1941
година
(preusmereno sa 1941.)
1941. je bila prosta godina.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vekovi: | |
| Decenije: | |
| Godine: | |
 1941 na Vikimedijinoj ostavi.
| |
| |
Događaji
uredi
Januar
uredi- 6. januar. — Predsednik SAD Frenklin Ruzvelt je u govoru u Kongresu definisao američki cilj o „četiri slobode“: slobodu govora, slobodu religije, slobodu od straha i slobodu od siromaštva.
- 22. januar — Australijske i britanske snage su zauzele Tobruk od Italijana posle 11 dana opsade.
Februar
uredi- 3. februar — Nemačka je silom ponovo postavila Pjera Lavala na dužnost u okupiranoj Višijevskoj Francuskoj.
- 4. februar — Mađarski sabor je ratifikovao pristupanje Mađarske Trojnom paktu i ugovor o večnom prijateljstvu sa Jugoslavijom.
- 14. februar — Prve jedinice Afričkog korpusa su stigle u Tripoli.
Mart
uredi- 1. mart — Bugarska je u Drugom svetskom ratu pristupila Trojnom paktu.
- 2. mart — Prve nemačke jedinice su ušle u Bugarsku pošto se ona pridružila Trojnom paktu.
- 4. mart — Knez Pavle Karađorđević u Berlinu se sastao sa vođom nacističke Nemačke, Adolfom Hitlerom.
- 4. mart — Britanski komandosi su uspešno izveli operaciju Klejmor na fabrike ribljeg ulja i glicerina na Lofotskim ostrvima u okupiranoj Norveškoj.
- 6. mart — Krunski savet Kraljevine Jugoslavije, u Drugom svetskom ratu doneo odluku da Jugoslavija pristupi Trojnom paktu, pod uslovom da joj Nemačka i Italija garantuju nepovredivost teritorije.
- 25. mart — Dragiša Cvetković i Joakim fon Ribentrop su u Beču potpisali protokol kojim je Jugoslavija pristupila Trojnom paktu.
- 27. mart — Vojnim udarom je svrgnut knez Pavle Karađorđević i vlada Dragiše Cvetkovića i obrazovana nova s generalom Dušanom Simovićem na čelu.
- 28. mart — Britanske pomorske snage u Drugom svetskom ratu nanele teške gubitke italijanskoj mornarici u bici kod rta Matapan.
April
uredi- 6. april — Nemačke trupe su bombardovanjem Beograda započele napad na Jugoslaviju.
- 7—30. april — Bitka za Grčku
- 10. april — U Zagrebu je, uz podršku nacističke Nemačke, proglašena Nezavisna Država Hrvatska, na čelu sa ustaškim poglavnikom Antom Pavelićem.
- 10. april — Komunistička partija Jugoslavije izdala Proglas u kom poziva narod da ne prihvati okupacionu vlast i počne da prikuplja oružje za predstojeću borbu. U tu svrhu, pri Centralnom komitetu KPJ formiran je Vojni komitet.
- 12. april — Nemačke trupe u Drugom svetskom ratu ušle u Beograd.
- 17. april — kapitulacija Jugoslovenske vojske
- 17. april — Poručnici bojnog broda Kraljevske ratne mornarice Jugoslavije Milan Spasić i Sergej Mašera potopili su u Tivatskom zalivu razarač „Zagreb“ kako ne bi pao u ruke Italijanima.
- 30. april — Nezavisna Država Hrvatska donela je zakon o rasnoj pripadnosti na osnovu kojeg su počeli progoni Srba, Jevreja i Roma.
Maj
uredi- 2. maj — Ujedinjeno Kraljevstvo je započelo Anglo-irački rat da bi vratilo na vlast regenta Abdulu Ilaha zbačenog u državnom udaru.
- 10. maj — Hitlerov zamenik Rudolf Hes spustio se padobranom u Škotsku u nameri da počne mirovne pregovore i uhapšen.
- 10. maj — Ustaše izvršile pokolj Srba u Glini.
- 11. maj — Ustaše izvršile pokolj Srba u Glini.
