeno.
Maj
uredi- 1. maj — U operaciji „Bljesak“ Hrvatska je zaposela Zapadnu Slavoniju koja je do tada bila deo RSK, proteravši oko 18.000 Srba sa tih prostora.
- 2. maj — Šest osoba poginulo, a 176 ranjeno kada su projektili krajiških Srba pogodili centar Zagreba.
- 25. maj — Prilikom Masakra na Tuzlanskoj kapiji granata je usmrtila 71 osobu.
Jun
uredi- 2. jun — Vojska Republike Srpske je oborila američki avion F-16 koji je patrolirao zonom zabranjenog leta iznad Bosne i Hercegovine.
- 18. jun — Snage Vojske Republike Srpske oslobodile poslednje od 372 pripadnika mirovnih snaga u Bosni koje su držale kao taoce od kraja maja, posle napada aviona NATO na srpske položaje u okolini Pala.
- 19. jun — Čečenski pobunjenici oslobodili 1.500 talaca koje su držali šest dana i napustili bolnicu u gradu Buđonovsk na jugu Rusije, pošto je s ruskim vlastima dogovoren prekid vatre i nastavak mirovnih pregovora o Čečeniji.
- 29. jun — Više od 500 ljudi poginulo je u Seulu kada se srušila petospratna robna kuća.
Jul
uredi- 2. jul — Košarkaška reprezentacija Jugoslavije osvojila zlatnu medalju na evropskom prvenstvu u Atini, pobedivši reprezentaciju Litvanije rezultatom 96:90.
- 11. jul — U ratu u Bosna i Hercegovini Vojska Republike Srpske je zauzela Srebrenicu. Više od 30.000 ljudi, uglavnom žena i dece, prebačeno je na teritoriju pod kontrolom vlade u Sarajevu. Snage Vojske Republike Srpske osuđene su kasnije da su na tom području izvršile masakr i da je ubijeno oko 8.000 bosanskih muslimana.[1][2]
- 16. jul — Haški tribunal podigao optužnicu protiv Radovana Karadžića i Ratka Mladića zbog opsade i granatiranja Sarajeva.
- 18. jul — Nakon dugog perioda mirovanja, vulkan Sufrijer je započeo erupciju koja je nanela velike štete ostrvu Montserat.
- 22. jul — Potpisan Splitski sporazum.
Avgust
uredi- 4. avgust — Hrvatska vojska započinje vojnu operaciju „Oluja“, tokom koje zauzima Knin i ostale gradove u R.S. Krajini i proteruje oko 230.000 ljudi.
- 28. avgust — Na sarajevsku pijacu Markale ispaljena granata koja je usmrtila 37 osoba, a 48 ranila.
- 29. avgust — Rukovodstvo Republike Srpske ovlastilo predsednika Srbije, Slobodana Miloševića da zastupa Republiku Srpsku u mirovnim pregovorima.
- 30. avgust — NATO je započeo kampanju bombardovanja položaja Vojske Republike Srpske tokom rata u Bosni i Hercegovini.
Septembar
uredi- 8. septembar — Na mirovnim pregovorima u Ženevi, Republika Srpska službeno priznata kao entitet u BiH.
- 14. septembar — Posle dvonedeljnih vazdušnih udara NATO avijacije, Vojska Republike Srpske povukla teško naoružanje oko Sarajeva.
Oktobar
uredi- 5. oktobar — Ričard Holbruk, kao čovek SAD određen da postigne mir u Bosni i Hercegovini, proglasio dvomesečno primirje. Do tog dana, muslimansko-hrvatska ofanziva svela teritoriju Srba na manje od 50% BiH.
Novembar
uredi- 21. novembar — U američkoj vojnoj bazi Rajt-Paterson u Dejtonu potpisan je Dejtonski mirovni sporazum o okončanju rata u Bosni i Hercegovini.
Decembar
uredi- 8. decembar — Prodidži održao koncert u beogradskoj hali Pionir.
- 14. decembar — U Jelisejskoj palati u Parizu potpisan mirovni sporazum o okončanju 44-mesečnog rata u Bosni, koji je postignut 21. novembra u Dejtonu, SAD.
- 29. decembar — Vlada Gvatemale i vođe gerilskog pokreta potpisali sporazum kojim je posle 36 godina zvanično okončan poslednji i najduži građanski rat u Srednjoj Americi.