- 11. maj — Pukovnik Dragoljub Mihailović, sa grupom vojnika i oficira, izbegao zarobljeništvo i stigao na planinu Ravna Gora, u zapadnoj Srbiji
- 20. maj — Nemački padobranci izvršili su invaziju na Krit.
- 24. maj — Nemački ratni brod „Bizmark“ u Drugom svetskom ratu potopio britanski bojni brod „Hud“ pri čemu su od 1.422 mornara su preživela tri.
- 27. maj — Britanska mornarica je potopila u Drugom svetskom ratu nemački bojni brod "Bizmark", pri čemu je poginulo je 2.300 ljudi.
- 27. maj — U Solunskom zalivu potonuo je grčki brod „Helena Kanavarioti“ kojim su Nemci prevozili zarobljene jugoslovenske oficire. Među poginulima je bio i general Jovan M. Jovanović.[1]
Jun
uredi- 5. jun — Eksplodiralo je spremište municije nemačke vojske u Smederevskoj tvrđavi, usled čega je poginulo oko 2000 ljudi, a Smederevo razrušeno.
- 8. jun — Britanske snage i jedinice Slobodne Francuske u Drugom svetskom ratu izvršile invaziju na Siriju da bi sprečile osnivanje baza sila Osovine.
- 14. jun — Američki predsednik Dvajt Ajzenhauer je potpisao zakon kojim su reči pod Bogom dodati u zakletvu zastavi SAD.
- 22. jun — Počela operacija Barbarosa (na slici), u Drugom svetskom ratu, u kojoj su Hitlerove trupe s više od 150 divizija napale SSSR duž cele granične linije između Baltičkog i Crnog mora.
- 25-29. jun — Pogrom u Kaunasu
- 27. jun — KPJ formirala Glavni štab narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Jugoslavije
Jul
uredi- 4. jul — U Beogradu, u vili Vladislava Ribnikara, održana sednica Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije na kojoj je donesena odluka o podizanju ustanka protiv okupatora.
- 7. jul — Žikica Jovanović Španac je ubio dva žandarma u selu Bela Crkva, što se uzelo za početak ustanka u Srbiji protiv nemačke okupacije.
- 12. jul — Na Petrovdanskom saboru Cetinju je u Drugom svetskom ratu proglašena kvislinška suverena i nezavisna Crna Gora pod protektoratom fašističke Italije.
- 13. jul — U Crnoj Gori je počeo Trinaestojulski ustanak protiv italijanskog okupatora.
- 22. jul — Počeo ustanak u Sloveniji
- 27. jul — Napadom gerilskih odreda pod vođstvom komunista na Srb, Drvar i Bosansko Grahovo počeo je organizovani ustanak u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj.
- 26. jul — Predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt „zamrzao“ svu japansku imovinu u SAD i time obustavio američko-japansku trgovinu.
- 28. jul — U odmazdi za požare u nemačkim garažama Nemci u Beogradu u Drugom svetskom ratu streljali više od 120 ljudi, mahom Jevreja, komunista i njihovih simpatizera.
Avgust
uredi- 6. avgust — Ustaše su ubile oko 600 stanovnika sela Prebilovci, uglavnom žena, dece i staraca.
- 14. avgust — Britanski premijer Vinston Čerčil i predsednik SAD Frenklin Ruzvelt potpisali su Atlantsku povelju, kojom su se založili za pravo svakog naroda da izabere vlast u svojoj zemlji i da se izjašnjava o teritorijalnim promenama.
- 17. avgust — Nemci su u Drugom svetskom ratu obesili na Terazijama u centru Beograda tela petorice srpskih rodoljuba.
- 21. avgust — Prvi zatvorenici su dopremljeni u sistem logora Jasenovac.
- 22. avgust — Iz zatvora u Sremskoj Mitrovici pobegla su 32 politička zatvorenika, većinom članova KPJ.
- 29. avgust — U Beogrady nacističke Nemačke formirala Vlada narodnog spasa na čelu sa generalom Milanom Nedićem
- 31. avgust — Bitka za Loznicu 1941. - Četnički oficir, Veselin Misita, sa svojim snagama napao nemački garnizon u Loznici i naterao ga na kapitulaciju
Septembar
uredi- 8. septembar — Nemci su u Drugom svetskom ratu počeli opsadu Lenjingrada i odsekli ga od ostatka zemlje.