Rođenja
urediJanuar
uredi- 5. januar — Erik Mika, američki košarkaš
- 8. januar — Kajl Edmund, britanski teniser
- 9. januar — Dominik Livaković, hrvatski fudbalski golman
- 12. januar — Alesio Romanjoli, italijanski fudbaler
- 13. januar — Natalija Dajer, američka glumica
- 17. januar — Dejan Davidovac, srpski košarkaš
- 17. januar — Filip Janković, srpski fudbaler
- 18. januar — Dragana Stanković, srpska košarkašica
- 20. januar — Kalum Čejmbers, engleski fudbaler
- 22. januar — Nikola Rebić, srpski košarkaš
- 24. januar — Matic Rebec, slovenački košarkaš
- 26. januar — Nemanja Maksimović, srpski fudbaler
- 27. januar — Emil Rockov, srpski fudbalski golman
- 29. januar — Milena Radulović, srpska glumica
- 30. januar — Markos Ljorente, španski fudbaler
Februar
uredi- 2. februar — Marko Jovičić, srpski fudbalski golman
- 2. februar — Nikola Stojković, srpski fudbaler
- 5. februar — Adnan Januzaj, belgijski fudbaler
- 6. februar — Leon Gorecka, nemački fudbaler
- 7. februar — Miroslav Pašajlić, srpski košarkaš
- 8. februar — Mijat Gaćinović, srpski fudbaler
- 8. februar — Gabrijel Dek, argentinski košarkaš
- 8. februar — Džošua Kimih, nemački fudbaler
- 15. februar — Megan Thee Stallion, američka hip hop muzičarka
- 17. februar — Medison Kiz, američka teniserka
- 17. februar — Veljko Simić, srpski fudbaler
- 19. februar — Nikola Jokić, srpski košarkaš
- 20. februar — Danijel Avramovski, makedonski fudbaler
- 21. februar — Aleksej Nikolić, slovenački košarkaš
- 23. februar — Endru Vigins, kanadski košarkaš
- 24. februar — Nebojša Kosović, crnogorski fudbaler
- 25. februar — Mario Hezonja, hrvatski košarkaš
- 27. februar — Sergej Milinković Savić, srpski fudbaler
Mart
uredi- 8. mart — Marko Gudurić, srpski košarkaš
- 10. mart — Zek Lavin, američki košarkaš
- 14. mart — Sanja Mandić, srpska košarkašica
- 17. mart — Darko Dejanović, bosanskohercegovački fudbalski golman
- 19. mart — Aleksandar Bursać, srpski košarkaš
- 20. mart — Saša Zdjelar, srpski fudbaler
- 21. mart — Brano Đukanović, srpski košarkaš
- 21. mart — Đorđe Kaplanović, srpski košarkaš
- 22. mart — Nik Robinson, američki glumac
- 24. mart — Miloš Koprivica, srpski košarkaš
- 28. mart — Džastin Džekson, američki košarkaš
- 29. mart — Ben Bentil, ganski košarkaš
- 31. mart — Aleksa Nikolić, srpski košarkaš
April
uredi- 1. april — Janis Kuzeloglu, grčki košarkaš
- 7. april — Stefan Ilić, srpski fudbaler
- 7. april — Stefan Milošević, srpski fudbaler
- 8. april — Džedi Osman, turski košarkaš
- 12. april — Dženifer Brejdi, američka teniserka
- 16. april — Ivana Nikolić, srpska pevačica i plesačica, najpoznatija kao članica grupe Hurricane
- 18. april — Divok Origi, belgijski fudbaler
- 21. april — Tomas Doerti, škotski glumac i pevač
- 23. april — Džidži Hadid, američki model
- 24. april — Siniša Saničanin, bosanskohercegovački fudbaler
- 26. april — Đorđe Simeunović, srpski košarkaš
- 27. april — Nik Kirios, australijski teniser
- 28. april — Melani Martinez, američka muzičarka, glumica, rediteljka, scenaristkinja, fotografkinja i vizuelna umetnica
Maj
uredi- 6. maj — Nemanja Antonov, srpski fudbaler
- 6. maj — Marko Pjaca, hrvatski fudbaler
- 9. maj — Timote Livavi, francuski košarkaš
- 11. maj — Želson Martins, portugalski fudbaler
- 26. maj — Kenan Sipahi, turski košarkaš
Jun
uredi- 1. jun — Polina Popova, ruski model, Mis Rusije (2017)
- 2. jun — Laslo Đere, srpski teniser