- 16. septembar — Josip Broz Tito, vođa KPJ, prešao iz Beograda na oslobođenu teritoriju u zapadnoj Srbiji. Toga dana, nemačka uprava u Srbiji naredila da se za jednog nemačkog mrtvog vojnika strelja 100 Srba, a za ranjenog 50.
- 16. septembar — Iranski šah Reza Šah Pahlavi abdicirao u korist 22-godišnjeg princa Mohameda Reze Pahlavija.
- 19. septembar — Josip Broz Tito i Dragoljub Mihailović sastali se u selu Struganik kako bi ugovorili zajedničku borbu protiv nacističkog okupatora
Oktobar
uredi- 14. oktobar — U Kraljevu nacisti i njihovi pomagači izvršili veliki masakr nad civilnim stanovništvom
- 21. oktobar — Nemci su u Kragujevcu u Drugom svetskom ratu streljali nekoliko hiljada civila, među kojima i učenike kragujevačke gimnazije.
Novembar
uredi- 7. novembar — U Užicu, centru slobodne teritorije, u prisustvu Tita izvedena kratka parada partizanskih jedinica u čast godišnjice Oktobarske revolucije
- 25. novembar — Poginulo je 848 britanskih mornara kada je nemačka podmornica potopila britanski ratni brod "Baram" u Drugom svetskom ratu.
- 29. novembar — Nakon višednevnih napada nemačkih snaga i njihovih pomagača, slomljena Užička republika - slobodna teritorija u kojoj je živelo oko milion ljudi. Po Titovom naređenju, partizanski borci na brdu Kadinjača držali odstupnicu Vrhovnom štabu i civilnom stanovništvu kako bi se oni na vreme izvukli iz Užica.
Decembar
uredi- 1. decembar — Crnogorski NOP odred za operacije u Sandžaku, pod komandom Arsa Jovanovića, izvršio napad na italijanski garnizon u Pljevljima. Posle teških borbi partizani su bili primorani da se, uz teške gubitke, od oko 500 poginulih i ranjenih, povuku iz Pljevalja. (vidi Pljevaljska bitka)
- 7. decembar — Japanski avioni napali su američku pomorsku bazu u Perl Harboru na Havajima i uništili veliki broj aviona i brodova.
- 8. decembar — Japan je istovremeno izvršio invaziju na Malaju, Tajland, Hongkong, Filipine i Holandsku istočnu Indiju.
- 19. decembar — Trojica ronilaca na ljudskim torpedima Italijanske mornarice su detonirali magnetne mine na britanskim brodovima u Aleksandriji, onesposobivši dva bojna broda.
- 19. decembar — Posle neuspele ofanzive na Moskvu, Adolf Hitler smenio komandanta nemačkih kopnenih trupa feldmaršala Valtera fon Brauhiča i lično preuzeo komandu nad armijom.
- 21. decembar — U bosanskom mestu Rudo formirana Prva proleterska NOU brigada.