- 4. jun — Petar Rakićević, srpski košarkaš
- 5. jun — Troj Sivan, australijski muzičar i glumac
- 7. jun — Maki Banjak, kamerunski fudbaler
- 19. jun — Nikola Milojević, srpski teniser
- 21. jun — Isidora Simijonović, srpska glumica i pevačica
- 22. jun — Sara Kolak, hrvatska atletičarka
- 23. jun — Dana Paola, meksička pevačica i glumica
- 27. jun — Monte Moris, američko-nigerijski košarkaš
Jul
uredi- 4. jul — Poust Malon, američki muzičar
- 9. jul — Marko Janković, srpski fudbaler
- 9. jul — Andreja Stevanović, srpski košarkaš
- 12. jul — Johio, švedski muzičar
- 12. jul — Luk Šo, engleski fudbaler
- 13. jul — Dante Egzam, australijski košarkaš
- 14. jul — Serž Gnabri, nemački fudbaler
- 22. jul — Aleksandar Vukotić, srpski fudbaler
- 24. jul — Kajl Kuzma, američki košarkaš
- 25. jul — Karlo Žganec, hrvatski košarkaš
- 30. jul — Irving Lozano, meksički fudbaler
Avgust
uredi- 2. avgust — Kristaps Porzingis, letonski košarkaš
- 3. avgust — Kendrik Nan, američki košarkaš
- 3. avgust — Mina Sovtić, srpska glumica
- 4. avgust — Bruna Markezine, brazilska glumica i model
- 4. avgust — Marko Tejić, srpski košarkaš
- 5. avgust — Radovan Pankov, srpski fudbaler
- 11. avgust — Luka Vildoza, argentinski košarkaš
- 12. avgust — Rade Zagorac, srpski košarkaš
- 17. avgust — Tomislav Gabrić, hrvatski košarkaš
- 19. avgust — Kvinsi Menig, holandski fudbaler
- 22. avgust — Dua Lipa, engleska muzičarka
- 23. avgust — Kameron Nori, britanski teniser
- 25. avgust — Džoš Perkins, američki košarkaš
Septembar
uredi- 1. septembar — Ognjen Jaramaz, srpski košarkaš
- 3. septembar — Ognjen Đuričin, srpski fudbaler
- 3. septembar — Niklas Sile, nemački fudbaler
- 12. septembar — Vasilije Pušica, srpski košarkaš
- 16. septembar — Aron Gordon, američki košarkaš
- 18. septembar — Đoko Šalić, srpski košarkaš
- 20. septembar — Marko Golubović, srpski fudbaler
- 21. septembar — Bruno Kaboklo, brazilski košarkaš
- 22. septembar — Aleksandra Prijović, srpska pevačica
- 26. septembar — Miloš Veljković, srpski fudbaler
- 29. septembar — Matijas Lesor, francuski košarkaš
Oktobar
uredi- 2. oktobar — Musa Ndžaj, norveški fudbaler
- 3. oktobar — Dragan Apić, srpski košarkaš
- 7. oktobar — Slađana Mirković, srpska odbojkašica
- 17. oktobar — Aleksej Mirančuk, ruski fudbaler
- 17. oktobar — Anton Mirančuk, ruski fudbaler
- 18. oktobar — Fuseni Dijabate, malijski fudbaler
- 18. oktobar — Tamaš Farkaš, srpski plivač
- 21. oktobar — Doža Ket, američka muzičarka
- 28. oktobar — Miloš Šatara, bosanskohercegovački fudbaler
- 31. oktobar — Predrag Rajković, srpski fudbalski golman
- 31. oktobar — Mihailo Ristić, srpski fudbaler
Novembar
uredi- 3. novembar — Kendal Džener, američki model
- 6. novembar — Andre Silva, portorikanski fudbaler
- 12. novembar — Tomas Lemar, francuski fudbaler
- 12. novembar — Hasan Martin, američki košarkaš
- 14. novembar — Andrija Vilimanović, srpski odbojkaš
- 15. novembar — Karl Entoni Tauns, dominikansko-američki košarkaš
- 16. novembar — Piter Olajinka, nigerijski fudbaler
- 17. novembar — Elise Mertens, belgijska teniserka
- 19. novembar — Abela Dejndžer, američka pornografska glumica
- 20. novembar — Đorđe Ivanović, srpski fudbaler
- 25. novembar — Danica Krstić, srpska pevačica
- 27. novembar — Dušan Ristić, srpski košarkaš
- 28. novembar — Tin Jedvaj, hrvatski fudbaler
- 29. novembar — Lora Marano, američka glumica i pevačica
Decembar
uredi- 3. decembar — Srđan Plavšić, srpski fudbaler