Rođenja
urediJanuar
uredi- 1. januar — Eva Ras, srpska glumica, književnica i slikarka
- 8. januar — Grejam Čepmen, engleski komičar, glumac, scenarista i pisac (prem. 1989)
- 9. januar — Džoun Bajz, američka muzičarka i aktivistkinja
- 11. januar — Žerson, brazilski fudbaler
- 14. januar — Fej Danavej, američka glumica
- 14. januar — Milan Kučan, slovenački političar, 1. predsednik Slovenije (1991—2002)
- 21. januar — Plasido Domingo, španski operski pevač
Februar
uredi- 8. februar — Nik Nolti, američki glumac, producent i model
Mart
uredi- 3. mart — Nedeljko Bilkić, bosanskohercegovačko-srpski pevač
- 12. mart — Josip Skoblar, hrvatski fudbaler i fudbalski trener
- 14. mart — Volfgang Petersen, nemački reditelj, scenarista i producent (prem. 2022)
- 15. mart — Dušan Golumbovski, srpski glumac, TV voditelj, pevač i publicista (prem. 2016)
- 16. mart — Bernardo Bertoluči, italijanski reditelj i scenarista (prem. 2018)
- 22. mart — Bruno Ganc, švajcarski glumac (prem. 2019)
- 26. mart — Ričard Dokins, engleski etolog, evolutivni biolog i pisac
- 27. mart — Miki Jevremović, srpski pevač (prem. 2017)
April
uredi- 4. april — Petar Kralj, srpski glumac (prem. 2011)
- 7. april — Gorden Kej, engleski glumac i pevač (prem. 2017)
- 8. april — Vivijen Vestvud, engleska modna dizajnerka i preduzetnica (prem. 2022)
- 11. april — Ljubo Škiljević, srpski glumac. (prem. 1999)
- 12. april — Bobi Mur, engleski fudbaler i fudbalski trener (prem. 1993)
- 14. april — Džuli Kristi, engleska glumica
- 16. april — Neda Spasojević, srpska glumica (prem. 1981)
- 20. april — Rajan O’Nil, američki glumac (prem. 2023)
- 20. april — Mustafa Hasanagić, jugoslovenski fudbaler i fudbalski trener (prem. 2023)
- 23. april — Ari den Hartog, holandski biciklista (prem. 2018)
- 26. april — Klodin Ože, francuska glumica (prem. 2019)
- 28. april — En-Margret, švedsko-američka glumica, pevačica i plesačica
- 28. april — Lisjen Emar, francuski biciklista
Maj
uredi- 6. maj — Ivica Osim, bosanskohercegovački fudbaler i fudbalski trener (prem. 2022)
- 13. maj — Riči Valens, američki muzičar (prem. 1959)
- 13. maj — Ana Karić, hrvatska glumica (prem. 2014)
- 18. maj — Mirijam Margolis, englesko-australijska glumica
- 19. maj — Nora Efron, američka novinarka, spisateljica, rediteljka, scenaristkinja i producentkinja (prem. 2012)
- 19. maj — Tanja Malet, engleski model i glumica (prem. 2019)
- 23. maj — Jovan Aćin, srpski reditelj i scenarista (prem. 1991)
- 23. maj — Dejan Pataković, srpski novinar, karikaturista i humorista (prem. 2019)
- 24. maj — Bob Dilan, američki muzičar, pisac i pesnik
- 24. maj — Vladimir Cvetković, srpski košarkaš i sportski funkcioner
Jun
uredi- 2. jun — Čarli Vots, engleski muzičar, najpoznatiji kao bubnjar grupe The Rolling Stones (prem. 2021)
- 2. jun — Stejsi Kič, američki glumac
- 7. jun — Stanislava Pešić, srpska glumica (prem. 1997)
- 9. jun — Džon Lord, engleski muzičar i kompozitor, najpoznatiji kao klavijaturista (prem. 2012)
- 10. jun — Jirgen Prohnov, nemački glumac
- 12. jun — Čik Korija, američki džez muzičar i kompozitor, najpoznatiji kao pijanista i klavijaturista (prem. 2021)
- 18. jun — Rože Lemer, francuski fudbaler i fudbalski trener
- 20. jun — Stiven Frirs, engleski reditelj i producent
- 22. jun — Majkl Lerner, američki glumac (prem. 2023)
- 27. jun — Kšištof Kješlovski, poljski reditelj i scenarista (prem. 1996)
Jul
uredi- 16. jul — Mišo Kovač, hrvatski pevač
- 25. jul — Timoti Džon Bajford, englesko-srpski reditelj, scenarista, prevodilac i glumac (prem. 2014)
- 29. jul — Dejvid Vorner, engleski glumac (prem. 2022)
- 29. jul — Toma Fila, srpski advokat
Avgust
uredi- 7. avgust — Vladislav Lučić, srpski košarkaš i košarkaški trener
- 14. avgust — Dejvid Krozbi, američki muzičar (prem. 2023)
- 14. avgust — Vida Ognjenović, srpska književnica, rediteljka, dramaturškinja i diplomatkinja
- 20. avgust — Slobodan Milošević, srpski političar i pravnik, predsednik Srbije (1989—1997) i Predsednik Srbije i Crne Gore (1997—2000) (prem. 2006)
- 20. avgust — Stevan Ostojić, srpski fudbaler i fudbalski trener (prem. 2022)
- 24. avgust — Paola Pitagora, italijanska glumica
- 27. avgust — Sezarija Evora, muzičarka sa Zelenortskih Ostrva (prem. 2011)
- 29. avgust — Bora Drljača, srpski pevač (prem. 2020)
Septembar
uredi- 8. septembar — Berni Sanders, američki političar
- 9. septembar — Otis Reding, američki soul muzičar (prem. 1967)
- 14. septembar — Bogdan Tirnanić, srpski novinar, publicista, filmski kritičar i glumac (prem. 2009)
- 15. septembar — Florijan Albert, mađarski fudbaler i fudbalski trener (prem. 2011)
- 19. septembar — Kes Eliot, američka pevačica i glumica, najpoznatija kao članica grupe The Mamas and the Papas (prem. 1974)
- 26. septembar — Rade Petrović, srpski pevač
Oktobar
uredi- 3. oktobar — Čabi Čeker, američki pevač i plesač
- 4. oktobar — En Rajs, američka književnica (prem. 2021)
- 13. oktobar — Pol Sajmon, američki muzičar i glumac
- 25. oktobar — En Tajler, američka spisateljica
- 31. oktobar — Sali Kirkland, američka glumica
Novembar
uredi- 5. novembar — Art Garfankel, američki pevač, pesnik i glumac, najpoznatiji kao član dua Simon & Garfunkel
- 20. novembar — Živko Nikolić, crnogorski reditelj i scenarista (prem. 2001)
- 22. novembar — Tom Konti, škotsko engleski glumac
- 23. novembar — Franko Nero, italijanski glumac
- 24. novembar — Pit Best, engleski muzičar, najpoznatiji kao prvobitni bubnjar grupe The Beatles
- 27. novembar — Eme Žake, francuski fudbaler i fudbalski trener
- 27. novembar — Dunja Lango, srpsko-hrvatska novinarka, TV voditeljka i glumica (prem. 2015)
- 27. novembar — Edi Rabit, američki muzičar (prem. 1998)
Decembar
uredi- 7. decembar — Mane Bajić, srpski fudbaler (prem. 1994)
- 8. decembar — Džef Herst, engleski fudbaler i fudbalski trener
- 9. decembar — Bo Bridžiz, američki glumac, reditelj i producent
- 15. decembar — Vladan Živković, srpski glumac (prem. 2022)
- 21. decembar — Radoslav Bečejac, srpski fudbaler
- 25. decembar — Gido Rejbruk, belgijski biciklista
- 31. decembar — Sara Majls, engleska glumica
- 31. decembar — Aleks Ferguson, škotski fudbaler i fudbalski trener
Smrti
urediJanuar
uredi- 13. januar — Džejms Džojs, irski pisac. (* 1882)
- 29. januar — Joanis Metaksas, grčki general i diktator
Februar
uredi- 15. februar — Gvido Adler, austrijski muzikolog (* 1855)
- 21. februar — Frederik Banting, kanadski naučnik. (* 1891)
- 28. februar — Alfonso XIII od Španije, španski kralj
Mart
uredi- 18. mart — Anri Korne, francuski biciklista. (*1884)
April
uredi- 3. april — Pal Teleki, mađarski političar
- 5. april — Parvin Etesami, iranska pesnikinja
Maj
uredi- 27. maj — Ernst Lindeman, nemački kapetan
Jun
uredi- 4. jun — Vilhelm II Nemački, nemački car
Jul
uredi- 9. jul — Božidar Adžija, jugoslovenski političar. (* 1890)
- 24. jul — Rudolf Ramek, austrijski političar. (* 1881)
- 31. jul — Sonja Marinković, narodni heroj Jugoslavije
Avgust
uredi- 7. avgust — Rabindranat Tagor, indijski pisac i filozof. (* 1861)
- 14. avgust —Pol Sabatje, francuski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade
Oktobar
uredi- 20. oktobar — Marko Orešković, hrvatski komunista i narodni heroj. (*1895)