- 5. decembar — Antoni Marsijal, francuski fudbaler
- 9. decembar — Keli Ubre Mlađi, američki košarkaš
- 14. decembar — Alvaro Odriosola, španski fudbaler
- 18. decembar — Barbora Krejčikova, češka teniserka
- 27. decembar — Timoti Šalame, američki glumac
- 29. decembar — Ros Linč, američki glumac i muzičar
- 30. decembar — Dominik Fajk, američki muzičar i glumac
Smrti
urediJanuar
uredi- 2. januar — Sijad Bare, somalijski general i političar (* 1919)
- 20. januar — Milan Erak, srpski glumac (* 1950)
- 28. januar — Džordž Vudkok, kanadski književnik (* 1912)
Februar
urediOvaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Mart
uredi- 9. mart — Edvard Bernajz, austrijsko-američki pionir u oblasti odnosa s javnošću i propagande (* 1891)
- 12. mart — Mija Aleksić, srpski glumac (* 1923)
- 26. mart — Izi-I, američki hip-hop muzičar (* 1964)
- 31. mart — Selena, meksičko-američka pevačica (* 1971)
April
uredi- 6. april — Novak Novak, srpski humorista, pisac i novinar (* 1928)
- 20. april — Milovan Đilas, jugoslovenski filozof i političar (* 1911)
- 25. april — Džindžer Rodžers, američka glumica, pevačica i plesačica (* 1911)
Maj
uredi- 5. maj — Mihail Botvinik, jevrejsko-ruski šahista i svetski prvak u šahu (* 1911)
- 25. maj — Krešimir Ćosić, hrvatski košarkaš i košarkaški trener (* 1948)
Jun
uredi- 3. jun — Dušan Bulajić, srpski glumac (* 1932)
- 23. jun — Džonas Solk, američki virusolog (* 1914)
- 29. jun — Lana Tarner, američka glumica (* 1921)
Jul
uredi- 4. jul — Arsen Diklić, srpski pisac i scenarista (* 1922)
- 18. jul — Fabio Kazarteli, italijanski biciklista (* 1970)
Avgust
uredi- 3. avgust — Ajda Lupino, englesko-američka glumica i pevačica (* 1918)
- 9. avgust — Džeri Garsija, američki muzičar (* 1942)
- 16. avgust — Ljubiša Broćić, srpski fudbaler i fudbalski trener (* 1911)
- 20. avgust — Hugo Prat, italijanski crtač stripa i ilustrator (* 1927)
Septembar
uredi- 7. septembar — Radivoje Lola Đukić, srpski reditelj i komediograf (* 1923)
- 9. septembar — Bela Palfi, srpski fudbaler (* 1923)
- 12. septembar — Džeremi Bret, engleski glumac (* 1933)
- 28. septembar — Slobodan Ivković, srpski košarkaš i košarkaški trener (* 1937)
Oktobar
uredi- 27. oktobar — Slobodan Selenić, srpski pisac i kritičar (* 1933)
Novembar
uredi- 3. novembar — Gojko Zec, srpski fudbaler i fudbalski trener (* 1935)
- 4. novembar — Jicak Rabin, izraelski političar i premijer (* 1922)
- 16. novembar — Petre Prličko, makedonski glumac (* 1907)
Decembar
uredi- 25. decembar — Emanuel Levinas, francuski filozof (* 1906)
- 30. decembar — Bogoljub Petrović, srpski glumac (* 1942)
Nobelove nagrade
uredi- Fizika — Martin Luis Perl i Frederik Rajnes
- Hemija — Paul J. Krucen, Mario H. Molina i F. Šervud Rouland
- Medicina — Edvard B. Luis, Kristijana Nislajn-Folhard i Erik F. Vajshaus
- Književnost — Šejmus Hini
- Mir — Džozef Rotblat (Poljska/UK) i Pagvaš konferencija o nauci i svetskim pitanjima
- Ekonomija — Robert Lukas (SAD)
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Judge's Words: 'Cleansing Became Genocide'”. The New York Times (na jeziku: engleski). 2001-08-03. ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2020-07-13.
- ^ „Memorijalni centar Srebrenica - Potočari | Liste žrtava genocida”. web.archive.org. 2014-04-18. Arhivirano iz originala 18. 04. 2014. g. Pristupljeno 2020-07-13. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. april 2014)